Batı Anadolu'da doğal yayılış gösteren bazı alıç (Crataegus L. spp.) taksonlarının botanik ve kimyasal özellikleri
Botanical and chemical properties of some hawthorn (Crataegus L. spp.) taxa natural distributed in western Anatolia
- Tez No: 391941
- Danışmanlar: DOÇ. DR. HÜSEYİN FAKİR
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Ormancılık ve Orman Mühendisliği, Forestry and Forest Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2014
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Süleyman Demirel Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mühendislik Bilimleri Bölümü
- Bilim Dalı: Orman Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 157
Özet
Bu tez çalışmasında Batı Anadolu'da doğal yayılış gösteren Alıç (Crataegus L.) taksonlarının botanik ve kimyasal özellikleri belirlenmiştir. Çalışmadaki veriler Batı Anadolu'da en fazla yayılış gösteren alıç taksonlarının bulunduğu İzmit, Sakarya, Balıkesir, İzmir, Kütahya, Muğla ve Isparta illerinden 13 örnek alandan temin edilmiştir. Yörede 2010–2014 yılları arasında gerçekleştirilen arazi çalışmaları sonucunda 7 alıç taksonu bulunmuştur. Batı Anadolu'da yayılış gösteren 7 alıç taksonun yaprak boyu, eni, sapı ve lop sayısı, çiçek rengi, sayısı ve çiçeklenme dönemi ve meyve çapı, boyu, meyve çekirdek ağırlığı ve sayısı gibi morfolojik ölçümler yapılmış ve sonuçları verilmiştir. Yaprak ve yaprak sapı en büyük olan takson Crateagus pentagyna subsp. pentagyna (boy 7 cm, en 3,8 cm ve sap 3 cm)'dır. Yaprakları en küçük olan takson C. monogyna var. lasiocarpa (boy 0,8 cm en 1,1 cm)'dır. Bir çiçek kurulunda en fazla çiçek üreten takson 50 adete kadar C. pentagyna subsp. pentagyna, en az ise 3 adet C. azarolus. var. aronia'dır. En erken çiçek açan taksonlar Nisan ayı ile C. monogyna var. monogyna, C. pentagyna subsp. pentagyna ve en geç açan Temmuz ayı ile C. tanacetifolia'dır. Meyvesi en büyük olan C. orientalis subsp. orientalis (boy 2,8 cm ve çap 2,5 cm)'dir. Çekirdekli meyvesi en ağır olan C. tanacetifolia (6,78 g) ve en hafif olan C. monogyna var. monogyna (0,26 g)'dır. Alıç türlerinin yoğun olarak bulunduğu örnek alanların düşük kapalılıkta, orman içi açıklığında, sarp kayalık yamaçlarda ve tarla kenarlarında olduğu belirlenmiştir. Güney ve güney batı bakılı alanlarda çiçek ve meyve verimliliğinin yüksek olduğu gözlemlenmiştir. Belirlenen örnek alanların eğimlerinin %5-35 arasında değiştiği görülmüştür. Alıcın örnek alanlarda 250 m ile 2131 m yükseklikler arasında yayılış gösterdiği tespit edilmiştir. Örnek alanlar arasındaki yükselti farklılığı belirginleştikçe alıç taksonlarının yükselti farkına bağlı olarak morfolojik özelliklerinin ve bu taksonların kimyasal içeriği ile oranlarının değişim gösterdiği belirlenmiştir. Alıç taksonlarının uçucu yağ bileşenlerini belirlemek amacıyla yaprak ve çiçek örnekleri oda sıcaklığında kurutulmuş, Süleyman Demirel Üniversitesi Merkezi Laboratuvarı'nda GC-MS cihazında uçucu bileşenleri belirlenmiştir. Elde edilen bulgular sonunda 7 alıç taksonuna ait 83 uçucu bileşen tespit edilmiştir. Araştırmamızda en yüksek oranda bulunan uçucu yağ bileşenleri; (%82,54) benzaldehyde, (%38,27) butyraldehyde, (%21,67) (E)2-hexenal bileşenleri olarak bulunmuştur. Alıç meyvelerinin olgunlaşma zamanlarında örnek alanlardan toplanan meyve örneklerinin çekirdeklerinin rutubet değerleri belirlenmiş ve daha sonra yağ asidi bileşenleri standart yağ asidi karışımı kullanılarak GC-FID cihazında tespit edilmiştir. Alıç çekirdeklerinin rutubet değerleri %14,49-%36,33 arasında değişmektedir. Yedi alıç taksona ait 10 yağ asidi bileşeni belirlenmiş, çalışmada en yüksek oranda (%64,23) linoleik, (% 39,36) oleik, (%8,16) palmitik asit bileşenleri bulunmuştur.
Özet (Çeviri)
In this study, botanıcal and chemıcal propertıes of Howthorn (Crataegus L. spp.) taxa which natural spread in the western Anatolia, were determined. Data were obtained from 13 experimental sites that situated İzmit, Sakarya, Balıkesir, İzmir, Kütahya, Muğla and Isparta province where most distribution are exist of howthorn in the western Anatolia. In the result of field studies that were conducted between 2010 and 2014, totally 7 howthorn taxa were found. Lenght, width, stalk and lobe number of leaves; color, number and flowering periods of flowers and width, lenght, fruit seed weight and number of fruits were calculated and results were given. According to results, the largest taxon for leaf and petiole is Crateagus pentagyna (7 cm lenght, 3,8 cm widht and stalk is 3 cm). The smallest taxon for leaf is C. monogyna var. lasiocarpa ( 0,8 cm lenght and 1,1 cm widht). C. pentagyna subsp. pentagyna is producing a maximum of flowers in a flower taxa installation up to 50, and C. azarolus has at least the 3. Most early blooming taxa are C. monogyna var. monogyna and C. pentagyna subsp. pentagyna by in April, and also flowers of C. tanacetifolia opened by July at the latest. C. orientalis subsp. orientalis has the biggest fruit (2,8 cm lenght and 2,5 cm widht). C. tanacetifolia has the biggest fruit (6,78 g) and the lighest is C. monogyna var. monogyna (0,26 g). It is determined in experimental sites; howthorn is spreading in sparse, opening in forest, steep, rocky slopes and edge of fields. Productivity of flower and fruit occur in South and south-west aspects. The slopes of selected experimental sites vary between 5% and 35 %. It determined example areas that howthorn spread between 250 and 2131 meters altitude. Example areas become significant difference in elevation and also depending on the difference in elevation; the morphological characteristics and chemical composition of taxa are varied. Leaf and flower samples were dried in room temperature for determining to volatile contents of howthorn taxa and these contents were determined by GC-MS in Central Laboratory of Suleyman Demirel University. As result of analyses, totally 83 volatile components belonging to 7 howthorn taxa were determined. The most highest values were determined for Benzaldehyde (82,54%), Butyraldehyde (38,27%) and (E)2-Hexenal (21,67%). The humidity values of cores of fruit samples which were collected in ripping time of howthorn fruits were determined and oil acid components were found in GC-FID by using standard oil acid mixture. The humidity values are varied between 14,49% and 36,33%. 10 oil acid components were determined belonging to 7 taxa and Linoleic (64,23%), Oleic (39,36%) and Palmitic (8,16%) acid components were founds as the highest respectively.
Benzer Tezler
- Batı Anadolu'da yayılış gösteren doğal Artemisia L. türlerinin uçucu yağları ve biyoaktivite potansiyelleri
Essential oils and bioactivity potentials of Artemisia L. species widely distrubuted in West Anatolia
ŞÜRA BAYKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2005
Eczacılık ve FarmakolojiEge ÜniversitesiFarmasötik Botanik Ana Bilim Dalı
PROF.DR. ULVİ ZEYBEK
- Batı Anadolu'nun bazı colchicum l. türleri üzerinde sitolojik gözlemler
Başlık çevirisi yok
LEVENT ŞIK
- Batı Anadolu'da yayılış gösteren bazı Crocus L. taksonlarının çoğaltımı ve süs bitkisi olarak değerlendirilmesi üzerine araştırmalar
Researches on propagation methods and floricultural assesments of some Crocus L. species spreading at Western Anatolia
GÜLDEN HASPOLAT
- Batı Anadolu'da yayılış gösteren endemik Centaurea nivea ve Centaurea wiedemanniana türleri üzerine morfolojik, anatomik ve ekolojik araştırmalar
Morphological, anatomical and ecological investigations on endemic Centaurea nivea and Centaurea wiedemanniana species distributed in West Anatolia
BURCU ÖZAYDIN