Geri Dön

Factors affecting depression in clinical and non - clinical samples: Early maladaptive schemas and sociotropy autonomy personality traits

Klinik olan ve olmayan örneklemde depresyonu etkileyen faktörler: Erken dönem uyumsuz şemalar ve sosyotropi otonomi kişilik özelliği

PDF İndir

  1. Tez No: 394973
  2. Yazar: EMRE ÖZDEMİR
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. EMRE ŞENOL DURAK
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Psikoloji, Psychology
  6. Anahtar Kelimeler: Depresyon, Erken Dönem Uyumsuz Şemalar ve Kişilik Özelliği, Depression, Early Maladaptive Schemas and Personality Traits
  7. Yıl: 2015
  8. Dil: İngilizce
  9. Üniversite: Abant İzzet Baysal Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Klinik Psikoloji Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 135

Özet

Literatürde çeşitli psikopatalojilerin (ör, depresyon) gelişmesinde erken dönem uyum bozucu şemaların etkisini inceleyen çeşitli çalışmalar bulunmaktadır. Erken dönem uyum bozucu şemaların yanı sıra ayrıca bazı kişilik özelliklerinin de depresyon üzerindeki etkisini inceleyen çalışmalar mevcuttur. Ancak, erken dönem uyum bozucu şemaların ve sosyotropi otonomi kişilik özelliğinin depresyon üzerindeki etkisi ayrı çalışılmış olsa da, tek bir çalışmada bu iki faktörün depresyon üzerindeki etkisi daha önce hiç incelenmemiştir. Bu tezle birlikte ilgili değişkenlerin depresyon üzerinde etkisi hem klinik olan (depresyon hastaları) hem de klinik olmayan (sağlıklı bireyler) örneklemde araştırılmıştır. Buna ek olarak, erken dönem uyum bozucu şemaların sosyotrop ve otonom kişilik üzerindeki etkisi de ayrıcaincelenmiştir. Bu tezin amacı, hem depresyonu etkileyen değişkenlerin hem de sosyotrop otonom kişilik özelliğini etkileyen şemaların ilişkisini açıklamaktır. Katılımcılar tedaviye başlamış 105 depresyon hastasından ve herhangi bir psikiyatrik tanısı olmayan 110 sağlıklı bireyden oluşmaktadır. Bu çalışmada, Demografik Bilgi Formu, Beck Depresyon Envanteri, Young Şema Ölçeği ve Sosyotropi Otonomi Ölçeği kullanılmıştır. Çalışmanın amacı doğrultusunda korelasyon analizleri, bağımsız gruplar t-testleri, tek yönlü ANOVA, faktöriyel ANOVA ve hiyerarşik çoklu regresyon analizleri gerçekleştirilmiştir. Depresyon hastalarında; düşük sosyal destek, sosyotropi kişilik özelliği, zedelenmiş özerklik ve kendini ortaya koyma şema alanı ve bağımlılık, zarar görmeye karşı dayanıksızlık, yetersiz öz denetim ve duyguları bastırma şemaları depresyon ile ilişkili çıkmıştır. Klinik olmayan sağlıklı örneklemde ise; stresli yaşam olaylarının olumsuz etkisi, ayrılma ve reddedilme şema alanı, kusurluluk, başarısızlık, kendini feda, karamsarlık, duyguları bastırma ve cezalandırıcılık şemaları depresyon ile ilişkili bulunmuştur. Sosyotrop kişilik özelliği açısından, depresyon hastalarında, güçlü diğeri yönelimlilik şema alanı, spesifik şemalardan güçlü terk edilme, kendini feda ve onay arayıcılık şemaları, klinik olmayan sağlıklı örneklemde ise güçlü zedelenmiş özerklik ve kendini ortaya koyma ile diğeri yönelimlilik şema alanları, spesifik şemalardan ise güçlü onay arayıcılık, cezalandırıcılık şemaları sosyotropi ile ilişkili çıkmıştır. Otonom kişilik özelliği açısından, depresyon hastalarında, zayıf zedelenmiş sınırlar ile güçlü aşırı tetikte olma ve bastırılmışlık şema alanları, spesifik şemalardan terk edilme, kendini feda ve onay arayıcılık şemaları, spesifik şemalardan güçlü yetersiz öz denetim, kendini feda ve cezalandırıcılık şemaları, klinik olmayan sağlıklı örneklemde ise zayıf zedelenmiş özerklik ve kendini ortaya koyma ile güçlü zedelenmiş sınırlar, aşırı tetikte olma ve bastırılmışlık şema alanları, spesifik şemalardan ise sosyal izolasyon, yetersiz öz denetim, karamsarlık ve cezalandırıcılık otonomi ile ilişkili bulunmuştur. Erken dönem uyumsuz şemalarla ilgili tüm bulgular literatürle tutarlı çıkmıştır. Ancak her iki örneklem için duygusal bastırma şeması, klinik olmayan örneklem içinse hem cezalandırıcılık hem de karamsarlık şemaları ilk defa bu çalışmada depresyonla ilişkili bulunmuştur. Buna ek olarak, hangi erken dönem uyum bozucu şemanın sosyotropi ve otonomi ile ilişkili olduğuna literatür de ilk defa bu tez ile bakıldığı için keşifsel bir sonuç elde edilmiştir.

Özet (Çeviri)

There have been several studies that question the role of early maladaptive schemas on developing several psychopathologies, such as depression. Apart from early maladaptive schemas, some personality factors such as sociotropy-autonomy on depression have been investigated. On the other hand, roles of both early maladaptive schemas and sociotropy-autonomy personality on depression have not been investigated into same study either depressed patients or non-clinical individuals. Although early maladaptive schemas might be associated with some personality factors, EMSs have not been examined yet in terms of sociotropy autonomy personality traits. Therefore, exploring the associations between variables on depression and also affects of early maladaptive schemas on the types of personality are aimed to explore in the present study. Participant were consisted from depressed patients recieving treatment (N =105) and non-clinical individuals being healthy (N = 110). Demographical Information Form, Beck Depression Inventory II, Young Schema Questionaire III, Sociotropy Autonomy Scale were used as a measures in this study. Correlation analysis, Independent samples t-tests, One-Way ANOVAs, Two-Way ANOVA, Multiple Hierarchical Regression Analyses and Simple Linear Regression were performed in this study. Depressed patients had unsatisfaction of social support, had sociotropy personality and stronger impaired autonomy schema domain and spesific schemas of dependence, vulnerability to harm, insufficient self-control, pessimism, and emotional inhibition had higher scores of depression. In addition, nonclinical individuals experienced stressful life events and had stronger disconnection and rejection schema domain, schemas of defectiveness, failure, self-sacrifice, pessimism, emotional inhibition, punitiveness had higher scores of depression. In terms of sociotropy, early maladaptive schemas domains of other directedness, and subdomains of abandonment, self sacrifice, approval seeking were related to sociotropy for depressed patients. In addition, schema domains of impaired autonomy and performance and other directedness, and subdomains of approval seeking and punitiveness were associated with higher scores on sociotropy in nonclinical individuals. As for autonomy, schema domains of impaired limits, overvigilance and inhibition, and also subdomains of insufficient self-control, self sacrifice and punitiveness were associated with autonomy in the sample of depressed patients. Besides, weaker impaired autonomy and performance, and stronger schema domains scores on impaired limits, overvigilance and inhibition, and subdomains of social isolation, insufficient self-control, pessimism and punitiveness were related to autonomy in the sample of nonclinical individuals. All findings are consistent with earlier research on EMSs except emotional inhibition for both samples and schemas of pessimism and punitiveness for non-clinical individuals. Moreover, since which schemas are related to sociotropy and autonomy has been conducted first for literature, findings were exploratory for literature.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    507627

    Fibromiyaljili hastalarda, somatizasyon ve anormal hastalık davranışlarının Ruhsal Bozuklukların Tanısal ve Sayımsal El Kitabı, beşinci baskı (DSM-5) ve Psikosomatik Araştırmalar İçin Tanı Ölçütleri (DCPR) ile karşılaştırmalı değerlendirilmesi

    Comparative evaluation of somatization and abnormal illness behaviors in fibromyalgia patients with Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, fifth edition (DSM-5) and Diagnostic Criteria for Psychosomatic Research (DCPR)

    GİZEM ARAL

    Tıpta Uzmanlık

    Türkçe

    Türkçe

    2018

    PsikiyatriKaradeniz Teknik Üniversitesi

    Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. FİLİZ CİVİL ARSLAN

  2. Tez No

    744589

    Tip 1 diyabetli çocuk ve ergenlerde glikoz regülasyonunu etkileyen psikososyal faktörlerin değerlendirilmesi

    Başlık çevirisi yok

    MUKHTAR MURSALLI

    Tıpta Uzmanlık

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    PsikiyatriOndokuz Mayıs Üniversitesi

    Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ YUSUF YASİN GÜMÜŞ

  3. Tez No

    688019

    Evlilik uyumunu yordamada psikolojik iyilik hali ve cinsel doyumun rolünün incelenmesi

    Examining the role of psychological well-being and sexual satisfaction in predicting marital adjustment

    MELANİ URŞ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    PsikolojiIşık Üniversitesi

    Psikoloji Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ SELİN KARAKÖSE ÇELİK

  4. Tez No

    648861

    Klinik örneklemde nikotin kullanımını etkileyen faktörler

    The factors affecting nicotine use i̇n clinical sample

    FUNDA ÖZTÜRK

    Tıpta Uzmanlık

    Türkçe

    Türkçe

    2020

    PsikiyatriPamukkale Üniversitesi

    Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ ÖMER BAŞAY

  5. Tez No

    632644

    Primer baş ağrılarında allopregnanolon düzeyinin hastalığın tanı ve prognozundaki yeri

    Diagnosis and prognosis of allopregnanolone level in primary headache patients

    CİHANGİR ÇELİK

    Tıpta Uzmanlık

    Türkçe

    Türkçe

    2020

    İlk ve Acil YardımSüleyman Demirel Üniversitesi

    Acil Tıp Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. NESRİN GÖKBEN BECEREN

Geri Dön