Hatay yöresi Arap Alevileri folkloru
Hatay regi̇on Arab Alevi̇s folklore
- Tez No: 396044
- Danışmanlar: DOÇ. DR. HALİL ALTAY GÖDE
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Halk Bilimi (Folklor), Sosyoloji, Folklore, Sociology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2015
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Süleyman Demirel Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Halk Bilim (Folklor) Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 684
Özet
Sosyo-kültürel anlamda folklor araştırmaları, genel itibarıyla söz konusu alanın çalışma konusu olan somut ve soyut malzeme çeşitliliğine göre iki ana gupta yoğunlaşmaktadır. Kültürel unsurların somut ve soyut verileri, folklorun yanı sıra sosyoloji, psikoloji, arkeoloji, antropoloji, etnogafya ve sanat tarihi gibi diğer sosyal bilim kollarının ilgi alanına da girmektedir. Somut Olmayan Kültürel Miras (SOKÜM) araştırmaları, evrensel anlamda ilk kez UNESCO'nun 1972 tarihli Doğal ve Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesinin hazırlık çalışmaları sırasında gündeme gelmiştir. Bu hazırlık çalışmasını takiben ilerleyen süreçte çalışmalar devam etmiş ve 2003 yılında yine UNESCO çatısı altında, insanlığın kültürel ifade çeşitliliğini savunan Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi imzalanmıştır. Söz konusu duruma paralel olarak birçok ülkede olduğu gibi ülkemizde de bu sözleşme çerçevesinde çalışmalar başlatılmış; UNESCO ve devlet kurumları tarafından desteklenen geniş tabanlı projeler yürütülmüş ve yürütülmeye de devam etmektedir. Bilindiği gibi Türk folklor araştırmalarının temel amaçlarından birisi mahallî kültürel unsurları ulusal kültüre, ulusal kültürel unsurları da evrensel kültüre taşımaktır. Bu sürecin başlangıcı olan mahallî kültür araştırmaları, küreselleşme sürecinde yerel unsurların öneminin giderek artmasıyla daha da değerlenmiştir. Akdeniz bölgesinde yer alan Hatay / Antakya, gerek tarihsel süreçlerde kazandığı önem gerekse de coğrafî konumu nedeniyle kavimler kavşağı ve giderek uygarlıklar beşiği özelliğine kavuşması bakımından halk edebiyatı ürünlerinin oluşumu ve icra edilmesinde de önemli özgünlükler arz eder. Bu ürünlerin ortaya çıkmasında binlerce yıllık etkin, dinsel ve toplumsal birikimlerin harmanlanmasının ve sürekli sentezlerin oluşmasının büyük payı vardır. Yöreye özgü somut ve soyut kültür değerleri araştırmalara konu edilmiştir. Hâl böyleyken Hatay'daki nüfusun ciddi bir bölümünü oluşturan Arap Alevilerine (Nusayri) ait gelenek, görenek ve dinsel icra biçimleri araştırmacıların dikkatini sıklıkla çekmiş; ancak halk bilimi açısından bu alanla ilgili bir araştırma henüz yapılmamıştır. Son yıllarda özellikle birçok araştırmacının dikkatini çeken Alevilik, son derece zengin bir kültüre sahiptir. Söz konusu araştırmacıların üzerinde durduğu Alevilik eğilimlerinin daha çok Bektaşi Aleviliğinde yoğunlaştığını da söylemekte büyük bir yarar vardır. Gerek Suriye gerekse de birçok Arap ülkesinde varlığını tüm canlılığıyla sürdüren Arap Aleviliği, Türkiye'de başta Hatay olmak üzere Adana, Mersin gibi illerde de yoğun bir biçimde görülmektedir. Nusayrilik ideolojisi etrafında şekillenen kültürel mirasların bugün özellikle tecrübeli din önderi olan şeyhlerin zihninde ve icralarında korunabilmektedir. Kendi kabuğunda gizlilik esasına dayanan Arap Aleviliği, özellikle bazı araştırmacıların yanlı ithamlarıyla ciddi bir kırgınlık ve ayrışma noktasına girdiği düşüncesini de burada ifade etmemizde fayda vardır. Bilineceği üzere kendisini ifade etme düşüncesinden vazgeçme eğiliminde olan her bir kültür unsuru, unutulma ve kaybolma riski ile karşı karşıyadır. Doktora tezinin çalışma alanının Hatay olarak belirlenmesinin önemli sebepleri vardır. Arap Alevilerinin yoğun olarak Hatay'da bulunması, Hatay'ın coğrafi konumu nedeniyle Suriye'deki Arap Alevilerinden etkilenmeleri, ana dilleri Arapça olan Nusayrilerin dillerini hâlâ tüm canlılığıyla devam ettirmeleri, aslen Arap olduğu düşünülen bu zümrenin Türkiye'ye bakış açılarının değerlendirilmesi, İslamî unsurlara bakış tarzları gibi sebepleri sıralamak mümkündür. Yapmak istediğimiz bu tezle, Hatay merkezi ve ilçelerinde Arap Alevilerinde doğumla başlayıp ölümle ve hatta ölümden sonraki inanç kültlerine ait olan icrasal örneklemlerden de hareketle yöredeki Arap Alevilerinin kültür kodları ortaya çıkarılmaya çalışılacaktır. Bu amaç doğrultusunda Hatay ili ve ilçelerinde Nusayrilerin yoğunlaştığı yerler tespit edilerek onların somut olmayan kültürel miras çerçevesinde yer alan âdet ve inanmalar (doğum, ölüm, evlilik, sünnet, 12 İmam inancı, halk inanışları, türbe kültü, imamet anlayışı, din eğitimi, ocak kavramı, halk hekimliği, vb.), manzum ve mensur karakterli sözlü kültür unsurları (Hz. Muhammet ve Hz. Ali anlatmaları, muska yazma geleneği, icrasal ayinler, efsane, masal, atasözü, deyim, ağıt, memorat, vb.) tespit edilecektir. Hedef tespiti için amaçlanan malzemeye ulaşılmasında çalışmanın önemli bir kısmını alan araştırması oluşturacaktır.
Özet (Çeviri)
Socio-cultural folklore research in concentrates on two main goups in general general according to the variety of concrete and abstract material. The tangible and intangible data of cultural elements as well as folklore are dealing with sociology, psychology, archeology, anthropology, art history, ethnogaphy and other brancher of social science. Intangible Cultural Heritage (shock), research in the universal sense the first time in the 1972 UNESCO Convention on the Protection of Natural and Cultural Heritage has been raised during the preparatory work. Following the work of advancing the process of this preparatory work has continued and again in 2003 under the aegis of UNESCO, defending the diversity of cultural expressions of humanity Convention for the Safeguarding of the Intangible Cultural Heritage signed. In parallel with the situation in question in Turkey as in many countries, efforts have been initiated within the framework of this ageement, a broad-based projects have been supported by UNESCO and the government agencies and continues to execute. As it is known that one of the main objectier of Turkish folklore research is to move the local cultural elements to the universal culture. The local cultural studies which are the beginning of the procers have increasingly in the process of globalization. Located in the Mediterranean region Hatay / Antakya, with emphasis on both historical processes as well as the geogaphical location of the property due to the cradle of civilizations, nations, and gadually regain junction formation and in the exercise of its products is also important in terms of originality of folk literature is offered. The continvour synthesis of the blending and thousands of years social formation of deparits have a geat role in the emergence of these products. Tangible and intangible cultural values peculiar to the region has been subject to research. Disturbingly up a large part of the population in Hatay Arab Alevis (Nusayri) of the customs, traditions and religious forms of execution are often attracted the attention of researchers, but yet there has not been a study of this area in terms of folklore yet. Alevism attracting the attention of many researchers in recent years, has an extremely rich culture. The resarchers it is benefical to say that giver tendencies of Alevism the researchers giver emphasis on concentrates on more Bektashi Alevism in question Alevi Bektashi than to say it is a huge benefit Alevism concentrated. The presence of many Arab countries, as well Both Syria and may Arabian countries the Arabian Alevism (Nusayri) surviving geatly is seen on Adana, Mersin especially in Hatay of Turkey. The ideology of Nusayri can be protected in the minds of sheich and in the behaviours of sheich who are experienced in the cultural herigate. Based on the principle of confidentiality in its own shell, the Arab Alevism especially has experienced an enormous and serious disageement and it's beneficed for us to express this dispute. As it is known that each culture element quitting to express its own idea pases a risk about being forgotten and disappearing. That Arab Alavis have populated more in Hatay, that the people are affected by the Arab Alevis in Syria due to its geogaphical location that the Nusayri whose mains language is Arabic continue to survive their languge lively, that the point of view to Turkiye of these people who are originally Arabian has beem evaluated, that these people can be coungared area in the fields of to the few Bektasi in this religion, it is possible to list the reason such as the point of view to the İslamic elements. With this project we want to center and the districts of Hatay Arab Alevis (Nusayri) starting from birth to death and even after death cults of faith in the movement of the sample belonging to the local Arab Alavites will be attemped to bring cultural codes. For this purpose, concentrated in Hatay province of Nusayris identified and included in their intangible cultural heritage, customs and beliefs (births, deaths, marriages, circumcisions, the belief that the twelve imams, folk beliefs, the cult of the tomb, Imamate, religious education, in January The concept of folk medicine, etc.)., in verse and prose character elements of oral culture (the Prophet and the Prophet Muhammad. Ali recount, the tradition of writing amulets, icrasal rituals, legends, fairy tales, proverbs, idioms, laments, memorat, etc.) will be determined. The site survey will form a significant port of study to detect the target in reaching the study wich is going to be intended.
Benzer Tezler
- 'Vatan'ın son parçası: 1950 öncesi Hatay'daki millileştirme politikaları
The last part of the 'homeland': nationalization policies in Hatay before 1950
LEVENT DUMAN
Doktora
Türkçe
2014
Siyasal BilimlerMarmara ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜNAY GÖKSU ÖZDOĞAN
- Niğde ve çevresindeki halk oyunları ve oyun müziklerinin tespiti
The Determination of folk-dances an their mıcis in Niğde and Niğde region
FATİH UYAN
- Hatay yöresi sürk (küflü çökelek) ve carra (testi) peynirlerinin üretimi, özellikleri ve standardizasyon olanakları üzerine bazı araştırmalar
Some studies on the production, the properties and the possibilities of sürk (mouldy coekelek) and carra (pottery) cheese in Hatay region
MUTLU BUKET GÜLER
Doktora
Türkçe
1999
Gıda MühendisliğiÇukurova ÜniversitesiGıda Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF.DR. ATİLLA KONAR
- Hatay yöresi Tekcrom Maden A.Ş krom işletmesi triyaj artıklarının zenginleştirilebilirliğinin araştırılması
Hatay yöresi Tekcrom Maden A.Ş krom işletmesi triyaj artiklarinin zenginleştirilebilirliğinin araştirilmasi
YUSUF DEVELİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Maden Mühendisliği ve MadencilikÇukurova ÜniversitesiMaden Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HÜSEYİN VAPUR
- Hatay yöresi ipekli el dokumacılığı
Hatay region the silk hand weaving
ÖZLEM ERZURUMLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
El SanatlarıMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiTekstil ve Moda Tasarımı Ana Sanat Dalı
PROF. DİLEK ALPAN