Samsun'da XIX. yüzyılda batı tesirli binaların cephe mimarisi
Facade architecture of buildings with western influences in Samsun in the 19th century
- Tez No: 397601
- Danışmanlar: PROF. DR. AHMET ALİ BAYHAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Sanat Tarihi, Art History
- Anahtar Kelimeler: Batılılaşma, Samsun, Batı tesirli binalar, cephe mimarisi, Westernization, Samsun, Buildings with Western Influence, Facade Architecture
- Yıl: 2015
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Atatürk Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 264
Özet
XVII. yüzyıldan itibaren; Osmanlı İmparatorluğu Batıdaki ekonomik, siyasi ve teknolojik gelişmeler karşısında giderek zayıflamıştır. Bu olumsuz gelişmelere paralel olarak XVIII. yüzyılda, Osmanlı İmparatorluğu tarafından, Avrupa'daki gelişmeleri takip etmek için önce Avrupa'ya geçici elçilikler, daha sonra daimi elçilikler kurulmaya başlanmıştır. Batıyı tanımaya çalışan Osmanlı İmparatorluğu'nda Tanzimat Fermanı (1839) ile de bu süreç hız kazanmıştır. İmparatorlukta, Batıyla gelişen ilişkiler neticesinde Avrupa kültüründen etkilenmek kaçınılmaz hale gelmiştir. Bu doğrultuda, Osmanlı İmparatorluğu'nda Batılılaşma süreci sadece ekonomik, siyasi ve teknolojik etkilerle sınırlı kalmamış; beraberinde sosyal ve kültürel etkileri de getirmiştir. Sanat ve mimarideki değişim bunun en açık örneklerindendir. Sanat alanında önce İstanbul sonrasında Anadolu'nun çeşitli kentlerinde Batı tesirli üsluplar, mimari ve diğer sanat dallarında kendini göstermeye başlamıştır. Bu etkilerin yerleşmesinde levantenlerin faaliyetleri ve yabancı mimarların çalışmaları da etkili olmuştur. Samsun, XIX. yüzyıl'da Batı tesirleriyle inşa edilmiş mimari örneklere sahip bir şehir olmasıyla tez konusu dahilinde ele alınmıştır. Şehir bu yönüyle Osmanlı'da gelişen Batılılaşma anlayışının Anadolu'daki önemli örnekleri içerisinde değerlendirilebilir. Samsun'da bu dönem içerisinde sivil ve dini mimari örneklerin yanında eğitim yapılarında da bu etkiler görülmektedir. XIX. yüzyılda Neobarok, Neoklasik, Neogotik, Art Nouveau, Eklektik ve Oryantalist üsluplar etkindir. Osmanlı İmparatorluğu'nda bu üslupların, yapıların cephelerinde özellikle de giriş cephelerinde daha etkili olduğu; plan şemalarında ise; doğrudan bir değişim meydana getirmediği görülmektedir. Yapıların cephesel tasarımlarında düzen, simetri anlayışı hakim olup, pencere düzenlemeleri ve şekilleri de aynı anlayışla ele alınmıştır ve bu Batılı etkiler, tezyinatta stilizasyondan uzaklaşılarak natüralist yaklaşımının hakim olmasına neden olmuştur.
Özet (Çeviri)
The Ottoman Empire had been in decay since the 17th century due to the economic, political and technological advancements in the West. In the consequence of these negative developments, the Ottoman Empire established first, temporary embassies; and then, permanent embassies in Europe in order to follow the latest developments there. In the Ottoman Empire which tried to learn about the West, this learning process was also accelerated by the Imperial Edict of Gulhane (1839). To be influenced by European culture was inevitable for the Empire as a result of the improving relations with the West. For this reason, the Westernization process in the Ottoman Empire was not limited to economy, politics and technology but it also brought about social and cultural changes. Change in art and architecture is one of the most obvious examples indicating to the scope of this process. In the field of art, first, in İstanbul; and then in various provinces of Anatolia, the Western touch revealed itself in architecture and other fields of art. Works of Levantines and foreign architects were also influential on the integration of these changes into Ottoman art. This thesis is to discuss Samsun as a province which has architectural examples built under the influence of the West in the 19th century. The province in this sense may be regarded as being among the significant examples in Anatolia which shed light upon the Westernization concept developed in the Ottoman Empire. Within this period, in Samsun, these influences were observed not only in civilian and religious architectural examples but also in buildings used for education (structures – da olabilir). In the 19th century, Neo-baroque, Neoclassical, Neo-gothic, Art Nouveau, Eclectic and Orientalist styles were dominant. These styles are observed to be more influential on the facades; but particularly on the front elevation of the buildings in the Ottoman Empire; however, no direct changes were observed in architectural plans. In the design of the facades, an understanding of order and symmetry was dominant and the same was true for window frames and forms. These Western influences led to the predominance of a naturalist approach over stylization in decoration.
Benzer Tezler
- Türk donanması ve faaliyetleri (1914-1925)
Turkish nayv and activitys (1914-1925)
UMUT CAFER KARADOĞAN
- Sinop, Samsun ve Trabzon'da kolera salgınları, Karantina Teşkilatı ve kamu sağlığı hizmetleri (1876-1914)
Cholera epidemics, Quarantine Organisation and public health services in Sinop, Samsun and Trabzon (1876-1914)
İSMAİL YAŞAYANLAR
- Rum vilayetinde yerleşim düzeninde değişimler (Alaca, Mecitözü ve Almus örneklerinde bir tarihsel coğrafya araştırması 1455-1839)
Changes in the settlement order in the Ottoman Rum province (A survery of historical geography in Alaca, Mecitözü and Almus examples from 1455 to 1839)
MURAT ALANDAĞLI
- Canik Sancağı'nda Rumlar ve Pontus meselesi (1912-1923)
Rums in Canik Sancagı and Pontus matter in that area (1912-1923)
ARZU CERİT
- Osmanlı mimarisinde ampir üslûbu
The style of Empire in Ottoman architecture
TUĞBA BAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Sanat TarihiMarmara Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FATİH ÖZKAFA