Fârâbî, İbn Sînâ ve Gazzâlî mantığında dilbilim kavramları
Linguistic terms in Al-Farabi, İbn Sina and Al-Ghazali's logic
- Tez No: 398474
- Danışmanlar: PROF. DR. ALİ DURUSOY
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Dilbilim, Felsefe, Linguistics, Philosophy
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2015
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İslam Felsefesi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 225
Özet
Hiçbir ilim ilk ortaya çıktığı zamana göre belli bir daralma ve dönüşüm geçirmeksizin meydana gelmez. Bu çalışmada tarihsel olarak ilişkileri birbirini belirleyen iki ilim dalı ele alınmıştır. İslam dünyasında ikisi de“yöntem ilmi”olarak kabul edilen“mantık”ile“dilbilim”in onuncu yüzyıldaki ilk karşılaştıkları dönemde yaşadıkları“çatışma”, mantık ile dilbilimin İslam dünyasında“tanım”larının tekrar yapılmasını;“sınır”larının yeniden belirlenmesini sağlamıştır. Bu çatışmanın etkisiyle bu iki ilim arasında bir etkileşim meydana gelmiş, dilbilimin alanı daralmışken, mantığın alanı genişlemiştir. Dilbilim ile mantık arasında meydana gelen çatışmanın bu sonuçları, mantıkta kullanılan dilbilim kavramlarının ve dilbilimde kullanılan mantık kavramlarının ortaya konulmasıyla takip edilebilir. Bu çalışmada, mantıkta kullanılan dilbilim kavramları incelenerek bu çatışmanın mantık üzerindeki etkileri ortaya konmaya çalışılmıştır. Mantıkçılar ile dilbilimciler arasındaki bu çatışmayı temsil eden metin, Ebû Hayyân et-Tevhîdî tarafından yazılan el-İmtâ ve'l-Muânese adlı metinde yer alan Arap dilbilimcilerinin temsilcisi Sîrâfî ile mantıkçıların temsilcisi Mettâ arasında geçen münazara metnidir. İslam dünyasında bu çatışmalar sırasında yaşayan Fârâbî (ö. 339/950) ile tartışmalardan sonra yaşayan önemli mantıkçılar olan İbn Sînâ (ö. 427/1037) ve Gazzâlî'nin (ö. 505/1111) mantık metinlerinde kullanılan dilbilim kavramları, bu etkileri göstermek üzere seçilmiştir. Anahtar Kelimeler : mantık, dilbilim, nahiv, lafız, delalet, Ebû Saîd es-Sîrâfî, Ebû Bişr Mettâ b. Yûnus.
Özet (Çeviri)
Any sciences can occur without distinct restriction and conversion compared to first emergences of them. In this study, two sciences which relationships of them adjust each other in history were taken in hand. Conflict between“logic”and“linguistics”which both of them admitted as“methodic sciences”in Islamic world when they were first met in tenth century, has provided restriction and definition of logic and linguistics again in Islamic world. By this conflicts' affects, an interactive relation between these two sciences has been occured and when the field of linguistics has became narrower, the field of logic has became wider. These results of conflict can be followed in linguistic terms are used in logical texts and logical terms are used in linguistic texts. In this study, the affects of conflict between logicians and linguistics in Islamic world are revealed with the linguistic terms are used in logical texts after conflict. The representative text of this conflict between logicians and liguistics is text of discussion between representative of Arabic linguists al-Sîrâfî and representative of logicians Matta which in“al-Imtâ wa'l-Moanasah”written by al-Tawhidi. Linguistic terms are used in logical texts are written by al-Farabi (d. 339/950), Ibn Sina (d. 427/1037)and al-Ghazzali (d. 505/1111) who are the most important logicians in classical Islamic world while and after the conflict are scrutinize to show up these affects. Keywords : Logic, nahw, representation, expression,Abu Said al-Sirafi, Abu Bishr Matta b Yunu
Benzer Tezler
- Türkiye'de mantık çalışmaları ve mantık bilimine katkıları
Studies on logic in Turkey and their contribution to this field
REMZİYE SELÇUK
Yüksek Lisans
Türkçe
2009
FelsefeErciyes ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AHMET KAYACIK
- Türkiye'de psikoloji ve din psikolojisi
Psychology and religion psychology in Turkey
AYHAN KÖSE
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
DinSelçuk ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ABDÜLKERİM BAHADIR
- Fârâbî'de hads kavramının mahiyeti
The Essence of the concept of hads in Al-Fārābī
MEHMET SEVBAN BİKBAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
FelsefeAfyon Kocatepe ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ENES TAŞ
- Tehafüt geleneğinde sudur teorisine yöneltilen eleştiriler
Criticism of the emanation theory in the tradition of tehafut
ALİ BEDEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
FelsefeEskişehir Osmangazi ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. KAMİL SARITAŞ
- Murtaza Mutahhari'de ilahi adalet
Divine justice in the view of Murtaza Mutahhari
TAHİR KARAÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
FelsefeVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HAKAN HEMŞİNLİ