Sermet Muhtar Alus'un eserlerinde İstanbul mekân - kimlik - hafıza
Istanbul in the works of Sermet Muhtar Alus space - identity - memory
- Tez No: 407083
- Danışmanlar: DOÇ. DR. SEZAYİ ÇOŞKUN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2015
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Fatih Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 949
Özet
1887-1952 yılları arasında yaşamış olan Sermet Muhtar Alus, 1930'ların başından itibaren günlük gazetelerde İstanbul yazıları yazmış, hayatını buna adamış yazarlarımızdandır. Bu çalışmada, Alus'un fıkralarından, kurgusal metinlerinden ve İstanbul Ansiklopedisi için yazdığı maddelerden hareketle bir İstanbul monografi ortaya konulmuştur. Çalışma dört ana başlığa ayrılmaktadır. Birincisi Sermet Muhtar Alus'un eserlerinde mekânın yansımalarıdır. Mekân, İstanbul'un kıyı köşe bütün unsurlarını içine alacak şekilde bu eserlerde görülmektedir. Sivil mimarîden resmî kurumlara, meskenlerden, sosyal hayatı düzenleyen eğlence, yeme-içme, dinî mekânlara kadar İstanbul'un Suriçi ve Beyoğlu- Galata bölgesi olmak üzere bütün mekânları değerlendirmeye alınmıştır. İkinci kısımda Alus'un eserlerinde karşımıza çıkan kimlik unsurlarına yer verilmiştir. Burada da Alus'un atalarının askerî erkândan olmalarından dolayı karşımıza daha çok Abdülaziz devrinden II. Abdülhamid devrine kadar görev yapan paşalar, mabeynciler, saray çevresine mensup kişiler anlatılmaktadır. Bunların yanısıra Alus'un eğitim, aile çevresinden kişilere de yer verilmektedir. Kimlik bahsinde, devrin önemli sanatkârları, esnafı, muallimleri ve ayak takımı tabir edilen büyük bir hususiyete sahip olmayan kişiler de değerlendirmeye alınmaktadır. Üçüncü kısım hafızanın Alus'un eserlerine ne derece aksettiği üzerinedir. Sermet Muhtar Alus, geçmişle irtibatını koruyarak hayata tutunan yazarlardandır. Muhafazakar bir mizaca sahip olduğu söylenemese de İstanbul gibi büyük bir tarih, kültür şehri olan İstanbul'daki değişimin farkına varmış bir kalemdir. Tabiatıyla, yazdıklarına hafızanın birikimini aksettirme kaygısı taşımaktadır. Küçük eşyadan, tabiî afetlere; sosyal ilişkilerden eğlence ve törenlere kadar pek çok durumu ve hadiseyi yazılarına taşımayı ilke edinmektedir. Dördüncü kısımda, Alus'un kurgusal metinlerinde (roman, hikâye, küçük hikâye, piyes) mekân, kimlik ve hafızanın değerlendirildiği görülecektir. Bu dört kısımdan önce Alus'un biyografisi kaleme alınmıştır. Bölümlerin başında, ilgili kavramların Türk edebiyatında işgal ettiği yere ve örnek metinlere yer verilmiştir. Her bölümde, teorik çalışmalardan istifade edilmiştir. Sözgelimi, hafıza başlığında tanıklık edebiyatı kavramından, mekânda Bakhtin'in“kronotop”kavramsallaştırmasından hareketle çalışmanın zenginleştirilmesi sağlanmıştır.
Özet (Çeviri)
Sermet Muhtar Alus, who lived between 1887-1952, wrote Istanbul articles in daily newspapers and dedicated his life to this since the beginning of the 1930s. In this study, an Istanbul monography is elicited through narrates, fictional proses, and items written for Istanbul Encyclopedia, of Alus. The study is divided into four parts. First part is the reflections of the place in the works of Sermet Muhtar Alus. Place can be seen thoroughly, in a way that encompasses all the elements of Istanbul in all these works. All the places has been taken into evaluation, from civic architecture to official institutions, and from houses to the places of entertainment, eating and praying in the district of Surici and Beyoglu-Galata. In the second part, identity elements which emerge in the works of Alus have been given place. Here it has been generally told about pashas, mabeyncis and people related to the palace who served from the times of Abdulaziz to II. Abdulhamid, since ancestors of Alus was military people. Alongside these, Alus' relatives and acquaintances through education have been given place. In the identity subject, prominent artisans, craftsmen, teachers and so-called lay people of the age have been taken into evaluation. The third part is on the extent in which memory reflected to the workings of Alus. Sermet Muhtar Alus is one of the writers, who clings to life by protecting his connection with the past. Although he was not a conservative man, he was a writer who noticed the change in Istanbul, who has a big history and is a city of culture. He has the concern of reflecting the experience of the memory with his writings. He mentions miscellaneous situations and events from little goods to natural disasters, and from social relationships to entertainment and ceremonies. In the fourth part, place, identity and memory in Alus' fictional proses (novel, tale, drama) have been evaluated. Before these four parts, Alus' biography has been written out. In the beginning of the parts, the places, which occupied by related notions, and sample proses have been given place. In every part, theoretical workings have been capitalized on.
Benzer Tezler
- Sermet Muhtar Alus'un 'İstanbul'un Geçmiş Günlerinde Yeme İçme' eseri üzerine söz varlığı incelemesi
Vocabulary analysis on Sermet Muhtar Alus's work 'Eating and Drinking in the Past Days of Istanbul'
CENNET SERT
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıTrakya ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ LEVENT DOĞAN
- Sermet Muhtar Alus'un eserlerinde sosyal meseleler
Social issues in the works of Sermet Muhtar Alus
REYHAN ELMAS KELEŞ
Doktora
Türkçe
2009
Türk Dili ve EdebiyatıMarmara ÜniversitesiTürk Edebiyatı Bölümü
DOÇ. DR. MUHAMMET GÜR
- Hüseyin Rahmi Gürpınar'ın eserlerinde gündelik İstanbul hayatı
İstanbul's daily life in books of Huseyin Rahmi Gurpınar
NESLİHAN TIRLI
Yüksek Lisans
Türkçe
2009
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul ÜniversitesiTürk Edebiyatı Bölümü
DOÇ. DR. ALİ ŞÜKRÜ ÇORUK
- Sermet Muhtar Alus hayatı-sanatı-eserleri
Sermet Muhtar Alus his life, art and works
MERAL DEMİRYÜREK
Doktora
Türkçe
2006
Türk Dili ve EdebiyatıGazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF.DR. ŞERİF AKTAŞ
- Sermet Muhtar Alus'un 'Onikiler' adlı romanının söz varlığı üzerine bir inceleme
Sermet Muhtar Alus's 'The Twelve' an analysis on the vocabulary of the novel
MURAT ÇAM
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıBitlis Eren ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MURAT PARLAKPINAR