İlk üç asır kelamî tartışmalar bağlamında Taberî(224-310/839-923)'nin konumu
Tabarî(224-310/839-923)'s position in the context of the kalām discussions in the first three centuries
- Tez No: 413830
- Danışmanlar: PROF. DR. MEHMET AKİF KOÇ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Taberî, Kelam, Taberî Tefsiri, Taberî'nin Kelamî Konumu, Tabarî, Kalām, Tabarî's Exegesis, The Kalām Position of Tabarî
- Yıl: 2015
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Tefsir Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 286
Özet
İslamî fikriyatın teşekkülünde ilk dört asır büyük bir öneme sahiptir. Zira temel İslam ilimlerinin doğuşu ve sistematize edilişi bu döneme denk gelmektedir. Bu dönemde İslam Devleti'nin büyümesi ve Müslümanların yeni kültürlerle karşılaşmasıyla, İslamiyet'in ilk yıllarında sorgulanmadan kabul edilen dini düşüncelerin bu dönemlerde sorgulanmaya başlanmasına sebep olmuştur. Özellikle Hz. Osman'ın şehit edilmesiyle başlayan siyasî iç kargaşaların etkisiyle İslam âlimleri arasında birçok kelamî konuda ihtilaflar ortaya çıkmış ve bu ihtilaflar paralelinde birbirinden farklı görüşleri olan birçok fırka tezahür etmiştir. Ortaya çıkan bu fırkaların fikirlerinde temel aldıkları referanslar da doğal olarak birbirinden farklılık arz etmiştir. Bazı fırkaların temel dayanağı Kur'ân ve Sünnet iken, bazılarının akıl ve mantık ve diğer bazılarının ise siyasî muharrikler olmuştur. Özetlediğimiz bu dönemi değerlendiren ve bu bağlamda bir tutum geliştiren Taberî, bazılarına göre Selefî, bazılarına göre koyu bir Ehl-i Sünnet taraftarı, bazılarına göre Ashabu'l-Hadis'ten biri ve diğer bazılarına göre ise Eş‛arī kelamcılarının bir prototipidir. Fakat bu tanımlamaların hiçbirisi tam olarak Taberî'nin kelamî konumunu yansıtmaz. Bununla beraber bu tanımlamaların her birisinin haklılık payı da yok değildir. Zira Taberî, bu fırkaların hepsinin de bazı görüşlerini benimsemiştir. Fakat tüm fikirlerini kabul ettiği bir fırka yoktur. O, genel itibariyle Ehl-i Sünnet'in görüşlerini paylaşmakla beraber, bu görüşlerinde tam bir tutarlılık içerisinde hareket etmez. Zira Ḳaderiyye vb. bid‛a fırkası olarak gördüğü grupların düşüncelerini reddetme endişesi ve kendisini mensup gördüğü akideyi savunma telaşı onu, bazı görüşlerinde çelişkiye sevk etmiştir.
Özet (Çeviri)
The first four centuries are very important in terms of formation of the Islamic thoughts. Because the essential Islamic sciences have born and become systematized in this era. Growing of Islamic State and meeting of Muslims with new cultures brought along the disputations of the Islamic thoughts which were accepted without interrogation at the beginning of Islam. Especially by the effect of the political chaos among Muslims which started by the martyrdom of caliph Osman, a lot of conflicts arouse on many theological topics among experts of Islam and in parallel with these controversies, many different schools of kalām came out. Of course these schools have based their thoughts on different references. Some schools have relied on Qur'ân and Sunna whereas some others based their thoughts on reason and logic and the other ones on the political stimulants. Taberî, who analyzes and takes a stand accordingly for the period we summarized, is according to some experts a Salafi; according to some others he is a strong supporter of Sunnite; according to the other ones he is one of the Aṣḥāb al-Ḥadīs (traditionists) and according to some others he is a prototype of Ashʽarite theologians. But actually no one of these definitions explains Tabarî's position of kalām clearly. Yet, each of these definitions is right partially. Because Taberî has supported some ideas of all these schools. But there is not any school among them which Tabarî supported all of its thoughts. Although he generally adopts the ideas of Sunnite, he is not coherent in all the thoughts he supports. Because the anxiety of rejection of thoughts of some schools like Ḳadarites which he regarded as heretics and worry of defence of the creed that he belonged, caused him to have contradictions in some of his ideas.
Benzer Tezler
- Siyasî ve itikadî İslam mezheplerinde tekfir olgusu ve tezahürleri (Hicrî ilk üç asır)
The phenomenon of takfir in the political and theological Islamic sects and its manifestations (First three centuries of the hijrah)
HAKAN ATALAY
- Erken dönem Mu'tezile- İmâmiyye etkileşimi (Başlangıçtan Şeyh Sadûk'un ölümüne kadar)
Early Mu'tazila-Imamiyya interaction (From the beginning to the death of Sheikh al-Saduq)
NURAN ÜÇOK
- Hicri ilk üç asırda yazılan akîde risâleleri ve bu risâlelerde ele alınan temel meseleler
The traditions of act wrought in the first three centuries of the hijri and the fundamental issues contained in these trails
BEYZANUR YAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Dinİstanbul 29 Mayıs ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA SİNANOĞLU
- Haris El-Muhasibi'nin kelami görüşleri
Başlık çevirisi yok
CENGİZ TÜCCAR
Yüksek Lisans
Türkçe
1998
DinSakarya ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞERAFEDDİN GÖLCÜK
- Maveraünnehir Bölgesinde hadis çalışmaları (Hicri ilk üç asır)
The hadith studies in Maveraunnehir Region (First three centuries of the hijrah)
DURSUN SARI
Doktora
Türkçe
2019
DinErciyes ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SÜLEYMAN DOĞANAY