Halil Nimetullah Öztürk'te millileşme ve çağdaşlaşma kavramları
The Concepts of nationalization and contemparization in Halil Nimetullah Öztürk
- Tez No: 42701
- Danışmanlar: DOÇ.DR. HÜSEYİN AKYÜZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Sosyoloji, Türk İnkılap Tarihi, Sociology, History of Turkish Revolution
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 1995
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Atatürk Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 135
Özet
ÖZET Cumhuriyet döneminde Türk toplumu önemli bir takım yapısal değişikliklere uğramıştır. Bu değişiklikler, Osmanlı toplum yapısından Türk toplum yapısına geçiş sürecinde ortaya çıkmıştır. Osmanlı İslam/ümmet kültürüne dayalı yapıdan, Türk batıcı/milli kültüre geçiş olarak beliren bu yeni devletin kültür politikası, birçok yazar, düşünür tarafından millileşme ve çağdaşlaşma olarak saptanmıştır. Çağdaş değerleri ve millet kimliğini benimsemiş bir Türk toplumu yaratmayı amaçlayan Cumhuriyet seçkinleri, Kurtuluş Savaşı ve Cumhuriyet inkılâplarıyla bu amaçlarına ulaşmışlardır. Cumhuriyet döneminin az tanınan düşünürlerinden birisi olan Halii Nimetuilah Öztürk (1880-1957), Türkçü ve Batıcı bir düşünürdür. Daha çok Türkçü bir düşünür olan Öztürk, Türk inkılâbının Osmanlı kültüründen Türk kültürüne geçiş olarak tanımlamıştır. Bu çerçevede özellikle, dil ve tarih alanları başta olmak üzere katı bir anti-Osmanlıcı anlayışı savunmuştur. Başta dil olmak üzere hukuk, ekonomi, ahlak, din vb. gibi toplumsal kurumlarda Osmanlı unsurlarının tamamen atılması ve yerlerine Türklük unsurlarının alınması gerektiğini belirtmiştir. Dil inkılâbının amacını, metafizik olan Osmanlıcadan Türkçeye geçmek olarak saptamış; tarih inkılâbının amacınında önemsiz ve zararlı olan Osmanlı kültürünün atılarak yerine Türk kültürünün alınması biçiminde tanımlamıştır. Türk Dil ve Tarih Kurultaylarına katılmış, anti- Osmanlıcı görüşlerini resmi düzeyde savunmuştur. Millileşmek anlayışı yanında Öztürk'ün diğer temel görüşü de, Avrupalılaşmakla eş saydığı çağdaşlaşmak anlayışıdır. Halkçılık, laiklik ve cumhuriyet ilkelerinden hareketle devletin siyasal rejimini“lâdinî Cumhuriyet”(din dışı cumhuriyet) olarak saptamıştır. Kültürel düzeyde Batının Doğudan üstün olduğu anlayışını savunarak, Batılı gibi giyinip yaşamamız gerektiğini belirtmiştir. Kısaca çağdaşlaşmayı Doğunun bedeviyat yapısından Batının medeniyet yapısına geçiş olarak tanımlamıştır. Halil Nimetuilah Öztürk, pozitivist bir yaklaşımı benimsemiş, A.Comte, E.Durkheim ve Z.Gökalp'in görüşlerinden etkilenmiştir. Mantık profesörü olan Öztürk, mantık konusunda da L Levey-Bruhl ve Ribot'un görüşlerinden etkilenmiştir. Bu çalışmayla, anti-Osmanlıcı temellere dayanarak millileşmek ve çağdaşlaşmak anlayışını savunan Halil Nimetuilah Öztürk'ü Türk düşünce dünyasına kazandırmak amacındayız.
Özet (Çeviri)
ÖZET Cumhuriyet döneminde Türk toplumu önemli bir takım yapısal değişikliklere uğramıştır. Bu değişiklikler, Osmanlı toplum yapısından Türk toplum yapısına geçiş sürecinde ortaya çıkmıştır. Osmanlı İslam/ümmet kültürüne dayalı yapıdan, Türk batıcı/milli kültüre geçiş olarak beliren bu yeni devletin kültür politikası, birçok yazar, düşünür tarafından millileşme ve çağdaşlaşma olarak saptanmıştır. Çağdaş değerleri ve millet kimliğini benimsemiş bir Türk toplumu yaratmayı amaçlayan Cumhuriyet seçkinleri, Kurtuluş Savaşı ve Cumhuriyet inkılâplarıyla bu amaçlarına ulaşmışlardır. Cumhuriyet döneminin az tanınan düşünürlerinden birisi olan Halii Nimetuilah Öztürk (1880-1957), Türkçü ve Batıcı bir düşünürdür. Daha çok Türkçü bir düşünür olan Öztürk, Türk inkılâbının Osmanlı kültüründen Türk kültürüne geçiş olarak tanımlamıştır. Bu çerçevede özellikle, dil ve tarih alanları başta olmak üzere katı bir anti-Osmanlıcı anlayışı savunmuştur. Başta dil olmak üzere hukuk, ekonomi, ahlak, din vb. gibi toplumsal kurumlarda Osmanlı unsurlarının tamamen atılması ve yerlerine Türklük unsurlarının alınması gerektiğini belirtmiştir. Dil inkılâbının amacını, metafizik olan Osmanlıcadan Türkçeye geçmek olarak saptamış; tarih inkılâbının amacınında önemsiz ve zararlı olan Osmanlı kültürünün atılarak yerine Türk kültürünün alınması biçiminde tanımlamıştır. Türk Dil ve Tarih Kurultaylarına katılmış, anti- Osmanlıcı görüşlerini resmi düzeyde savunmuştur. Millileşmek anlayışı yanında Öztürk'ün diğer temel görüşü de, Avrupalılaşmakla eş saydığı çağdaşlaşmak anlayışıdır. Halkçılık, laiklik ve cumhuriyet ilkelerinden hareketle devletin siyasal rejimini“lâdinî Cumhuriyet”(din dışı cumhuriyet) olarak saptamıştır. Kültürel düzeyde Batının Doğudan üstün olduğu anlayışını savunarak, Batılı gibi giyinip yaşamamız gerektiğini belirtmiştir. Kısaca çağdaşlaşmayı Doğunun bedeviyat yapısından Batının medeniyet yapısına geçiş olarak tanımlamıştır. Halil Nimetuilah Öztürk, pozitivist bir yaklaşımı benimsemiş, A.Comte, E.Durkheim ve Z.Gökalp'in görüşlerinden etkilenmiştir. Mantık profesörü olan Öztürk, mantık konusunda da L Levey-Bruhl ve Ribot'un görüşlerinden etkilenmiştir. Bu çalışmayla, anti-Osmanlıcı temellere dayanarak millileşmek ve çağdaşlaşmak anlayışını savunan Halil Nimetuilah Öztürk'ü Türk düşünce dünyasına kazandırmak amacındayız.
Benzer Tezler
- Halil Nimetullah'ın 'İnkılabın Felsefesi ' adlı eserinin transkripti ve incelemesi
Transcript and analysis Of Halil Nimetullah's Philosophy Of Revolution
SERAP KARAKUŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
TarihDokuz Eylül ÜniversitesiAtatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ LEYLA KIRKPINAR
- Osmanlı'dan Cumhuriyet'e geçiş devrinde felsefe görüşü (Halil Nimetullah Öztürk [1880-1957] örneği)
Philosophy in the transition period from Ottoman Empire to the Turkish Republic (The example of Halil Nimetullah Ozturk [1880-1957])
ŞULE YALÇIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
FelsefeNecmettin Erbakan ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET HARMANCI
- Darülfünun'da ahlâk dersleri programlar-ders notları-hocalar
Ethics lectures in Darulfunun schedules-lecture notes-instructors
MELEK YILDIZ GÜNEŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Eğitim ve ÖğretimMarmara ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İSMAİL KARA
- Abdulkadir Meragi: Hayatı, eserlerinin usul ve güfte açısından incelenmesi
Başlık çevirisi yok
SEDA KENT
Yüksek Lisans
Türkçe
1995
Müzikİstanbul Teknik ÜniversitesiTürk Sanat Müziği Ana Sanat Dalı
DOÇ. CAHİT ATASOY