Ayyuki ile Yusuf-ı Meddah'ın Varka ve Gülşah mesnevilerinin karşılaştırılması
Comparison of Ayyuki with Yusuf-i Meddah's Varka and Gulshah masnavi
- Tez No: 427360
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. SADETTİN EĞRİ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Doğu Dilleri ve Edebiyatı, Karşılaştırmalı Edebiyat, Türk Dili ve Edebiyatı, Eastern Linguistics and Literature, Comparative Literature, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Ġran edebiyatı, Türk edebiyatı, Ayyukî, Yûsuf-ı Meddâh, Varka ve GülĢâh, KarĢılaĢtırma, Mesnevî, Iranian literature, Turkish literature, Ayyuki, Yusuf-i Meddah, Varka & Gulshah, Comparison, Masnavi
- Yıl: 2015
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Uludağ Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Eski Türk Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 565
Özet
Kaynağını Arap edebiyatından alan Varka ve Gülşâh hikâyesi ilk kez, İran edebiyatında Ayyukî tarafından yazılmıştır. Bu hikâye Türk edebiyatında ise ilk olarak Yûsuf-ı Meddâh tarafından, Ayyukî'nin Varka ve Gülşâh mesnevîsini ele alarak ortaya konmuştur. Yûsuf-ı Meddâh'ın eseri Ayyukî'nin eserine kıyasla yeni olaylar ve motifler barındırdığı için telif eser özelliğini taşımaktadır. Çalışmamızda bu iki mesnevî ayrıntılı bir şekilde beş bölüm hâlinde incelenip karşılaştırılmaktadır. Birinci bölümde iki şairin hayatı ve mesnevîlerinin özetleri yer almaktadır. İkinci bölümde ise Ayyukî'nin Varka ve Gülşâh ile Nizamî'nin Leylâ ve Mecnun mesnevîlerinin benzerliklerine yer verilmektedir. Bu iki mesnevînin hikâyeleri birçok açıdan birbirine benzemektedir. Üçüncü bölümde ise Varka ve Gülşâh hikâyesinin kaynağı olan Urvat ve Afrâ hikâyesi, Ayyukî ve Yûsuf-ı Meddâh'ın mesnevîlerinin hikâyeleri ile karşılaştırılmaktadır. Bu bölümde Ayyukî ve Yûsuf-ı Meddâh'ın mesnevîleri genel hatlarda birbirlerine benzedikleri ve aynı noktalarda Urvat ve Afrâ hikâyesinden ayrıldıkları tespit edilmektedir. Tezimizin dördüncü bölümünde Varka ve Gülşâh hikâye kurgusunun incelenmesi yer almaktadır. Bu bölümde hikâye kurgusunun kaynağı, hikâyede aşk ile kahramanlığın birleştirilmesi ve hikâyenin olay bütünlüğünde kullanılan yöntemler açıklanmaktadır. Son bölümde ise iki mesnevînin başlıklarının ve bölümlendirmelerinin değerlendirilmesi, konu açısından karşılaştırılması, kahraman kadrosu ve eserin içinde kullanılan vezin, nazım şekli ve nazım türlerinin incelenmesi yer almaktadır. Beşinci bölümden sonra çalışmada elde edilen sonuçlar yazılmaktadır.
Özet (Çeviri)
Kaynağını Arap edebiyatından alan Varka ve Gülşâh hikâyesi ilk kez, İran edebiyatında Ayyukî tarafından yazılmıştır. Bu hikâye Türk edebiyatında ise ilk olarak Yûsuf-ı Meddâh tarafından, Ayyukî'nin Varka ve Gülşâh mesnevîsini ele alarak ortaya konmuştur. Yûsuf-ı Meddâh'ın eseri Ayyukî'nin eserine kıyasla yeni olaylar ve motifler barındırdığı için telif eser özelliğini taşımaktadır. Çalışmamızda bu iki mesnevî ayrıntılı bir şekilde beş bölüm hâlinde incelenip karşılaştırılmaktadır. Birinci bölümde iki şairin hayatı ve mesnevîlerinin özetleri yer almaktadır. İkinci bölümde ise Ayyukî'nin Varka ve Gülşâh ile Nizamî'nin Leylâ ve Mecnun mesnevîlerinin benzerliklerine yer verilmektedir. Bu iki mesnevînin hikâyeleri birçok açıdan birbirine benzemektedir. Üçüncü bölümde ise Varka ve Gülşâh hikâyesinin kaynağı olan Urvat ve Afrâ hikâyesi, Ayyukî ve Yûsuf-ı Meddâh'ın mesnevîlerinin hikâyeleri ile karşılaştırılmaktadır. Bu bölümde Ayyukî ve Yûsuf-ı Meddâh'ın mesnevîleri genel hatlarda birbirlerine benzedikleri ve aynı noktalarda Urvat ve Afrâ hikâyesinden ayrıldıkları tespit edilmektedir. Tezimizin dördüncü bölümünde Varka ve Gülşâh hikâye kurgusunun incelenmesi yer almaktadır. Bu bölümde hikâye kurgusunun kaynağı, hikâyede aşk ile kahramanlığın birleştirilmesi ve hikâyenin olay bütünlüğünde kullanılan yöntemler açıklanmaktadır. Son bölümde ise iki mesnevînin başlıklarının ve bölümlendirmelerinin değerlendirilmesi, konu açısından karşılaştırılması, kahraman kadrosu ve eserin içinde kullanılan vezin, nazım şekli ve nazım türlerinin incelenmesi yer almaktadır. Beşinci bölümden sonra çalışmada elde edilen sonuçlar yazılmaktadır.
Benzer Tezler
- Türk edebiyatında Varka ve Gülşah mesnevileri ve Mustafa Çelebi'nin Varka ve Gülşah mesnevsi
Masnavi of Varka and Gülşah of Mustafa Çelebi, and masnavis of Varka and Gülşah in Turkish literature
AYŞE YILDIZ
- Varka ve Gülşâh mesnevisi minyatürlerinde renk biçim ve kompozisyon
Color, form and composition in miniatures of Varka and Gülşah Mesnevi
GÜLŞAH KÖSEOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
El SanatlarıNecmettin Erbakan Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ZEKERİYA ŞİMŞİR
- Tanzimat'tan Meşrutiyet'e Osmanlı topraklarında misyoner faaliyetleri ve misyonerlerin Ermeni isyanında etkileri (1839-1899)
Missionary activities in the Ottoman land from the Tanzimat to the Constitutional land and its effects on the Armenian revolt (1839-1899)
ERDEM SELİMLER
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
TarihİSTANBUL TOPKAPI ÜNİVERSİTESİTarih Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ENVER EMRE ÖCAL
- Salâhaddîn Eyyûbî sonrası Eyyûbî Devleti-Haçlı münasebetleri (1193-1250)
The post-Saladin Ayyubid, Ayyubid State -Crusader relationships (1193-1250)
ŞEHRİ KARAKAŞ
Doktora
Türkçe
2023
TarihAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SÜLEYMAN ÖZBEK
- Yemen krizi bağlamında Suudi Arabistan-İran rekabeti
Başlık çevirisi yok
MEHMET BAŞKAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Siyasal BilimlerKaramanoğlu Mehmetbey ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ AYATA