Geri Dön

Türk edebiyatında Varka ve Gülşah mesnevileri ve Mustafa Çelebi'nin Varka ve Gülşah mesnevsi

Masnavi of Varka and Gülşah of Mustafa Çelebi, and masnavis of Varka and Gülşah in Turkish literature

  1. Tez No: 218960
  2. Yazar: AYŞE YILDIZ
  3. Danışmanlar: PROF. FİLİZ KILIÇ
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2008
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Gazi Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Türk Edebiyatı Bölümü
  12. Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 1370

Özet

Bu çalışma, Klâsik Türk edebiyatının devamlılığı olmayan mesnevi konularından Varka ve Gülşah'ın, 16.yy. Anadolu sahasında metni günümüze ulaşan tek örneği olan Defteremini Mustafa Çelebi'nin mesnevisini konu alır. Mustafa Çelebi'nin bu eseri, Anadolu sahası Türk edebiyatında mesnevi formunda yazılarak metni günümüze ulaşan iki örnekten sonuncusu olma özelliğine sahiptir. Bu çalışmayla, Mustafa Çelebi'nin Varka ve Gülşah mesnevisinin İstanbul Arkeoloji Müzesi Kütüphanesi 1020 numarada bulunan metnini çevriyazı alfabesine aktarmak, mesneviyi şekil ve içerik özellikleri açısından analiz etmek ve bu isimle kaleme alınan ilk mesnevi olma özelliğine sahip Gazneli şairi Ayyukî'nin mesnevisi ile konu, motif, kahramanlar, mesnevide kullanılan vezin, nazım şekli ve türleri arasında bir karşılaştırma yapmak amaçlanmıştır.Çalışmamızda Bediî'nin olduğu söylenegelen Varka ve Gülşah mesnevisinin aslında Defteremini Mustafa Çelebi'ye ait olduğu; Mihr ü Vefa yazdığı fakat bu mesnevinin kayıp olduğu söylenen Mustafa Çelebi'nin aslında böyle bir mesnevi yazmadığı tespit edilmiştir.Varka ve Gülşah mesnevisinin Anadolu sahasındaki ilk örneği olan Yusuf-ı Meddah'ın aynı adlı eserinde yer alan kahramanların ölümden sonra Hz. Muhammed'in duasıyla dirilme motifinin Ayyukî'nin Farsça mesnevisinde bulunmadığı bu motifin mesneviye Yusuf Meddah aracılığı ile dahil edilip daha sonra yazılan Türkçe mesnevilerde de işlendiği iddiasının gerçeği yansıtmadığı yapılan karşılaştırma sonucu teyit edilmiştir.

Özet (Çeviri)

This study discusses the masnavi of Defteremini Mustafa Çelebi, of which text is the only example of Varka and Gülşah, among the masnavi topics of Classical Turkish Literature without sequel, which has reached to the present day from the Anatolian region of 16th century. This work of Mustafa Çelebi, which was written in masnavi form in Turkish Literature of the Anatolian region, has a characteristic of being the latter of the two examples that have reached to the present day, This study has aimed to translate the text of Masnavi of Varka and Gülşah of Mustafa Çelebi, which is placed in number 1020 in Archeology Museum of Istanbul into transcription alphabet, to analyze the masnavi in terms of form and content, and to make a comparison with the Masnavi of Ayyuki of Ghazni, which has the characteristic of being the first masnavi written under this title, in terms of motif, characters, rhythm, verse form and types used in masnavi.In the study it is ascertained that the Masnavi of Varka and Gülşah, which is said to be of Bediî, belongs to Defteremini Mustafa Çelebi in fact; and that Mustafa Çelebi who is thought to have written Mihr ü Vefa that is believed to be lost, did not write such a masnavi.This study confirms that the argument that the motif of revival via pray of Hz. Muhammed aftermath of the death of characters in the work of Yusuf-ı Meddah with the same title, which is the first example of Varka and Gülşah Masnavi in the Anatolia region, does not exist in Persian masnavi of Ayyuki and that this motif was included in the masnavi by Yusuf-ı Meddah and that this was performed in the subsequent Turkish masnavis, does not reflect the truth in accordance with the result of the comparison.

Benzer Tezler

  1. Ayyuki ile Yusuf-ı Meddah'ın Varka ve Gülşah mesnevilerinin karşılaştırılması

    Comparison of Ayyuki with Yusuf-i Meddah's Varka and Gulshah masnavi

    ELHAM NİKOOSOKHAN SEDGHİ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2015

    Doğu Dilleri ve EdebiyatıUludağ Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. SADETTİN EĞRİ

  2. Varka ve Gülşâh' mesnevisi'nin 'Leylâ vü Mecnûn' mesnevisi ve 'Aslı ile Kerem' hikâyesiyle karşılaştırılması

    Comparison of 'Varka and Gülşâh' masnavi with 'Leylâ vü Mecnûn' masnavi and 'Asli and Kerem' story

    OSMAN DELİBAŞ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    Türk Dili ve EdebiyatıArtvin Çoruh Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ ADNAN UZUN

  3. Mensur Varka ve Gülşah hikayesi

    Varqa and Gülşah's statement story

    SELİGE HÜSEYNOVA

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2002

    Türk Dili ve EdebiyatıHacettepe Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. FATMA KUTLAR

  4. Türkmence Varka ile Gülşah metni esasında bir gramer incelemesi

    A grammar analysis based on the Turkmen Varka Gülşah text

    ELİF YILDIRIM

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    Türk Dili ve EdebiyatıAnkara Hacı Bayram Veli Üniversitesi

    Çağdaş Türk Lehçeleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. FEYZİ ERSOY

  5. Mecma‛ü'l-letâyif (Giriş-dil incelemesi-metin-dizin)

    Mecma‛ü'l-letâyif (Introduction-language analysis-text-index)

    GÜLŞAH GÖDEK

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2018

    DilbilimBursa Uludağ Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. HATİCE ŞAHİN