Developing a method for automatic confirmation of relationships between connotation words
Çağrışım yapan kelimeler arasındaki ilişkilerin onayının otomatikleştirilmesini sağlayacak yöntem geliştirme
- Tez No: 427997
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. ÖZLEM AKTAŞ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve Kontrol, Computer Engineering and Computer Science and Control
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2016
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Bilgisayar Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 50
Özet
Doğal Dil İşleme, doğal bir dili anlayan ve işleyen yazılım sistemi yapısı olarak tanımlanabilir. Dilin dilbilgisi kurallarını çözümlemeyi ve onu anlaşılabilir kılmayı amaçlar. Bilgisayar teknolojisinin yaygın kullanımı, bu yöntemi kullanan yazılım sistemlerinin geliştirilmesini de beraberinde getirmiştir; metin yazdığımız yazılımlardaki (Microsoft Word gibi) imla hatalarını düzelten mekanizmalar bu yönteme örnektir. Bu tezde, iki farklı Türkçe sözcük arasındaki anlamsal ilişkinin bilgisayar tarafından saptanması olayı açıklanmıştır. Bilgisayarlar, kendilerine öğretilmediği sürece bir sözcüğün ne anlama geldiğini bilemezler. Bu yüzden, 'Türkçe Eş ve Yakın Anlamlı Kelimeler Sözlüğü' ile 'Zıt Anlamlı Kelimeler Sözlüğü' kullanmak, bu sorunu ortadan kaldırmanın en iyi yollarından biri olarak düşünülmüştür. Karşılaştırılması yapılan kelimelerin tanım metinleri (sözlük karşılıkları) sözcük sözcük ayrıştırılır, daha sonra kendi başlarına anlamları olmayan adıl, ilgeç gibi sözcükler(stop-words) listeden atılır. Son olarak, her bir sözcüğe ait olan, açıklama metinlerinden elde ettiğimiz bu sözcük listelerindeki sözcükler eş, zıt veya yakın anlamlılıklarına göre birbirleriyle karşılaştırılır ve aralarındaki anlamsal ilişkiler belirlenir. Türkçe, eklemeli bir dil olduğundan, birçok Türkçe sözcük sıfat, ad veya eylem oluşturmak için yapım eki alabilir; bu yüzden kelimeleri kök ve gövdelerine ayırma işlemi, en karmaşık sorun olarak ortaya çıkmakta ve bu durum, olayları daha da karmaşık hale getirmekteydi. Açık kaynak kodlu ve platformdan bağımsız bir kütüphane olan Zemberek DDİ(Doğal Dil İşlemleme) Kütüphanesi, kök-gövde ayırma, heceleme, hata kontrolü gibi biçim bilimsel operasyonları gerçekleştirebilmektedir. Zemberek karşılaştırmalar sırasında daha iyi sonuçlar alma konusunda oldukça yardımcı olmaktadır. Bu çalışmanın amaçlarından birisi de 'Türkçe Çağrışımlar Sözlüğü'nü oluşturmaktır. Bu yüzden bu çalışma, aynı zamanda Türkçe dili araştırmalarına da katkı sağlamaktadır.
Özet (Çeviri)
Natural Language Processing (NLP) can be defined as the construction of a computing system that processes and understands natural language. It aims at analyzing the grammar rules of the language and makes it understandable. Frequent use of computer technology resulted in using the software systems that are developed for this purpose such as spelling corrections in text-processing systems. In this thesis, making computer software determine a semantic relation between two Turkish words is explained. The problem is that computers are incapable of understanding the meaning of a word, unless they are taught. Therefore, using 'Turkish Synonym and Close-Meaning Dictionary' and 'Turkish Antonym Dictionary' seems to be one of the best solutions to get over this problem. Information texts of the words to be compared are split word by word, following that, stop-words which have no specific meaning (articles, pronouns and etc) are omitted. Finally, remaining word groups are compared according to their position as antonym, synonym, close-meaning or similar and the relation is determined by the result of comparison. As Turkish is an agglutinative language and a word may take affixes in order to produce a noun a verb or an adjective; stemming operation turns out to be the main problem and it makes the situation more complex. Zemberek NLP Library - an open source and platform free software –is applied for morphologic analysis of Turkish words such as stemming, spelling, spell check and etc. Stemming operation of Zemberek assisted to get better results in our comparisons. By dealing with semantics of words, the study is a contribution to Turkish language research. Besides, one of the objectives of this study is to create the 'Turkish Connotation Dictionary'.
Benzer Tezler
- Bilişim alanında proje esaslı çalışan firmalarda ürün geliştirme süreçlerindeki bozucu etmenlerin modellenmesi ve etkilerinin belirlenmesi
Modeling destructive factors in product development process of project based companies in the field of information technologies and determining their impacts
NERMİN SÖKMEN
Doktora
Türkçe
2011
Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve Kontrolİstanbul Teknik Üniversitesiİşletme Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FERHAN ÇEBİ
PROF. DR. SITKI GÖZLÜ
- Emotion recognition process analysis by using eye tracker, sensor and application log data
Göz izleme cihazı, sensör ve uygulama verileri ile insanlarda duygu tanıma analizi
MAHİYE ÖZTÜRK
Doktora
İngilizce
2019
Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve Kontrolİstanbul Teknik ÜniversitesiBilgisayar Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZEHRA ÇATALTEPE
- Gömülü durum izleme ve arıza teşhisi algoritmaları kullanan akıllı sürücü sistemleri geliştirilmesi
Development of intelligent drive systems using embedded condition monitoring and fault diagnosis algorithms
NİGAR ÖZBEY
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve KontrolFırat ÜniversitesiBilgisayar Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET KARAKÖSE
- Amerika Birleşik Devletleri'nde kredi birlikleri ve finansal denetimi
Başlık çevirisi yok
M.TANJU ERKOÇ
- Faktör II, faktör V Leiden ve MTHFR C677T mutasyonlarının tespitine yönelik multipleks real time PCR kit geliştirilmesi
Developing multiplex real time PCR kit for detectoin of mutations of factor II, factor V and MTHFR C677T
FUNDA KARATEKE
Yüksek Lisans
Türkçe
2009
Tıbbi BiyolojiCelal Bayar ÜniversitesiTıbbi Biyoloji Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. NURAY ALTINTAŞ