Trabzon kırsal cami mimarisi
Rural mosque architecture in Trabzon
- Tez No: 430352
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ÖMER İSKENDER TULUK
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2016
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Karadeniz Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 748
Özet
Doğu Karadeniz sıradağlarına dik olarak denize doğru yan yana uzanan vadilerin oluşturduğu coğrafi yapı, vadiler içindeki yerleşimi, bölgenin sosyal ve kültürel yapısını şekillendiren en önemli etken olmuştur. Bu durum Trabzon kırsal cami mimarisini de etkilemiştir. Topoğrafik yapı, cami yapan ustaların ya da usta gruplarının vadiler içinde faaliyet göstermesine ender durumlarda komşu ya da başka vadilere gitmelerine neden olmuştur. Doğu Karadeniz'in vadilerden oluşan kendine has coğrafi yapısı ve bu yapı ile özdeşleşen sosyal ve kültürel yapının Trabzon kırsal cami mimarisi ile olan ilişkisinin ortaya konması tezin amacını oluşturmaktadır. Doğuda Baltacı Deresi Vadisi'nden batıda Ağasar/Akhisar Deresi Vadisi'ne kadar geçen on üç vadi çalışma alanı olarak belirlenmiştir. Bu doğrultuda çalışma;“Genel Bilgiler”,“Yapılan Çalışmalar”,“Bulgular ve İrdeleme”ve“Sonuçlar ve Öneriler”olmak üzere dört bölüme ayrılmıştır. Genel Bilgiler bölümünde bölgenin coğrafik yapısı ve tarihi arkaplanı araştırılmış, bölgenin konut mimarisi, Osmanlı cami mimarisi ile ilgili bilgi verilmiştir. Yapılan Çalışmalar bölümünde her vadinin ayrı ayrı tarihi arkaplanı, pazar yerleri ve ticaret yolları gibi coğrafik özellikleri ortaya konmuş, vadiler sosyal yapı/nüfus hareketleri bağlamında araştırılmış ve kırsal cami mimarisi analiz edilmiştir. Sonrasında bu unsurların cami mimarisi ile ilişkisi usta hareketleri de dikkate alınarak değerlendirilmiştir. Bulgular ve İrdeleme bölümünde, kırsal cami, pazar yeri ve ticaret yolları ilişkisi, sosyal yapı /nüfus hareketleri ilişkisi ve usta hareketleri ilişkisi vadilerin hepsi göz önünde bulundurularak toplu olarak değerlendirilmiştir. Daha sonra vadilere göre gruplanan kırsal camiler; yerleşim durumu, plan şeması, tavan/üstörtü, mahfil, mihrap, kapı açıklığı, minare, pencere açıklığı, sütun düzeni, malzeme ve yapım tekniği başlıkları altında tüm vadilerin görsel tabloları hazırlanarak değerlendirilmiştir. Sonuçlar ve Öneriler bölümünde, çalışmanın amaç ve kapsamı başlığı altında belirlenen hedeflerin cevapları aranmış ve başka çalışmalar için önerilerde bulunulmuştur.
Özet (Çeviri)
The valleys extending alongside vertically the Eastern Black Sea mountain ranges form the region's unique geographical characteristic. This geographical structure has been the most important factor in shaping the settlement in the valleys, the region's social and cultural structure. This situation has also affected the rural mosque architecture in Trabzon. Topographical structure has caused craftsmen or the groups of craftsmen who construct mosques to operate in the valleys or in rare occasions go to neighbor valleys. Revealing the relationship between the rural mosque architecture in Trabzon and this unique geographical structure formed by the valleys and the social and cultural structure identified with the geography is the aim of the thesis. Thirteen valleys were identified as workplaces from Baltacı River Valley in the East to the Ağasar/Akhisar Deresi Valley in the West. The study was divided into four groups as“General Information”,“Previous Studies”,“Results and Analysis”,“Conclusions”. In the General Information section, region's geographical structure and the historic background were identified and information about Ottoman mosque architecture and the vernacular architecture was given. In the Studies section, historical background, market places and trade roads of each valley were separately revealed. Valleys were analyzed in the context of structure/population movements and rural mosque architecture. In the Results and Discussion section, rural mosque, market place and trade route relation, social structure/ population movement's relations, craftsmen relations were assessed totally considering all valleys. Mosques grouped according to valleys were evaluated by preparing visual tables of all valleys under the headings of residential status, plan scheme, ceiling/top cover, loge, niche, doorway, minaret, window opening, column layout, materials and construction technique. In the conclusion and recommendations section, the answers of identified targets were searched under the heading of the thesis objective and context and suggestions were made for further studies.
Benzer Tezler
- Trabzon Solaklı vadisi çağdaş camilerinde gelenekten kopuşun niteliği üzerine bir değerlendirme
An evaluation on the quality of tradition of Trabzon Solakli valley in contemporary mosque
MERVE KOCABAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
MimarlıkAvrasya ÜniversitesiMimarlık ve Yapılı Çevre Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HAVVA ÖZDOĞAN
PROF. DR. ÖMER İSKENDER TULUK
- Trabzon ve ilçelerinde camiler
Mosques in Trabzon and its districts
YAVUZ SARI
Doktora
Türkçe
2021
Sanat TarihiOndokuz Mayıs Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. EYÜP NEFES
- Yerleşme ve ziraat hayatı açısından Baltacı ve Solaklı Deresi havzaları
Başlık çevirisi yok
YÜKSEL ACAR
- Trabzon mihrapları
The mihrabs of Trabzon
RAZİYE ÇİĞDEM ÖNAL
Doktora
Türkçe
2021
Sanat TarihiAtatürk ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ZERRİN KÖŞKLÜ
- Kırsal yerleşim düzenini etkileyen faktörler: Trabzon ili örneği
Elements effecting the rural settlement texture: Reference province Trabzon
ARZU ÇİFCİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
Şehircilik ve Bölge PlanlamaKaradeniz Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. YELDA AYDIN TÜRK