Attepe Demir Yatağı (Mansurlu Havzası, Adana) ve çevresi demir yatakları ve zuhurlarının jeolojisi, yapısal özellikleri ve tektoniği
Tectonic, structural characteristics and geology of the attepe iron deposits (Mansurlu Basin, Adana) and its vicinity iron deposits and occurrences
- Tez No: 434765
- Danışmanlar: PROF. DR. TANER ÜNLÜ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Jeoloji Mühendisliği, Geological Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2016
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Jeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 236
Özet
Torid tektonik birliği içinde Mansurlu Havzası'nda (Adana) yer alan demir cevherleşmeleri genellikle (1) Prekambriyen yaşlı birim içinde sedimanter pirit ve siderit, (2) Alt Kambriyen yaşlı kuvarsit ile Orta-Üst Kambriyen yaşlı kireçtaşları arasında hidrotermal-dolgu tipi, (3) Orta-Üst Kambriyen yaşlı kireçtaşları içinde hidrotermal-metazomatik hematit, siderit, ankerit ve süperjen götit-limonit, (4) Ordovisiyen yaşlı kalkşist mercekleri ile şeyller içerisinde hidrotermal siderit ve hematit ve (5) Jura-Kretase yaşlı metakonglomeralar içerisinde breşik cevherler olarak görülmektedir. Birincil cevher, Prekambriyen yaşlı Emirgazi Formasyonu içerisindeki bitümlü metapelitik kayaç ve volkanik kayaçlar ile uyumlu sin-sedimanter siderit (FeCO3) cevherleşmeleridir. Bu primer sinjenetik siderit cevherleşmeleri Pan-Afrikan Orojenezi ile ilişkilidir. Günümüzde işletilen hidrotermal-metazomatik ve hidrotermal-dolgu tipi hematit, siderit, götit ve limonit cevher oluşumları geç evre ve süperjen demir yataklarını oluşturmaktadır. Cevherleşmenin kökenini ortaya koymak için Prekambriyen yaşlı sideritler ve hidrotermal sideritlerde karbon ve oksijen izotop çalışmaları ile hematit, götit, siderit gibi demir cevherleşmelerinde SEM-EDS, mikroskobik incelemeler, sıvı kapanım ve jeokimyasal çalışmalar yürütülmüştür. Birincil sideritlerdeki δ13C değerleri ‰ -0.71 ile ‰ -1.62 arasında, δ18O değerleri ‰ -9.95 ile ‰ -10.68 arasındadır. Buna karşın ikincil oluşumlu sideritlerdeki δ13C değerleri ‰ -6.57 ile ‰ -7.94 arasında, δ18O değerleri de ‰ -10.29 ile ‰-11.28 arasındadır. Siderit örneklerinden elde edilen δ13C ve δ18O izotop sonuçlarına göre; birincil kökenli demir cevherleşmeleri diyajenetik ve sin-sedimanter demir oluşumlarını göstermektedir. İkincil geç evre demir cevherleşmeleri, birincil cevherleşme sonrası KD-GB doğrultulu fay zonlarında dolaşan demirce zengin hidrotermal eriyiklerin, Orta-Üst Kambriyen yaşlı kireçtaşları ile etkileşimi neticesinde oluşmuştur. İnceleme alanında sol ve sağ yönlü makaslama zonlarına bağlı olarak gelişen yapılar dikkate alındığında doğrultu atım tektoniği şu an bölgede baskın olan rejimdir. Birincil siderit cevherleşmelerinin bulunduğu Prekambriyen yaşlı Emirgazi Formasyonu, KB Gondwana'nın Prekambriyen yaşlı kayaç birimlerini temsil etmekte ve Gondwana'nın en kuzeyinde riftle-ilişkili kayaç birimleriyle benzer özellik göstermektedir.
Özet (Çeviri)
The iron mineralizations located in Mansurlu Basin (Adana) of Tauride tectonic unit can be usually seen as sedimentary pyrite and siderite in Precambrian aged outcrops (1), hydrothermal-fill type between Lower Cambrian aged quartzite and Middle-Late Cambrian aged limestones (2), hydrothermal-metasomatic hematite, siderite, ankerite and supergene goethite-limonite in Middle-Late Cambrian aged limestones (3), hydrothermal siderite and hematite in Ordavician aged shale and calcschist lens (4), breccia ores in Jura-Cretaceous aged metaconglomerates. Primary ore is the syn-sedimentary/volcano-sedimantery siderite (FeCO3) mineralization comformable with bitumen-shale and volcanic rocks in Precambrian aged Emirgazi Formation. This primary syngenetic siderite occurences are related to Pan-African Orogeny. Hydrothermal-metasomatic and hydrothermal-fill type hematite, siderite, goethite and limonite ore mineralizations are the late stage and supergene iron deposits, which are being mined today. It has been carried out C and O isotope studies from Precambrian aged siderites and hydrothermal siderites and also carried out SEM-EDS studies, microscopic examinations, fluid inclusion and geochemical studies from iron deposits such as hematite, goethite and siderites. The δ13C values of primary siderites range from ‰ -0.71 to ‰ -1.62, and their δ18O values are between ‰ -9.95 and ‰ -10.68. On the other hand the δ13C values of secondary siderites range from ‰ -6.57 to ‰ -7.94, and their δ18O values are between ‰ -10.29 and ‰ -11.28. According to δ 13C and δ18O isotope results obtained from siderite samples; the primary mineralizations are the diagenetic and syn-sedimentary iron formations. The late stage secondary iron mineralizations are the products of interaction between iron-rich hydrothermal fluids circulating throughout the NE-SW direction fault zones and Middle-Late Cambrian limestones after the primary mineralization. Strike-slip tectonics is currently dominant regime in the region depending on outcrops occured by left and right directional shear zones. Precambrian aged Emirgazi Formation including primary siderite mineralizations, represents Precambrian aged rock units of NW Gondwana and shows similar characteristics to the rift-related rock units in the northernmost of Gondwana.
Benzer Tezler
- Adana-Mansurlu Attepe civarındaki demir yataklarının jeolojik, petrografik ve yapısal özelliklerinin incelenmesi
The geological, petrografical and structural investigation of iron deposits in the region of Mansurlu, Attepe-Adana
SERKAN DAYAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
Jeoloji MühendisliğiAnkara ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF.DR. TANER ÜNLÜ
- Kayseri-Yahyalı-Karaköy, Karaçat Demir Yatağı'nın maden jeolojisi
Mining geology of Karaçat Iron Deposit in Kayseri-Yahyali-Karaköy
DENİZ TİRİNGA
Yüksek Lisans
Türkçe
2009
Jeoloji MühendisliğiAnkara ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TANER ÜNLÜ
- Attepe demir cevherinin akışkan yatakta direkt indirgenmesi
Direct reduction of Attepe iron ore in a fluidized bed
NESİBE ORT
Doktora
Türkçe
2011
Kimya MühendisliğiAtatürk ÜniversitesiKimya Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEDAT YÖRÜK
- Attepe (Mansurlu-Feke) yöresi demir yataklarının jeolojik, petrografik ve jenetik incelenmesi
Başlık çevirisi yok
ŞUAYİP KÜPELİ
Doktora
Türkçe
1991
Jeoloji MühendisliğiSelçuk ÜniversitesiJeofizik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ.DR. AHMET AYHAN
