Sağlık ve ekonomik gelişme: Türkiye örneği
Health and economic development: Sample for Turkey
- Tez No: 436866
- Danışmanlar: PROF. DR. HAYRİYE ATİK
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Ekonometri, Ekonomi, Econometrics, Economics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2016
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Erciyes Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İktisat Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İkt. Gelişme ve Uluslararası İkt. Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 236
Özet
Bireyin tam bir iyilik haline sahip olmasını ifade eden sağlığın, ekonomik etkileri gün geçtikçe daha önemli hale gelmeye başlamıştır. Sağlığın ekonomik etkileri, zamanla sağlık ekonomisinin gelişmesineyol açmıştır. Sağlık ekonomisinin temel çalışma alanını; sağlık ve sağlık hizmetlerinin ekonomik yönü oluşturmaktadır. Sağlık ekonomisinin önemini artıran temel unsur ise, sağlığın beşeri sermayeyi oluşturan faktörlerden birisi olmasıdır. Beşeri sermayenin ekonomik büyüme ve ekonomik gelişme gibi temel ekonomik göstergeler üzerindeki etkileri ise, literatürde yer alan çalışmalarla kanıtlanmıştır. Ekonomik gelişme, ekonomik büyümeye ek olarak ülkede meydana gelen yapısal gelişmeleri de içermektedir. Sağlık, üretim fonksiyonunu hem ayrı bir faktör olarak doğrudan hem de diğer faktörlerin verimliliğini artırma özelliği ile dolaylı olarak etkileme gücüne sahiptir. Yapısal gelişmeler açısından da etkili bir faktör konumunda olması sağlığın, ekonomik gelişme açısından önem kazanmasına yol açmaktadır. Bu doğrultuda çalışmamızın konusu, Türkiye'nın ekonomik gelişiminde sağlığın rolüdür. Çalışmanın amaçları genel olarak, Türkiye'de sağlık ekonomisinin yıllar itibariyle gelişimi, sağlık alanındaki gelişmelerin Türkiye'yle hangi ülkeler arasında benzerlik yarattığı, benzerlikler dikkate alındığında hangi gelişmişlik düzeyindeki ülkelerle aynı grupta yer aldığı ve kendi iktisadi gelişiminde sağlığın etkisini belirlemek şeklinde sıralanmaktadır. Yıllar itibariyle Türkiye'de sağlık alanında yaşanan gelişmeler, 1923-2012 yılları dikkate alınarak tablolar yardımıyla incelenmiştir. Bu gelişmelerin diğer ülkelere kıyasla ne kadar etkili olduğu ise, 30 OECD ülkesini kapsayan ve 12 sağlık değişkeni kullanılarak gerçekleştirilen Çok Boyutlu Ölçekleme (ÇBÖ) Analizi ve Kümeleme Analizi yardımıyla incelenmiştir.ÇBÖ ile ülkelerin koordinat sisteminde aldıkları yer belirlenmektedir. Bu sayede sağlık göstergeleri açısından ülkelerin hangi ülkelerle yakınlık (benzerlik) gösterdiği ortaya çıkmaktadır. ÇBÖ analizi sonucunda Türkiye; Kore, Macaristan Meksika, Polonya ve Slovak Cumhuriyeti yakın konumda yer almıştır. Yani, Türkiye, sağlık göstergeleri açısından belirtilen ülkelerle benzerlik göstermiştir. Kümeleme analiziyle ise, ülkelerin sağlık göstergeleri açısından nasıl gruplandıklarını araştırılmıştır. Analiz neticesinde, Türkiye'nin Macaristan, Meksika ve Slovak Cumhuriyeti ile aynı grupta yer aldığı görülmüştür. Türkiye'nin kendi iktisadi gelişiminde sağlığın etkisi araştırmak amacıyla, elde edilebilen veriler dâhilinde 1975-2012 dönemi analiz edilmiştir. Analizde Gecikmesi Dağıtılmış Otoregresif Modellere (ARDL) dayalı sınır testi yöntemi tercih edilmiştir. Sağlık değişkeni olarak, 14 sağlık değişkeninden temel bileşen analizi ile oluşturulan üç sağlık faktörü; iktisadi gelişmeyi temsilen ise; insani gelişme endeksi kullanılmıştır. Analizde, kısa dönemde bağımlılık oranının ve sağlık harcamalarının bulundukları faktörde, diğer yer alan değişkenlere göre baskın negatif etkilere sahip olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Uzun dönemde ise; analizde yer alan sağlık faktörlerinin iktisadi gelişme üzerinde etkiye sahip olmadığı ortaya çıkmıştır.
Özet (Çeviri)
Economic effects of health, which means individuals' complete well-being, have been of increased importance nowadays. Economic effects of health paved the way for health economics in the course of time. The main study field of health economics is composed of the economic aspects of health and health services. However, the main component which increases the importance of health economics is that health is one of the factors of which constitute human capital. The effects of human capital on the main economic indicators such as economic growth and economic improvement have been proved in literature. Economic development, in addition to economic growth, includes the structural improvements in a country. Health has the power of affecting production function both directly in terms of being a different factor and indirectly having the feature of increasing the productivity of other factors. Because of having in an effective position in terms of structural improvements as well, health has begun to gain importance in terms of economic improvement. Therefore, the subject of this study is the role of health in Turkey's economic improvement. The aims of this study are counted as: the improvements of health economics by years in Turkey, the similarities between the developments in health in Turkey and the other countries, which group Turkey belongs to in terms of the development level regarding the similarities and determining the effects of health in its own economic development. Health improvements taking place in Turkey by years were analyzed with tables regarding the period from 1923 to 2012. The question of how effective these improvements were compared to the other countries was analyzed via Multidimensional Scaling (MDS) and Clustering Analysis (CA) considering 30 OECD countries and using 12 health variables. The locations which countries take place in the coordinate system were identified via MDS. By this way, it could be easily determined which countries shared similarities in terms of health indicators. As a result of MDS; Turkey, Korea, Hungary, Mexico, Poland and Slovak Republic were found in close locations, which means that Turkey had some similarities with these mentioned countries. Moreover, CA was used to analyze how the countries were grouped in terms of their health indicators. The study results indicated that Turkey was found in the same group with Hungary, Mexico and Slovak Republic. The period between 1975 and 2012 was analyzed so as to determine the effect of health on Turkey's own economic development. In this analysis, bounds test method based on Autoregressive Distributed Lag model (ARDL) was used. For the health variable, three health factors derived from 14 health variables by principal component analysis was used. For economic development, human development index was used. It was concluded that the factor which dependency ratio and health expenditures were found in the short run had negative dominant effects compared to the other variables. In the long run, however, it was found that the health factors in the analysis had no effect on economic development.
Benzer Tezler
- İnsani gelişme ve ekonomik büyüme ilişkisi: Türkiye için ampirik bir inceleme
Relationship between human development and economic growth: An empirical investigation for Turkey
ZAMİRA ÖZGEN
- Beşeri sermayenin ekonomik büyümeye etkileri (Türkiye örneği)
The effects of the human capital on the economic growth (the example of Turkey)
NİLÜFER ATACAN
- Searching for the impact of network connectivity on borrowing performance: The case of Turkey
Ağ bağlantısının ikincil şehirlerin performansına etkisinin araştırılması: Türkiye örneği
EĞİNÇ SİMAY ERTÜRK
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EMİNE FERHAN GEZİCİ KORTEN
