Geri Dön

Demokrat Parti Döneminde muhalif mizah basını: 41 buçuk, dolmuş, taş, karikatür, taş-karikatür dergileri üzerine bir inceleme

Opponent humourist press during the Demokrat Party Era: An analysis on 41 buçuk, dolmuş, taş, karikatür, taş-karikatür journals

PDF İndir

  1. Tez No: 436867
  2. Yazar: DENİZ ELİF YAVALAR
  3. Danışmanlar: PROF. DR. HAMZA ÇAKIR
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Gazetecilik, Journalism
  6. Anahtar Kelimeler: Demokrat Parti, İktidar, Basın, Mizah, Karikatür, 41 Buçuk, Dolmuş, Taş, Taş-Karikatür, Demokrat Party, Government, Press, Humor, Cartoon, 41 Buçuk, Dolmuş, Taş, Karikatür, Taş-Karikatür
  7. Yıl: 2016
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Erciyes Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Gazetecilik Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 531

Özet

Çok partili hayata yönelik ana denemeleri temel almayacak olursak 23 yıllık tek parti iktidarının ardından 1946 senesinde kurulan Demokrat Parti ile çok partili hayata geçen Türkiye, 1950-1960 yılları arasında Demokrat Parti'nin iktidarına tanıklık etmiştir. Siyasi alanda bu gelişmeler yaşanırken, büyük ölçüde toplumdaki hâkim kültür tarafından şekillenen mizah da, köklü değişimlere sahne olan başka bir alandı. Demokrat Parti'nin iktidarı döneminde yayınlanan ve 50 kuşağının sesini duyuran dergiler zinciri, ilk olarak 41 Buçuk Mizah Dergisi ile başlamış; Tef, Dolmuş, Taş, (Dolmuş) Karikatür ve Taş-Karikatür'le devam etmiştir. Türkiye siyasal tarihinde özgün bir yere sahip olan bu mizah dergileri; zengin yazar-çizer kadrosuna sahip ve dönemin entelektüelleri arasında sayılabilecek pek çok isme de bünyelerinde yer vermeleri açısından önemlidir. Muhalif yayınlar olarak dergiler: CHP iktidarını sonlandıran DP'nin düşünce yapısını, iktidar anlayışını, idareciliğini toplumsal odaklı bakış açılarıyla tartışmaya açmaktadır. Başka bir deyişle, kendilerince yanlış ya da kusurlu buldukları her türlü uygulamaya, yozlaşmaya, uygulayıcısı kim olursa olsun muhalefet etmekten çekinmeyerek mizah dili ile tepki vermişlerdir. DP dönemini ele alan çok sayıda araştırma olmasına karşın, konu bu boyutuyla çok az incelenmiş bulunmaktadır. Mevcut çalışmaların bir kısmı; 50 Kuşağı mizah dergilerini bütüncül olarak ele almaktan uzak, Demokrat Parti döneminde çıkan mizahi yayınların belli bir kesitine ya da belli bir yönüne odaklanan çalışmalardır. Bu nedenle, çalışma söz konusu boşluğu doldurmayı hedeflemesi açısından önem arz etmektedir. Türkiye'nin çok partili yaşama geçtiği ve demokrasi tartışmalarının gündemden hiç düşmediği bir dönemi, geniş bir halk kitlesi tarafından takip edilen mizah dergileri aracılığı ile irdelemeye çalışmanın siyaset ve mizah arasındaki ilişkinin ortaya konabilmesi açısından da yarar sağlayacağı ifade edilebilir. Bu bağlamda 41 Buçuk, Dolmuş, Taş, Karikatür, Taş-Karikatür Dergileri'nin yayınlanan 206 sayısı, gösterge bilim ve söylem çözümlemesi metoduyla analiz edilerek, Demokrat Parti iktidarında cereyan eden olaylara ayna tutulmaya çalışılmıştır. Bilhassa dönemin siyasi karikatürüyle öne çıkan başlıca konuları (örneğin demokrasi, politikacı imgesi, irtica, toplumsal cinsiyet gibi), sosyo-ekonomik ve politik gelişmeleri göz ardı edilmeksizin ortaya konulmuştur. Geniş bir kaynak araştırmasına dayanan çalışmada: günlük gazetelerden, arşiv bilgi ve belgelerinden, hatıratlardan da yararlanılmıştır. Basın, bugün olduğu gibi 1950-1960 döneminde siyasi bir arena olma ve gündeme yön verme niteliklerini taşımaktaydı. DP iktidarı süresince basından yararlanarak kamuoyunun desteğini sağlamaya çalışmış fakat ekonomik ve toplumsal vaatlerini gerçekleştirmeye çalıştığı siyasal düzlemde, toplumsal buhran yükseldikçe basının muhalefeti de artmıştır. Bu bağlamda, incelenen dergilerin DP'nin baskılarına karşı koyma siyaseti ürettiği ve iktidarın değişmesi yönünde psikolojik zemin hazırlayarak halkın algısını biçimlendirmede etkili olduğunu ifade etmek mümkündür.

Özet (Çeviri)

Excluding the main trials of multi-party life, Turkey passed to multi-party life with the Demokrat Party, established in 1946, after a 23 years period of single-party regime to have the Democrat Party in force between the years of 1950-1960. While these developments were happening in the political arena, humor, which is largely shaped by the dominant culture in the society, was another field witnessing radical changes. The list of journals published during the Demokrat Party era and being the voice of generation 50's started with 41 Buçuk Humour magazines to be continued by Tef, Dolmuş, Taş, (Dolmuş) Karikatür and Taş-Karikatür. Having a unique place in the Turkish political history, these magazines are of crucial importance as they have a rich writer and cartoonist staff as well as recruiting a large number of intellectuals. These magazines, as opponent publications, used to open the philosophy, governmental understanding and management of DP, putting an end to CHP era with an overwhelming majority, for debate with a socially oriented viewpoint. In other words, they reacted against any kind of practice by way of humor, corruption they found wrong or blamable without any hesitation no matter who conducted them. Although there are a large number of studies dealing with the DP era, the issue has little been analyzed in this respect. Some of the current studies just focus on a certain part or aspect of humor publications during the Demokrat Party era, far from a holistic approach over the generation 50's humor magazines. For this reason, the study is of crucial significance as it aims to fulfill this gap. It could also be said that trying to analyze an era, in which Turkey passed to multi-party era as well as having constant debates on democracy, through humor magazines followed by a large part of community, which could also provide a chance to clarify the relation between politics and humor. In this respect 206 issues of 41 Buçuk, Dolmuş, Taş, Karikatür, Taş-Karikatür magazines are analyzed through semiotics and discourse analysis to shed light into the events happened in the Demokrat Party government. Specifically the main issues (i.e. democracy, politician image, political reaction, social gender) of the era as illustrated in relevant political cartoons are clarified with a focus on socio-economic and political developments of the period. The study, which is based on a myriad of resources, makes use of daily newspapers reflecting the turmoil days in their headlines, archive information and documents and the memoirs of discourse elites of the period. Press, move the 1950-1960 period was not a political arena and give direction to the nature of the agenda as it is today. DP has worked to ensure public support for taking advantage of the press during the economic and political power, but the plane was trying to fulfill their social commitments, it has also increased the opposition press by higher social crisis. In this context, it produces political withstand the pressure of the investigated DP psychological journals and preparing the ground of a change in power, it can be stated that it is effective in shaping the public's perception .

Benzer Tezler

  1. Tez No

    262116

    Demokrat Parti Döneminde muhalif bir mizah dergisi: Tef (1954-1955)

    A dissident humor magazine in the era of Democrat Party: Tef (1954-1955)

    TEBESSÜM YILMAZ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2010

    Siyasal BilimlerYıldız Teknik Üniversitesi

    Uluslararası İlişkiler Bölümü

    YRD. DOÇ. DR. BAHRİYE ÇERİ

  2. Tez No

    477350

    Demokrat Parti Döneminde Malatya'da muhalif basın: Malatya Postası ve Yeni Malatya Postası örnekleri

    Dissenting press in Malatya Democrat Party Period: Examples of Malatya Postası and Yeni Malatya Postası

    TANER HÜSEYİN DEMİR

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2017

    GazetecilikYıldırım Beyazıt Üniversitesi

    Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. AYTAÇ YILDIZ

  3. Tez No

    687337

    Demokrat Parti döneminde basına uygulanan sansür: Kim/Mim mecmuası örneği (1958-1960)

    The censorship inposed on the press during the Democratic Party period: The example of Kim/Mim journal (1958-1960)

    BERSUN AKPINAR

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    TarihFırat Üniversitesi

    Türkiye Cumhuriyeti Tarihi Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ TURGAY MURAT

  4. Tez No

    331175

    Demokrat Parti Döneminde iktidar-sivil toplum kuruluşları ilişkileri: 1950-1960

    Relations with non-governmental organizations Period ruling Democratic Party: 1950-1960

    ALİ ŞAĞAN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2013

    Siyasal BilimlerMarmara Üniversitesi

    Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. CEMİL ÖZTÜRK

  5. Tez No

    884700

    An analysis of the press laws in the Democrat Party era

    Demokrat Parti döneminde basın yasalarının analizi

    EMRECAN YASAN

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2024

    Siyasal BilimlerYeditepe Üniversitesi

    Sosyal Bilimler Ana Bilim Dalı

    DR. MURAT ARSLAN

Geri Dön