İstanbul'daki mimarlık okullarının sosyal etkileşim mekanlarındaki arayüzlerde insan davranışı mekan ilişkisinin semantik ve sentaktik olarak irdelenmesi
Semantic and sentactic analysis of the relation between user behavior and space in case of interfaces in social interaction spaces of architecture schools in Istanbul
- Tez No: 445109
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. MEHMET EMİN ŞALGAMCIOĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2016
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Mimari Tasarım Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 225
Özet
Sanayi toplumundan enformasyon toplumuna geçilmesi ile üretim anlayışı değişmiş ve sanayi toplumundaki üretim odağı olan fabrikanın yerini, bilgi üretimi bağlamında ortaya çıkan 'üniversite' almıştır. Eğitim, toplum için olmazsa olmaz bir duruma gelmiş ve devlet politikaları da dahil olmak üzere, eğitim teşvik edilmiştir. Bireyin, akademik anlamda gelişimini sağlayan üniversiteler, aynı zamanda toplumun da küçük ölçekli bir modeli olarak karşımıza çıktığından, bireyin kişisel gelişimi ve toplum hayatına hazırlanması noktasında da oldukça önemli bir konumda durmaktadır. Öğrenciler için hem akademik hem sosyal anlamda bir etkileşim ortamı olan üniversiteler, tarihsel gelişim süreçleri boyunca, ülkedeki politik, sosyal, tarihsel, toplumsal olaylardan etkilenmişlerdir. Bir ucu akademik eğitim süreçlerinde, bir ucu eğitim mekanında, bir diğer ucu da toplumsal, politik, tarihsel, sosyal olaylarda olmak üzere çok geniş bir ilişkiler ağının içinde konumlanmaktadır. Bu gelişmelerin üniversitenin organizasyonel, fonksiyon bazlı ve akademik yapısında sebep olduğu değişimler irdelenirken, üniversite ortamı açısından en önemli olduğu düşünülen konulardan biri olan 'üniversite mekanları' kavramına odaklanılmış, diğer parametreler yardımcı etkenler olarak bunun çevresinde konumlandırılmıştır. Bu tez kapsamında, üniversitelerin alt birimi olan fakülteler arasından, diğerlerinden daha farklı bir karaktere sahip olan, kendine özgü bir eğitim anlayışı ve mekansallığı olan mimarlık okullarına odaklanılmıştır. Mimarlık okullarının, sosyal etkileşim alanlarının mimarlık eğitimindeki yeri ve mekansallığı, araştırma konusunun ana eksenini oluşturmaktadır. Mimarlık okullarının oluşturduğu ortamın, gerek sosyal, gerek konfigüratif, gerek psikolojik olarak, hangi bağlamlarda kişiler ile mekan arasında bir köprü kurduğu konusu irdelenmektedir. Bu yapılarda, 'birlikte varolma' (co-presence) durumundan hareket ile, etkileşim potansiyelleri incelenmiş ve alan çalışması için seçilen beş mimarlık okulunun giriş katları üzerinden yapılan çalışmalar ile okulların sosyal etkileşim alanlarındaki mekan insan davranışı ilişkisi tanımlanan farklı arayüz olasılıkları üzerinden incelenmiştir. Giriş katlarının odak noktası olmasının sebebi, dış çevre ile iç mekan arasında yapı bağlamında ilk karşılaşılan mekanları barındırması ve iç mekan konfigürasyonu bağlamında farklı iç ve dış kot ilişkilerinin geçiş katmanı konumunda bulunmasıdır. Bu anlamda eşik olarak tanımlanabilecek olan 'giriş kat', üst ölçekte yapının kavranabilirliği (intelligibility) konusunda da en önemli referanslardan biri olarak önem taşımaktadır. Mimarlık okullarının giriş katları özelinde, sosyal etkileşim mekanları, çeşitli parametrelere göre belirlenen arayüz oluşturan mekanlar (arayüz olasılıkları) ve bu mekanlardaki insan davranışı mekan ilişkisi araştırmanın kapsamını oluşturmaktadır. Arayüz oluşturan mekan kavramı, insan-mekan ya da mekan-mekan etkileşimi sonucu ortaya çıkmış mekanları tanımlamaktadır. Tüm tez iki kavram üzerinde şekillenmektedir. Erişilebilirlik ve görülebilirlik kavramları hem arayüzlerin tanımlanmasında hem analizlerdeki strüktürü kurmada önemli bir yer tutmaktadır. Bu kavramların yanı sıra, birlikte varolma durumu, etkileşim için potansiyel yarattığından ve 'etkileşim' de, arayüz oluşumunun hem sebebi hem sonucu olarak karşımıza çıktığından, bu inceleme kapsamında en önemli kavramlardan biridir. Belirlenen arayüz olasılıklarını oluşturan parametreler teorik anlamda sorgulanmış ve ardından alan çalışmalarında bu arayüz olasılıklarının karşılıkları aranmıştır. Teorik olarak bir çerçeve çizebilmek için Çevre Davranış Teorileri, Etkileşim Temelli Teoriler ve Mekan Dizimi Teorisi bağlamlarında insan mekan ilişkileri incelenmiştir. Mimarlık okulları üzerinden, sosyal etkileşim alanlarındaki arayüz oluşturan mekanların irdelenmesi ve buradaki ilişkilerin ortaya çıkarılabilmesi için alan çalışmalarına dayanan bir araştırma yapılmıştır. Alan çalışması için, çeşitli özellikleri bağlamında ortak bir paydada buluşabilen, çeşitli özellikleri bağlamında ayrılan; İstanbul'da yer alan mimarlık okullarından, İstanbul Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Mimarlık Fakültesi, Bilgi Üniversitesi Mimarlık Fakültesi, Bahçeşehir Üniversitesi Mimarlık Fakültesi ve Yeditepe Üniversitesi Mimarlık Fakültesi seçilmiştir. Her birinin giriş katı özelinde, öncelikle, erişilebilirlik ve görülebilirliğe dayalı topolojik diyagramlar, bağlantı grafikleri oluşturulmuş, ardından Michigan Üniversitesi lisanslı Syntax2D programı ile sentaktik analizleri yapılmıştır. Konfigüratif özellikleri bağlamında bu nicel yöntem ile mekanın bütünleşme (integration), merkezilik (circularity), bağlantısallık (connectivity), eş görüş alanı yüzölçümü (isovist area), eş görüş alanı çevresi (isovist perimeter) ve ortalama derinlik (mean depth) gibi özellikleri ortaya konulmuştur. Alan çalışması olarak, doğal gözlem (natural observation) kapsamında okullarda ikişer gün altışar kez yapılan gözlemlerin sonuçları ile de nitel (deneyime ve davranışa dayalı) ve nicel (frekans verileri) bilgiler elde edilmiştir. Tez kapsamındaki tüm diyagramlar ve analizler iki doğrultuda ilerletilmiştir; bu bağlamda mekan dizimi ve yön bulma literatüründe sık karşılaşılan erişilebilirlik (permeability)-görülebilirlik (visibility) kavram ikilisi kullanılmıştır. Tez kapsamında, erişilebilirlik kavramı, diz seviyesinde fiziksel olarak bir mekanın ulaşılabilir olduğunu tanımlarken; görülebilirlik kavramı göz seviyesinde görsel erişim bağlamında bir mekanın ulaşılabilir olduğunu tanımlamaktadır. Erişilebilirlik açısından, mekanda bulunan mobilyalar da dahil olmak üzere diz seviyesinde harekete engel olan her şey dikkate alınırken; görülebilirlik açısından, mekanda bulunan mobilya ve yapı elemanlarından sadece görsel erişimi engelleyenler dikkate alınmıştır. Tüm bu veriler, özellikle önceden belirlenmiş olan arayüz olasılıkları bağlamında ele alınmış ve insan davranışı mekan ilişkisinin, mimarlık okullarında, mekanın morfolojik yapısına bağlı ve insan davranışına bağlı özellikleri ile nelerden etkilendiği, nasıl farklılaştığı ortaya konulmuştur. Bunun ötesinde, jenerik olarak seçilen beş mimarlık okulu kapsamında, bu veriler ışığında bir kategorizasyona gidilmiş ve ortaklaştıkları ve ayrıştıkları durumlar belirlenmiştir. Sonuç olarak, alan çalışmaları kapsamında sadece insan davranışı mekan ilişkisi odağında tekil sonuçlara ulaşılmamış, aynı zamanda mimarlık okulları karşılaştırmalı olarak değerlendirilmiştir. Eğitim-mekan ilişkisi, benzer fonksiyondaki yapıların mekansallıklarındaki farklılıklar ve bunların olası sebepleri ve etkileşim parametresinin eğitim mekanları özelindeki durumuna ilişkin sonuçlara varılmıştır.
Özet (Çeviri)
Since the society experienced the transition from 'industrial society' to the 'information society', the production concept has been changed and the production mostly shifted from products to knowledge. The educational forces substituted the dominant place of the factories. Education, has become one of the most important things at the society level and also the government has supported it with its policies. About the 'production of knowledge, 'university' comes to mind at first place, where both education and research goes on and the production is always active. More than being the place where the students are developing themselves in academic way, the university is also a focusing group of the whole society, so that it is also an important step for self development of the individuals. Universities are the interaction spaces of students academically and socially. In that sense, through the history, their development process affected by historic, political, social and societal factors. While all these factors are getting examined during the research as a background study, the main focus is on the 'spaces of universities', where the order of space and behavioural factors are getting into interaction. In this thesis, architecture schools are the main focus point since they have a unique character through their education and spaces when compared to other faculties in the universities. The position of the space in architecture schools through architecture education will also be one of the supporting discussions. In this context, the link between the space and the user has been examined through social, configurational and some psychological parameters. In this study, the spaces of architecture faculties needed to be narrowed and focused in some specific areas in order to be able to do this research. Therefore, the entrance floors of architecture faculties are taken as a focus layer. The reason for choosing the entrance floors instead of studio spaces or just corridors, etc. is the character of the entrance floors. It is a layer of transition, a connection level between the outside and inside spaces that people use; the link between different levels of the building. Other spaces could be used by choice or just in specific times of the week; whereas entrance floors are not offering a choice. In order to reach a place in the building (studios, toilets, garden, social interaction places, stationary, photocopy,etc.), one should pass through entrance floor. The ratio of the space that is used during this transition is not important, the important thing is the 'usage' of this space. In this sense, entrance floor could be named as 'transition space' between the city/campus and interior part of the building; connecting the different levels of interior and exterior. Because of these matters, regarding the case studies, most of the architecture schools have more social interaction spaces and less private spaces on the entrance floors of the buildings. On the entrance floor settings, the relation between user and space is examined through 'co-presence' and 'interaction' parameters. The main focus for the analysis is structured through the social interaction places of the architecture schools on the entrance floor level. Firstly, some 'interface possibilities' are defined according to the parameters like visibility and permeability before the analysis. Then the analysis are done and these two are compared. Interface is defined as the interaction between, two or more individuals, an individual and the space or space and space. Therefore, interaction is both cause and result of the interface formation. In Space Syntax Theory, interface is defined in the context of individuals (visitor-inhabitant; different kinds/groups of users of the building); whereas in this study, 'interface' is taken as the interaction of 'space and space'; and the spaces that marked as 'interface possibilities' are also named as 'interface constitutive spaces'. In order to draw a frame for the theorotical part of the thesis, user behaviour-space relationship is mainly evaluated through Environment Behaviour Theories, interaction based theories and Space Syntax Theories, whereas concepts like movement, time, etc. are also set forth. After setting the theoretical framework, the spaces of architecture schools are investigated in detail, through their entrance floors, social interaction spaces and interface possibilities. Both semantic and sentactic methods are followed for the analysis. In this study, five case studies are selected: Istanbul Technical University, Mimar Sinan University, Bilgi University, Bahçeşehir University and Yeditepe University. Before this selection, all architecture schools in Turkey are evaluated and it has been seen that Istanbul has the widest range of architecture schools in various characteristics so the case study part is concentrated on the architecture schools in Istanbul. These five schools have some common features coming from the history, building morphology, design philosophy and education, but also they have some differentiating measures. This leads us to the study in 'comparative' manner by determining their spatial characteristics. As methodology, both quantitative and qualitative methods are used. For the syntactic and quantitative part, the floor plans of each school has been taken and analysed according to their relations to vertical circulation parameter, functions through the entrance floor, organizational specialities according to the space and social interaction spaces. Apart from these, the general info about entrance floors are taken from the 2D floor plans; the orientation and the potantial usage of the buildings are defined according to the entrances, transition spaces, social interaction spaces and organizational and functional setting. After these examinations, spaces of each school is divided into convex spaces in order to compare them in configurational matter. 'Convex space' is the unit of the space that is defined as, when a person stands on any point within the convex space, he/she can see all the points in that convex space and can be seen from all the points of that convex space without any visual obstruction. As space syntax methodology is based on 'visibility' term, convex space is one of the most important things in this methodology. 'Justified graphs' are produced from the convex spaces; generally justified graphs are drawn upon 'permeability' parameter in order to show the ability of passing from one convex space to another; but in this thesis, two versions of justified graphs are produced; one, according to permeability and the other, according to visibility. These justified graphs of the buildings are compared before the space syntax and on-site analysis and a generic idea is developed about the relation of the configurational setting of these five buildings. The visibility-permeability terminology is important at this point. In this thesis, permeability is taken as the feature of a space to be accessed at knee level and visibility is taken as the feature of a space to be accessed via eye level. While defining these, in permeability analysis, all the obstacles at knee level (obstacles related with the physical access) are taken into consideration whereas in visibility analysis, just the obstacle at eye level (obstacles related with the visual access) are taken into consideration. Before starting the analysis, 'interface possibilities' are defined as the focus point of the research in social interaction spaces. Interfaces are classified in several aspects such as visibility relation, permeability relation and soft/hard programmed based relation. In the case studies, the sample situations for this predefined interface possibilities are examined. And the classification of similar interfaces for the buildings are done in order to compare after the analysis. After classifying the case studies generically, syntactic analysis and on-site analysis are done to go much deeper about the configurational and behavioral comparison. For the syntactic analysis Michigan University licenced 'Syntax2D' software is used and calculations of integration, circularity, connectivity, isovist area, isovist perimeter and mean depth parameters are taken as the result. 'Syntax2D' is a software based on a grid and cell system. The program assigns a cell set for each convex space that defined by the researcher; the cell sets are arranged to the scale of the buildings in order to be able to compare the datas afterwards. For on-site analysis, each school is studied two days and six times a day. The days are selected according to the days of project studio classes as it affects the general density of the school. Therefore, for each school one studio day is selected as the intense day and one other day selected as the calm day. And for all the schools the times of the observation are arranged as mean values. It is tried to be arranged as starting of classes, lesson time, break time, lunch time and finishing of classes; the hours are selected as 9.30, 11.00, 12.30, 14.00, 15.30, 17.00 for all the schools. For each hour, the frequency analysis are done. Frequency analysis are depending on the density of people in general but in this study two methods are used; snapshot analysis and gate count analysis. While gate count analysis is showing just frequency and direction; snapshot analysis is more than that. During snapshot analysis, observer is taking a snapshot of that convex space that he/she is in, in that moment while following a predefined path and records the number of people with the activities they are doing in that moment (sitting, lying, standing, as a group, as an individual, etc.). The observer is an outsider here and people are not aware of the observation; so the results show the real values of the everyday life of the social interaction spaces of the selected architecture schools. If it is an observation that the 'subjects' have known that they are being observed, the results could not show the real everyday life values. It will be much concious and tense. Therefore, nothing are added to the methodology that needs to direct communication with the 'subjects' of the research. After both of these qualitative and quantitative analysis, the results are evaluated comparatively. Firstly, in space scale, in order to see the relations between user behaviour and space on predefined interface possibilities in social interaction spaces. Preassumed relations are compared with the results and the reasons for the differences and similarities are discussed. Then, the comparison is done in building scale between five architecture schools to see the different characteristics as the syntactic values and configuration-user behaviour relation; these are discussed with the discursive knowledge that is taken from the newspaper articles, magazines, vision-mission discourse of architecture schools, some articles that are written by deans, academicians and students. In conclusion, after the analysis the results are not just dealing with the user behaviour configuration of space relationship in the scale of the predefined interface possibilities in social interaction spaces of the architecture schools that taken as case studies; but also the comparison of architecture schools are done according to the characteristics of space configuration and life of the buildings. The thesis is organized to be specific and architecture schools in Istanbul are taken as case studies. For further studies, the research could be developed in various directions, comparison between different faculties, comparison between similar faculties in different cultures/ecoles, comparison between more special places such as studios.
Benzer Tezler
- Mimarlık okulunun kentle arayüzü
Interface between architecture school and city
AYŞE ECE GÜNAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
MimarlıkMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FETHİYE EMEL ARDAMAN
- Tanzimat'tan günümüze İstanbul/ Kadıköy ve Üsküdar'daki yabancı okullar ve azınlık okulları
From the Tanzimat period to the present the foreign and minority schools in Istanbul, Kadıköy and Üsküdar
PINAR ERKAN
- Kırklareli Rum Okulu restorasyon projesi
Restoration project of Kirklareli Greek School
MURAT DEMİRLİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. DENİZ MAZLUM
- İköğretim okullarında açık alan performansının değerlendirilmesi ve okul oyun alanları için tasarım kriterleri
Evaluation of primary schools open space performance and design principles for schoolyards
FEYZA ZENGİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2001
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SİNAN M. ŞENER
- 19. yüzyıl mimarlığında Alman mimari etkinliği
German architectural activity in 19th century İstanbul
MERYEM MÜZEYYEN FINDIKGİL DOĞUOĞLU