Ahbârü'l-iber mesnevisinin tenkitli metni ve eğitim değerleri bakımından incelenmesi
The textual criticism of masnawi named Ahbârü'l-i̇ber and its examination in accordance with educational merits
- Tez No: 445704
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. ÖMER DEMİRBAĞ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Zaîfî, Ahbârü'l-İber Mesnevisi, Divan Edebiyatı, Değerler, Eğitim Değerleri, Zaîfî, The Masnavi of Ahbâru'l-èİber, Divan Literature, Values, Educational Values
- Yıl: 2016
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yüzüncü Yıl Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Eski Türk Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 1043
Özet
İnsanı insan yapan değerleridir. İnsan eğitim değerlerini aile, okul ve çevresinden edinir. Çağımız teknoloji çağı olduğundan kitle iletişim araçları da değer aktarımında hayati derecede önemlidir. Kaybolan değerlerin yeniden inşasında din ve edebiyat da oldukça önemli bir yerdedir. Bu anlamda edebi eserler sundukları iletilerle toplumun ve değerlerin inşasında hayati bir öneme haizdirler. Bu araştırmada, 1695 yılında yazılmış olan Ahbârü'l-İber mesnevisinin altı farklı nüshası esas alınarak tenkitli bir metni oluşturulmuştur. Eser elli bir farklı hikâyeden oluşmaktadır. Eserin amacı halka bazı dini-tasavvufi ve ahlaki bilgileri vererek halkı eğitmektir. Bu anlamda eser, didaktik tarafı göz önüne alınarak“eğitim değerleri”bağlamında incelenmiştir. Eserde bulunan eğitim değerleri ile ilgili iletiler tespit edilerek şairin muhatabına sunmak istediği mesajlar açıklanmıştır. Ahbârü'l-İber mesnevisi eğitim değerleri bakımından oldukça zengin bir içeriğe sahiptir. Eser, dini-tasavvufí değerler ve tavsiye edilen değerler bakımından oldukça doyurucudur. Bunun yanında şair sakınılması gereken bazı hususlar bakımından da okuyucu ve dinleyicilere telkinlerde bulunur. Bu çerçevede eser, kendi zamanının okuyucu ve dinleyici kitlesine birçok mesaj verdiği gibi bu genel geçer mesajlarla günümüz insanına da hitap etmektedir. Mesnevide zengin eğitim değerlerinin yanında İslami geleneğe uymayan hurafe diyebileceğimiz bazı bölümler de mevcuttur. Bahsi geçen yerler eğitim değerleri bakımından sakıncalı görülen yerlerdir. Bu bölümler eserden çıkarıldığında eserin günümüz insanına söyleyeceği pek çok şeyin olduğu görülür. Bu bağlamda eserdeki muhtelif hikâyelerin eğitim değerleri bakımından hayatın farklı zamanlarında farklı insan gruplarına hitap edebilecek içeriğe sahip olduğu görülmüştür. Klasik Türk Edebiyatı'yla ilgili eleştiriler yapılırken bu edebiyatın halktan uzak bir tavır takındığına dair birçok görüş bulunmaktadır. Bu anlamda Ahbârü'l-İber gibi eserler muhtevasıyla bu tarz eleştirileri de boşa çıkarmaktadır. Yapılan çalışma klasik metinlerde eğitim değerleri çerçevesinde bulabileceğimiz pek çok mesajın var olabileceğini nazarlara sunmuştur. Bu da Divan şairinin sanıldığından çok daha kapsamlı bir alana hitap ettiğini ve toplumu eğitmek gibi bir derdinin olduğunu da göstermektedir.
Özet (Çeviri)
It is moral values that makes us what we are as human beings. We acquire educational values from the family, school and environment. Mass communication tools are crucially important in the process of conveying such values. Similarly both religion and literature have a critical role in reconstructing the disappearing merits of the society. As a result of this fact literary works represent a high position in building the society and its values through the messages they bring. In this study we have carried out a textual criticism of Ahbâru'l-İber, which was written in 1695, by examining six different copies. This work consists of 51 stories of different length. The aim of the work is to educate the public by means of certain religious-mystical and moral knowledge. In this sense we have examined the mentioned book in the circle of“educational values”as it has a strong didactical aspect. In other words we have detected and clarified the messages related with education whose aim was to reach and train the reader. The masnawi of Ahbâru'l-İber is quite rich in terms of educational values. It is highly satisfactory with regard to religious-mystical and customary values. In addition to this it indoctrinates about certain topisc in order to warn against various sins. In this sense we can evalute the mentioned work as an instructive one since it gives a variety of moral messages both to the readers of that time and to its contemporary readres as well. Neveretheless we also come across some false beliefs which have no Islamic base or ground. Such components are inconvenient to share and we hold the belief that they should be avoided. However if we exclude this kind of negative elements the book can be considered as a helpful one as it has many things to tell to the modern man. Thus we can conclude that the general contents of the book can address to different groups of people at various times thanks to its educational values. There is an idea that the classical literature is not close enough to the lives of ordinary people and this has always brought about a certain degree of criticism. Ahbâru'l-İber and similar works have managed to prove that such reviews are far from being reasonable and fair. In this study we have presented a large number of ethical messages from a classical text among many comparable examples to reveal the fact that poets of Divan era address to a much more comprehensive sphere than it is though to be and that they have a vital mission: to educate the society.
Benzer Tezler
- Ahbarü'l-İber (İnceleme-Metin)
Ahbârü'l-İber (Analysis-Text)
E. IŞIL KORUKLUOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KEMAL YAVUZ
- Telhîsü'l-Berku'l-Yemânî / Ahbârü'l-Yemânî (tahlil ve metin)
The Telhîsu?l Berku?l Yemânî / Ahbârü?l-Yemânî (text and analysis)
SADETTİN BAŞTÜRK
- Abbâsîlerin çöküş sürecinde Vezir İbnü'l-Furât
The Vizier Ibnu'l-Furât during the collapse of Abbasids
ABDULLAH BURGU
- Kitâbu Ahbâri'l-Ahâd'ı çerçevesinde Buhârî'nin haber-i vâhid anlayışı
Bukhari's understanding of Khabar al-Wahid in relation to his Kitab al-Akhbar al-Ahad
ŞULE ÖT
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DinMarmara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AYNUR URALER
- Ya'kubi ve tarihçiliği
Ya'kubi und sein historiereigenschaft
SELAHATTİN ÇAMYAR
Yüksek Lisans
Türkçe
1998
DinAnkara Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SABRİ HİZMETLİ