Anadolu Türk halılarının (14-15. YY hayvan figürlü halılar) motif ve renk özelliklerinin incelenmesi
Examining of motifs and colours of Anatolian Turkish carpets (14-15 YY. animal figures carpets) perspective
- Tez No: 448188
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. MEHMET EMİN KAHRAMAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: El Sanatları, Crafts
- Anahtar Kelimeler: Halı, Kilim, Motif, Renk, İkonografi, Carpet, Rug, Motifs, Colors, Iconography
- Yıl: 2016
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sanat ve Tasarım Ana Sanat Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 252
Özet
Büyük Türk göçü güzergâhı izlendiğinde Orta Asya ve Anadolu paralelinde kuzey yarım küreye düşen platolar, Türk kültürüne ait çok özel bir kültür mirasını,“halı”ve“kilimi, yazılı tarih gibi sürekli geliştirerek devam ettirmiştir. Günümüzle bu derin tarihi kesit arasına kurulabilecek en anlamlı köprü de sadece düz veya düğümlü dokumaların ”derin“ dünyası olmalı. Koyunun sırtındaki elyafın, floradan alınan yaprak, kök ve böceklerle renklendirilmesi kimyacılığını, dokuma ”ıstar“ tezgâhlarının önüne oturup ilme-ilme hikâyelerini tuvaline düğümleyen estetik biçimlendirmenin dehasını, bizi birbirimize bağlayabilme kudretinin nedeninin kadim Türk kültürü olduğunu anlayabiliriz. Bu çalışmada, Geleneksel Türk Sanatında kesintisiz olarak günümüze devam eden halı ve kilimlerin sanat eseri olarak nasıl incelenebileceği ile ilgili yöntemlerin geliştirilmesi amaçlanmıştır. Hans Holbein, LorenzoLotto, Michelangelo Merisi da Caravaggio, Carlo Crivelli, Dali, Pablo Picasso gibi çoğaltabileceğimiz ressam ve heykeltıraşlar Anadolu'da bir Yörük kızı olarak dünyaya gelselerdi uğraştıkları sanat ne olurdu veya kendi duygularını ne ile ifade ederlerdi sorusunun cevabı sorgulanacaktır. Halı kilim ve diğer dokuma araştırmalarında biçimsel bir analiz dışında çalışma olmadığı, olanların da çok yüzeysel olduğu ve bunların belirli bir yönteme dayanmadığı belirlenmiştir. Dokumaların eser olarak analiz edilmesinde sanat eseri analiz yöntemleri ve Erwin Panofsky'nin ”Biçimsel, ikonografik ve ikonolojik Sanat Eleştirisi" yöntemi esas alınmıştır. Bu örnekler 14-15.yy Hayvan Figürlü Anadolu Türk Halıları üzerinden değerlendirilmiştir. Bu süreçte literartür taraması, kütüphane çalışması yapılmıştır. Konunun uzmanlarıyla görüşmeler ve 2014-2016 yılları arasında Mersin, Konya, Antalya ve Karaman'da yaşayan Sarıkeçili Yörüklerinde araştırması yapılmıştır. Araştırmanın birinci bölümünde problem durumu, problem cümlesi, araştırmanın amacı, araştırmanın önemi, varsayımlar, kapsam, sınırlılıklar, yöntem ve tekniklere yer verilmiştir. İkinci bölümde halı kilim tarihçesi, tasarım kavramı, sanat eserini oluşturan elemanlar, temel teknik ve tanımlamalar üzerinde durulmuştur. Üçüncü bölümde sanat eseri analiz yöntemleri ele alınmış ve 14-15 yüzyıl Hayvan Figürlü Anadolu Türk Halılarından seçilen dokumaların analizleri yapılmıştır. Günümüze kadar yapılan halı kilim araştırmalarından farklı olarak yeni bir model önerisinde bulunulmuştur. Son bölümde elde edilen bulgular değerlendirilip, öneriler geliştirilmiştir.
Özet (Çeviri)
When great Turkish migration route is monitored, in parallel with central Asia and Anatolia, the plateaus in northern hemisphere have continued to develop carpets and rugs, a very special cultural heritage belonging to Turkish culture just like written history. The most meaningful bridge between today and that deep historic section must be the“deep”world of either straight or knotted fabrics. We can understand that it is the ancient Turkish culture which is the reason of connecting us to each other via genius of aesthetic format by knotting its stories on the canvas stitch by stitch in front of weaving“ıstar”looms, by coloring sheep wool fibers along with leaves, roots and insects taken from flora. In this study it is aimed to develop the methods of how carpets and kilims developing until today continuously can be examined as an art formin the traditional Turkish art. It is questioned that if painters and sculptors like Hans Holbein, Lorenzo Lotto, Michelangelo Merisi da Caravaggio, Carlo Crivelli, Pablo Picasso and more in their period had been born as nomad girls in Anatolia, what art they would deal with would have been and how they would express their feelings. In carpet, rug and other weaving researches, it is determined that there aren't many analyses except for the formal ones, and the rest of the analysis are superficial and these don't based on any particular method. In the work of analysis of weavings, it has been based on art work analysis methods and the method of Ervin Panofsky's method called“Formally, iconographic and iconological Art Criticism”. These examples are valued over 14th and 15th centuries animal figured Anatolian carpets. In this process, literature and library work have been done. Interviews with experts and the research in Sarıekçili nomads living in Mersin, Konya, Antalya and Karaman between 2014- 2016 have been done. In the first section of research, it is mentioned about problem situation, problem statement, the purpose of the research, the importance of research, assumptions, scope, limitations, methods and techniques. In the second part, it is emphasized carpet rug history, design concept, the elements that make up the art, basic techniques and definitions. In the third part, art analysis methods are discussed and analyzed on weavings chosen from 14th and 15th century animal figured Anatolian Turkish carpets. Unlike carpets and rugs research carried out till today, it has been proposed a new model. The findings obtained in the last section have been evaluated and some suggestions are developed.
Benzer Tezler
- 'манас' эпосундагы тарыхый түрк тилдерине таандык тилдик каражаттар
Manas Destanında tarihî Türk lehçelerine аit dil unsurları
AYCAMAL ASKARBEK KIZI
Yüksek Lisans
Kırgızca
2018
Türk Dili ve EdebiyatıKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiTürkoloji Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. NURDİN USEEV
- 13-16. yüzyıl Anadolu dokumalarında geleneksel desenlerin analizi
Analysis of traditional patterns in Anatolian Turkish wowen between 13'th and 16'th centuries.
AYNUR SARICA
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
El SanatlarıTrakya ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. GÜLGÜN YILMAZ
- Türk dünyasında inanç turizmi: Ahmed Yesevi Türbesi ve Türkistan örneği
Faith tourism in the Turkish world: The tomb of Ahmed Yesevi and the case of Türkistan
GULDANA BOLAT
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
TurizmEge ÜniversitesiTurizm Rehberliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SERAP ÖZDÖL KUTLU
- Türk halı sanatında hayvan figürlü halıların tahlili
The analysis of the carpets with animal figures in Turkish carpet art
FATMA TUBA ALYANAK NİŞANCI
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
El SanatlarıAtatürk ÜniversitesiGeleneksel Türk El Sanatları Ana Sanat Dalı
DOÇ. DR. AYŞE ASLİHAN EROĞLU
- Türkiye ve Amerika Birleşik Devletleri orijinli Ankara Keçisi hatları arasındaki birleştirmelerden elde edilen çeşitli genotip gruplarının önemli verim özellikleri yönünden karşılaştırılması
Başlık çevirisi yok
HALİL GÜNEŞ
Doktora
Türkçe
1992
Veteriner Hekimliğiİstanbul ÜniversitesiZootekni Ana Bilim Dalı
PROF.DR. MEHMET EVRİM