Psikolojinin çeşitli alanlarında çalışan psikologların cinsiyete, toplumsal cinsiyete ve Queer Kuramına ilişkin söylemleri
Discourses of psychologists from diverse domains of psychology on sex, gender and Queer Theory
- Tez No: 451723
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. GÖKLEM TEKDEMİR YURTDAŞ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2016
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 179
Özet
Bu çalışmada, Türkiye'de farklı alanlarda çalışan psikologların cinsiyete, toplumsal cinsiyete ve queer kuramına ilişkin söylemlerini hangi kaynaklara (açıklayıcı repertuarlar) dayandırdıklarını saptamak ve bu söylemlerin ortaya çıkışına eşlik eden ideolojik ikilemleri ortaya koymak amaçlanmıştır.Çalışma kapsamında, farklı alanlarda çalışan, farklı yaş ve cinsiyetten 14 psikologla birebir derinlemesine görüşmeler yapılmıştır. Toplamda 14 farklı görüşme yapılmış, görüşmeler ses kayıt cihazıyla kaydedilmiş ve ardından yazıya dökülmüştür. Görüşme metinleri söylem analizi ile analiz edilmiştir. Görüşmelerde söylemlerin genel olarak üç başlık altında toplandığı görülmüş ve analiz bu başlıklar üzerinden yürütülmüştür; cinsiyete/toplumsal cinsiyete ilişkin söylemler, psikolojinin cinsiyeti ele alışına ilişkin söylemler ve queer kuramına ilişkin söylemler. Analiz sonucunda, cinsiyete/toplumsal cinsiyete ilişkin söylemlere kaynaklık eden üç farklı açıklayıcı repertuara ulaşılmıştır;“ikili kurgu”repertuarı,“öznel deneyim”repertuarı ve“farklılığın kaynağı olarak cinsiyet”repertuarı. Psikolojinin cinsiyeti ele alışına ilişkin söylemlere kaynaklık eden iki repertuar bulunmuştur;“liberal psikoloji”repertuarı ve“nedensellik”repertuarı. Queer kuramına ilişkin söylemlere bakıldığında ise katılımcıların queer kuramını halihazırda mevcut olan cinsiyet repertuarları çerçevesinde anlamlandırdıkları görülmüştür. Bu çalışma, Türkiye'deki psikologların cinsiyeti ve ilişkili olguları, büyük oranda biyolojik cinsiyet-toplumsal cinsiyet ikiliği içinde ve özcü bir çerçevede kavramsallaştırdıklarını ortaya koymaktadır. Batı psikolojisinde son 30-40 yılda gerçekleşen dönüşümlere paralel olarak Türkiye'deki psikologların söylemlerinde de birtakım değişmeler olduğunu; ama özcü, dikotomik ve heteronormatif cinsiyet/cinsellik varsayımlarının -bazen açık ama çoğu zaman örtük biçimde- Türkiye'deki psikologların söylemlerini belirli ölçülerde şekillendirmeye devam ettiğini söylemek mümkündür.
Özet (Çeviri)
The purpose of this study is to pin down the resources of the discourses (interpretative repertoires) of psychologists in Turkey from diverse domains of psychology on sex, gender and queer theory and to manifest ideological dilemmas accompany to these discourses.Within the scope of this study, in-depth interviews are made with 14 psychologists from different domains, ages and genders. 14 separate interviews are made in total, they are all tape-recorded and then transcribed. The texts of the interviews are analyzed by discourse analysis. Three main themes of discourses is picked out from the interviews and the analysis is made with regard to these themes; discourses on sex/gender, discourses on the approach of psychology on gender, and discourses on queer theory. As a result of analysis, three different interpretative repertoires as a resource for discourses on sex/gender are obtained;“dichotomy”repertoire,“individual experience”repertoire and“gender as the origin of diversity”repertoire. Two different repertoires as a resource for discourses on the approach of psychology on gender are obtained;“liberal psychology”repertoire and“causality”repertoire. As it comes to the discourses on queer theory, it is found that participants are using their current gender repertoires to explain it. This study manifests that psychologists in Turkey substantially conceptualize gender and related phenomena in a framework of dichotomy of sex/gender and of an essentialism. In parallel with Western psychology that has been undergone a transformation for the last 30-40 years, there has also been some changes in the discourses of psychologists in Turkey, but it can be said that essentialist, dichotomous and heteronormative assumptions on gender/sexuality –occasionally explicit and mostly implicit– are still constructing the discourses of psychologists in Turkey at a certain level.
Benzer Tezler
- A multi - factor analysis model to determine the use value of enclosed outdoor spaces
Binalarla tanımlanmış dış mekanların kullanım değerini saptamaya yönelik çok faktörlü bir analiz modeli
DİLEK YILDIZ
Doktora
İngilizce
2004
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HASAN ŞENER
- Sigortacılık sektöründe başarı kriteri olarak pozitif psikolojik sermaye
Positive psychological capital as a success criteria in the insurance sector
GÖKÇE TÜRKER
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileriPamukkale ÜniversitesiÇalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KAMİL ORHAN
- İş stresi bataryası'nın öz etkinlik ölçeği'nin revize edilmesi
Revising the self efficacy scale of the job stress battery
AYGÜL ÇALIŞKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Psikolojiİstanbul ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İLKNUR ÖZALP TÜRETGEN
- Örgüt temelli benlik saygısının psikolojik iyi oluşa etkisinde istismarcı yönetimin rolü
The moderating role of abusive supervision in the relationship between organization-based self-esteem and psychological well-being
NESRİN AKSU
- Psikolojik ihtiyaç doyumu ile iyi oluş arasında akademik öz-yeterlik akademik motivasyon ve akış yaşantılarının aracı rolü
The mediator role of academic self-efficacy academic motivation and flow experiences between psychological need satisfaction with well-being
AYNUR KARABACAK ÇELİK
Doktora
Türkçe
2021
Eğitim ve ÖğretimOndokuz Mayıs ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NURSEL TOPKAYA