Evaluation of hazardous waste management system in Turkey
Türkiye'deki tehlikeli atık yönetim sisteminin değerlendirilmesi
- Tez No: 455701
- Danışmanlar: DOÇ. DR. SELİM LATİF SANİN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Çevre Mühendisliği, Environmental Engineering
- Anahtar Kelimeler: Tehlikeli atık, envanter, yönetim sistemleri, mevzuatlar, yönetim problemleri, maliyet, Avrupa Birliği, Hazardous waste, inventory, management systems, legislations, management problems, cost, European Union
- Yıl: 2017
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Çevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 138
Özet
Bu tez çalışmasında, en çok atığın metal imalatında üretildiği belirlendi. Türkiye'de üretilen tehlikeli atık miktarları nüfus, gayri safi yurtiçi hasıla, sanayi üretimi, belediye atıkları üretimi ve yükseköğrenim gören kişi sayısı faktörleri kullanılarak tahmin edildi. Sonuç olarak, nüfus ile tehlikeli atık miktarı arasındaki çok kuvvetli bir bağıntı olmasa da, gayri safi yurtiçi hasıla ile tehlikeli atık miktarı arasında bir bağıntının var olduğu Türkiye verilerine göre belirlendi. Buna ek olarak, sanayi üretimi ve belediye atık üretimi faktörlerinin tehlikeli atık miktarını çok az bir oranda etkilediği fakat yükseköğrenim gören kişi sayısı ile tehlikeli atık miktarı arasında bağıntının olduğu bulundu. Belirlenen bu faktörler, 10 Avrupa ülkesinin veri setlerinin toplamına göre incelendi ve yükseköğrenim gören kişi sayısı hariç bütün faktörlerin etkili olduğu belirlendi. Türkiye'deki tehlikeli atık arıtım tesisleri araştırıldı ve böylece, 2015 yılında, Türkiye'de 201 tane tehlikeli atık geri dönüşüm tesisinin, 36 tane yakma ve birlikte yakma tesisinin ve 8 tane de atık gömme tesisinin olduğu belirlendi. Buna ek olarak, illere göre tehlikeli atık arıtım tesislerinin sayısı incelendi ve tehlikeli atık arıtım tesislerinin çoğunluğunun endüstrinin geliştiği büyük şehirlerde olduğu fakat bazı küçük şehirlerde, tehlikeli atık üretilmesine rağmen tehlikeli atık arıtım tesisinin olmadığı bulundu. Diğer bir deyişle, batıdan doğuya gidildikçe tehlikeli atık arıtımı tesisi sayısının azaldığı anlaşıldı. Ayrıca, tehlikeli atık arıtım tesisleri, izin ve lisans konularına göre incelendi. 2015 yılında, en çok izinin tehlikeli atığın geri dönüşümü konusunda (% 29) alındığı bulundu. Buna ek olarak, tehlikeli atık arıtım tesislerinin sayısı illerin gelişmişlik göstergelerine göre incelendi. Sonuç olarak, illerin gelişmişlik göstergelerinin tehlikeli atık geri dönüşüm tesis sayısını ve toplam tehlikeli atık arıtım tesis sayısını etkileyebileceği anlaşıldı. Tehlikeli atık yönetim problemleri incelendi ve Türkiye'deki en önemli problemin tehlikeli atık miktarının tam olarak bilinmemesi olduğu belirlendi. Bunun sonucu olarak da, mevcut tehlikeli atık sistemini değerlendirmek için tehlikeli atık envanteri hesaplanmaya çalışıldı ve böylece, 10 Avrupa ülkesinin nüfus, gayri safi yurtiçi hasıla, endüstriyel üretim, belediye atık üretimi ve yüksek öğrenim gören kişi sayısı faktörleri kullanılarak bir metot oluşturuldu. Sonuç olarak, 2009 yılından 2015 yılına kadar olan sürede, bilinen tehlikeli atık miktarına ek olarak 8.345.939 ton tehlikeli atığın üretilmiş olması gerektiği belirlendi. Ayrıca, bu atığın arıtım maliyeti hesaplandığında, sırasıyla, 2.169.944.140 TL'nin gömmek için, minimum 4.172.969.500 TL ve maksimum 25.037.817.000 TL' nin yakmak için ve son olarak da 1.226.853.033 Doların geri dönüşüm için harcanması gerektiği belirlendi. Şayet 8.345.939 ton olarak belirlenen bu miktar gömülürse, bu atığın çevre maliyetinin 219.915.493 Euro olacağı fakat yakılırsa bu atığın çevre maliyetinin 383.495.897 Euro olacağı bulundu. Bunların dışında, gömme ve yakma tesislerinin yatırım maliyeti incelendi ve gömme tesisi için yatırım maliyetinin yaklaşık olarak 7,5 milyon Euro ve yakma tesisi için yatırım maliyetinin 316-373 milyon TL arasında olduğu belirlendi. Sonuç olarak, bu tez çalışmasından, Türkiye'deki mevcut tehlikeli atık yönetim sisteminin bazı eksikleri olduğu ve bu yüzden, daha çok geliştirilmesi gerektiği belirlendi.
Özet (Çeviri)
In this thesis, it is determined that most of the hazardous waste was generated during metal manufacturing in Turkey. The amount of hazardous waste of Turkey was predicted by using population, gross domestic product, industrial production, municipal waste production and the number of people who takes tertiary education. As a result, it was determined that although the relationship between population and hazardous waste production is not vey strong, there is a relation between GDP and hazardous waste amount according to the data sets of Turkey. Moreover, it was found that the industrial production and municipal waste slightly affect hazardous waste production but there is a relation between the number of tertiary educated people and hazardous waste amount. These selected factors were examined with respect to total data sets of ten European countries and it was found that all factors are effective, except the number of people who takes tertiary education. Hazardous waste removal facilities in Turkey were searched and so, it was determined that there were 201 hazardous waste recycling facilities, 36 hazardous waste incineration and co-incineration facilities and 8 hazardous waste landfills in 2015. Moreover, the number of these facilities was analyzed in accordance with province and it was determined that most of hazardous waste removal facilities are in big cities where industry developed but there are not any facilities in some small cities although hazardous waste is produced in these. Namely, it was understood that from west to east the number of hazardous waste facilities decrease. In addition to these, it was found that most of the license is about hazardous waste recycling (29 %) in 2015. Furthermore, it was understood that the development indexes of provinces may affect the number of hazardous waste recycling facilities and the total number of hazardous waste removal facilities. Hazardous waste management problems were examined and it was determined that the most important problem in Turkey is unknowing the exact hazardous waste inventory. As a result of this, hazardous waste inventory was tried to calculate in order to evaluate current hazardous waste management system and so, a method were created by using the data of ten European countries about population, gross domestic product, industrial production, municipal waste and the number of tertiary educated people. After all, it was found that 8,345,939 ton should have been produced in addition to known hazardous waste amount from 2009 to 2015. Besides, when removal cost of this amount was calculated it was determined 2,169,944,140 TL to bury, minimum 4,172,969,500 TL and maximum 25,037,817,000 TL to incinerate, and lastly, 1,226,853,033 Dollars to recycle should be spent. It was found that if this amount which was calculated as 8,345,939 ton is buried, environmental cost of this amount will be 219,915,493 Euros but if this amount is incinerated, environmental cost of this amount will be 383,495,897 Euros. Apart from these, investment cost for landfill and incineration plants were examined and it was determined that investment cost for landfill construction is approximately 7.5 million Euros and investment cost for incineration construction is between 316-373 million TL. Consequently, it is determined that existing hazardous waste management system in Turkey has some deficiencies and so, it needs to be further developed from this thesis.
Benzer Tezler
- Türkiye'deki ulusal atık verilerinin değerlendirilmesi
Evaluation of national waste data in Turkey
BATUHAN AŞCI
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Çevre MühendisliğiHacettepe ÜniversitesiÇevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. SELİM LATİF SANİN
- Şehir hastanelerinde atık yönetimi ve COVİD-19'un hastanelerde atık miktarı ve dağılımına etkisinin incelenmesi
Waste management in city hospitals and examining the effect of COVİD-19 on waste amount and distribution in hospitals
MERVE KONCAGÜL
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Çevre Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiÇevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. OSMAN ATİLLA ARIKAN
- Türkiye'de tehlikeli atık yönetimi ve Sivas örneği
Hazardous waste management in Turkey and example of Sivas
İBRAHİM KAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Çevre MühendisliğiCumhuriyet ÜniversitesiÇevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. EYÜP ATMACA
- Antarktika'daki araştırma istasyonlarının çevresel açıdan değerlendirilmesi
Environmental evaluation of research stations in Antarctica
ŞEYDA NUR ERİŞMİŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Çevre Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiÇevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. OSMAN ATİLLA ARIKAN
- Türkiye inşaat yıkıntı atık yönetim sisteminin geliştirilmesi
Improving waste management system of construction and demolition waste of Turkey
ÜMİT POYRAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
İnşaat MühendisliğiGazi Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA ŞAHMARAN