Güneydoğu Anadolu'da Ubaid kültürü
Ubaid culture in Southeast Anatolia
- Tez No: 458693
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. AHMET UHRİ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Arkeoloji, Archeology
- Anahtar Kelimeler: Ubaid Kültürü, Mezopotamya, Güneydoğu Anadolu Bölgesi, Çanak Çömlek, Kalkolitik Dönem, Ubaid Culture, Mesopotamia, Southeastern Anatolia, Pottery, Chalcolithic period
- Yıl: 2016
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Arkeoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Arkeoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 242
Özet
19. yüzyılın sonları ve 20. yüzyılın başlarında Mezopotamya'da ve özellikle Irak'ta başlayan arkeolojik kazılar insanlığın prehistorik çağlarını irdelemek için önemli bir unsur olmuştur. Söz konusu kazı çalışmaları sonucu fark edilen Ubaid kültürü MÖ 6. binyılın başlangıcında Güney Mezopotamya'da ortaya çıkarak, Basra Körfezi, Doğu Akdeniz, Kuzey Mezopotamya, Güneydoğu Anadolu ve Doğu Anadolu'nun dağlık bölgelerini kapsayan büyük bir alana yayılmıştır. Bilim insanları Ubaid kültürünü Kalkolitik dönemin ortasına tarihlemişlerdir. Ancak yeni arkeolojik çalışmalardan ortaya çıkan veriler ışığında Ubaid kültürünün Kalkolitik dönemin erken evresine tarihlendirilmesi gerektiği yolunda birtakım tartışmalar da yaşanmaktadır. Ubaid kültürünü, tarihsel anlamda kendinden önceki ve sonraki topluluklardan ayıran şeyin başta tarihsel aralığı olmak üzere Ubaid kültürünün maddi kültür öğeleri (çanak çömlek ve mimari gibi) ve toplumsal yapısı olduğu düşünülmektedir. Tez çalışmasının birinci bölümünde Ubaid kültürü ile ilişkili olan Yakındoğu ve Mezopotamya coğrafyaları açıklanmıştır. Ubaid kültürünün ve bu kültüre kadar süregelen insanlık gelişimini daha iyi anlayabilmek için Paleolitik ve Neolitik çağlardan bahsedilmiş, Ubaid kültürü ile ortak coğrafyaları paylaşmış Hassuna, Samarra ve Halaf kültürleri tanıtılmıştır. İkinci bölümde ise Ubaid kültürü, sosyal yapısı ve maddi kültür özellikleri ile anlatılmış, MÖ 5. binyılın ortalarından itibaren Ubaid kültür öğelerinin coğrafi olarak kuzeydeki bölgelerde görülmesi ile bağlantılı olarak, Ubaid kültürünün Anadolu'daki varlığından bahsedilmiştir. Güneydoğu Anadolu Bölgesi ve Fırat ile Dicle vadilerinin söz konusu kültürün kuzeye nüfuz etmesinde önemli alanlar olması sebebiyle, bu bölgelerde Ubaid kültürüne dair bulguların görüldüğü yerleşimler yüzey araştırması ve kazı çalışmaları göz önünde bulundurularak açıklanmıştır. Tez çalışmasının asıl amacı, mevcut arkeolojik veriler bağlamında Ubaid kültürünün maddi unsurlarını ve yayıldığı coğrafyalardaki –özellikle Güneydoğu Anadolu'daki- yerleşimlerde görülen izlerini incelemektir.
Özet (Çeviri)
Archeological excavations in Mesopotamiaand in Iraq in particular, which initiated at the end of the 19th century and the beginning of the 20th century constitute a significant element for the study of the prehistoric ages of mankind. The Ubaid culture, distinguished during these excavations, emerged in South Mesopotamia at the beginning of the 6th millennium B.C. and spread to a vast area including the Persian Gulf, Eastern Mediterranean, Northern Mesopotamia, Southwestern Anatolia and the mountainous regions of Eastern Anatolia. The Ubaid culture is dated by scholars to the middle of the Chalcolithic Period. However data obtained from new archaeological works have created debates about the dating of the Ubaid culture to the early stages of the Chalcolithic period. It is accepted that the factors distinguishing the Ubaid culture historically from its former and subsequent communities are the date range being the foremost, the elements of material culture of the Ubaid culture (such as pottery and architecture) and its social structure. In the first part of the dissertation the regions of Near East and Mesopotamia, related to the Ubaid culture, were explained. In order to better understand the Ubaid culture and the progress of mankind until this culture the Paleolithic and Neolithic periods were mentioned and the cultures of Hassuna, Samarra and Halaf which shared a common region with the Ubaid culture were introduced. In the second part the Ubaid culture, its social structure and characteristics of material culture were described, and its presence in Anatolia was discussed based on the existence of Ubaid cultural elements in northern geographical regions after the middle of the 5th millennium BC. The region of Southeastern Anatolia and the valleys of Euphrates and Tigris are significant areas in the penetration of the culture to the north hence the settlements in these regions where evidence of the Ubaid culture were found, were explained based on surveys and excavations. The scope of the dissertation is to study the material elements of the Ubaid culture and its traces in settlements in the regions it spread – especially in Southeast Anatolia – based on current archeological data.
Benzer Tezler
- Yukarı Dicle havzasında Kalkolitik Çağ: Kronolojik ve kuramsal sorunlar
Chalcolithic period in the upper tigris river valley: Chronological and theoretical problematics
EMRULLAH KALKAN
- Doğu ve Güney Doğu Anadolu bölgelerinde kentleşme sürecinin başlangıç evreleri (M.Ö. 5000 - 1900)
The initial phases of the urbanization proces in the East and Southeast Anatolia regions (5000 - 1900 B.C)
ALEV ERARSLAN
- Çanak çömlek verilerine dayanarak Dicle Havzası'ndaki Halaf Döneminin gelişimi
The development of the Halaf period in the tigris valley based on the pottery evidence
MÜCELLA ERDALKIRAN
- Arkeolojik verilerin ışığında Epi-Paleolitikten Tunç Çağları sonuna kadar Anadolu-İran ilişkileri
Relation between Anatolia and İran from the Epi-Paleolithic to the end of Bronze Ages based on archeological fainding
BAYRAM AGHALARİ
- Güneydoğu Anadolu'da kültürel değişim: Günyüzü örneği
The cultural change in Southeastern Anatolia: The case of Günyüzü
ABDURRAHMAN YILMAZ
