Balkanlar ve Anadolu: MÖ 6. bin ortasından 5. bin ortasına kadar
Balkans and anatolia between the middle of the 6th millennium bc until the middle of the 5th millennium bc
- Tez No: 465603
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ERHAN BIÇAKÇI
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Arkeoloji, Archeology
- Anahtar Kelimeler: Koyu Renkli Çanak Çömlek, Vinça kültür, Balkan Neolitik, Anadolu Kalkolitik, çanak çömlek, Black Burnished Pottery, Vinča culture, Balkan Neolithic, Anatolian Chalcolithic, pottery
- Yıl: 2017
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Arkeoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Tarih Öncesi Arkeolojisi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 448
Özet
Balkanların batı kesiminde yer alan Vinça kültürü, Balkanlar'da Son Neolitik Dönem'de siyah açkılı çanak çömlek yayılımı ile tanımlanır. Vinça kültürünün kökeni ve Anadolu ile bağlantıları üzerine geçtiğimiz elli yıldan fazla bir süredir tartışmalar devam etmektedir. Bu çalışmada sorunun çözümüne yönelik yeni yaklaşımlar getirilmesi amaçlanmaktadır. Çalışma yaklaşık M.Ö. 5500'den 4500'e kadar Balkanlar ve Anadolu maddi kültürünün bir sentezidir. Ancak, bölgedeki maddi kültürün gelişimini daha iyi anlayabilmek için öncesine, M.Ö. 6000 ve 5000 tarihlerine, yani Balkanlar'da İlk Neolitik, Anadolu'da ise İlk Kalkolitik olarak adlandırılan dönem üzerinde ayrıca durmak gerekir. Kültürel sorunların anlaşılmasında çalışmanın bel kemiğini çanak çömlek yapım teknolojisi (tekniği) oluşturacaktır. Bu bağlamda, Balkan Son Neolitik Dönem karakteristik Siyah veya Koyu Renkli Açkılı Mal grubu ile Anadolu'nun Koyu Yüzlü Açkılı Mal grubu arasında yapım tekniği açısında herhangi bir bağlantı/ilişki bulunmadığı anlaşılmış, ancak bu mal grubunun Balkanlar'ın İlk Neolitik Dönem çanak çömlek geleneğinin/teknolojisinin bir devamı olmadığı da tespit edilmiştir. Buradan M.Ö. 5500/5400 yıllarında Balkanlar'ın büyük kısmında önemli toplumsal değişmeler olduğu sonucuna varılabilir. Birçok yerleşmenin yangınlarla yıkılması veya basitçe terk edilmiş olmasının sosyal karışıklığın/kargaşanın bir yansıması olarak ortaya çıkmış olduğu düşünülebilir. Bu değişimlerin aynı zamanda topluluklarda yeni material kültür unsurlarının da ortaya çıkmasına neden olduğu düşünülebilir. Daha büyük, açkılı ve iç yüzeyleri pürüzsüz kaplar besin ekonomisi ve pişirme alışkanlıklarındaki değişiklikleri yansıtmakla beraber farklı ortak sembolizmaları olan yeni sosyal grupların ortaya çıkışını da göstermektedir.
Özet (Çeviri)
Late Neolithic in Balkans is characterized by the prevalence of the Black Burnished pottery, in western parts of Balkans labelled zbder the name of the Vinča culture. For over last fifty years, there is an ongoing debate on the origins of the Vinča culture and its connections to Anatolia. An attempt is made here to define this problem. This work is a synthesis of the material culture from around 5500 BC until around 4500 BC in Balkans and Anatolia. To make a better look on development of material culture in these areas, also the previous period of Balkan Early Neolithic and Anatolian Early Chalcolithic, dated between 6000 and 5500 BC, is also taken into account. By comparison of chronological material, an attempt was made to put the assemblages from Anatolia into the right chronological order. The main focus was put on the technology of pottery making. It seems that the main characteristic of the Balkan Late Neolithic, the Black Burnished pottery, seems not to have any connections in sense of pottery making technology to the Anatolian Dark Faced Burnished Ware, but also not to the black burnished pottery from the Early Balkan Neolithic. It could be also concluded that around 5500/5400 BC, crucial social changes which occurred in most parts of Balkans. These changes resulted in social disturbances which is reflected by the fact that many settlements were burned down in devastating fires, or simply abandoned. These changes are also reflected in new elements in assemblages. It may also caused changes in food management and cooking traditions which is reflected in larger pots with burnished or smoothed interior, as well as arising of new social groups with different common symbolism.
Benzer Tezler
- Modelling of earthquake history of the Knidos fault zone using in situ chlorine-36 surface exposure dating
Knidos fay zonu'nun deprem geçmişini klor-36 yüzey yaş tayini yöntemiyle modelleme
SEFA ŞAHİN
Yüksek Lisans
İngilizce
2015
Jeoloji Mühendisliğiİstanbul Teknik Üniversitesiİklim ve Deniz Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. CENGİZ YILDIRIM
- Doğu Trakya'da orta kalkolitik dönem mimarisi: Aşağı pınar 5. tabaka mimarisi ve yerleşme düzeni
Middle chalcolithic architecture in Eastern Thrace: Architecture and settlement pattern of layer 5 at Aşağı Pınar
ERMAN ERTUĞRUL
- Pers mimarisinde Apadanalar: Ortaya çıkışı ve gelişimi
Persones in personal architecture: Outline exit and development
OSMAN ÖZTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
ArkeolojiOndokuz Mayıs ÜniversitesiArkeoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ DAVUT YİĞİTPAŞA
- Trakya'da yapılan son araştırmalar ışığında Balkanlar'da İlk Neolitik Çağ'dan Orta Neolitik Çağ'a geçiş sorunu
Defining the transition from the Early to Middle Neolithic Age in the Balkans in the Light of recent researches in Thrace
EYLEM ÖZDOĞAN