İstanbul Haliç surları'nın sürekliliğinin kentsel dinamikler ve koruma anlayışı bağlamında irdelenmesi
Investigation of continuity of walls of golden horn of İstanbul in the context of urban dynamics and conservation notion
- Tez No: 467738
- Danışmanlar: DOÇ. DR. SERVER FUNDA KERESTECİOĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Kent surları, İstanbul Haliç Surları, sur-kent, sur-yakın çevre, tarihi mekân, mekânsal analiz, City walls, İstanbul Golden Horn Walls, walls- nearby, wall-city, historical place, spatial analysis
- Yıl: 2017
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 300
Özet
Kent surları, geçmişte kentlerin korunması amacıyla inşa edilmiş savunma yapılarıdır; günümüzde ise birer mimari miras olarak koruma altındadır. Koruma kararı, surların kentle birlikte var olma sürecidir. 1453 yılında İstanbul'un Osmanlılar tarafından fethedilmesiyle birlikte İstanbul Surları savunma işlevlerini yitirerek sivil hayatın bir parçası haline gelmiştir. Günümüzde İstanbul Haliç surlarının bir bölümü önemli ölçüde yıkıma uğramış; seçilen çalışma alanı içinde kalan bölümü ise farklı yapı grupları veya kentsel alanlarla bir arada kalıntılar halinde varlığını sürdürmektedir. Sözü edilen alandaki surların, mekânsal sürekliliği tehdit altında ve tarihsel bağlamından oldukça kopmuş, algılanamaz durumda olduğu gözlemlenmiştir. Çalışmanın amacı; Haliç surlarının sürekliliğini engelleyen verilerin ortaya çıkarılmasıdır. Sürekliliğini engelleyen verilerin ortaya konması için; Çalışmanın birinci bölümünde; tezin amacı, araştırma sorusu, yöntem, araştırma tasarımı, orijinal katkı ve ilgili literatür sunulmuştur. Çalışmanın ikinci bölümünde; kent surlarının kronolojik açıdan savunma yapısından mimari mirasa dönüşüm süreci incelenmiştir. Avrupa, Anadolu ve Mezopotamya'dan seçilen örneklerle surların kent ile birlikte var olma süreç şeması çizilmiştir. Şema yardımıyla tarihsel süreçte kırılma noktaları gösterilmiştir. İstanbul kenti surlarının tarihsel dönüşüm süreci, Ashworth (1991)' ün şeması yardımıyla detaylandırılmıştır. İstanbul kenti surları, diğer Avrupa kentleri ile karşılaştırılarak tarihsel süreçte surları etkilediği düşünülen değişim aralıkları belirlenmiştir. Çalışmanın üçüncü bölümünde; koruma kavramının ortaya çıkışı ve gelişimiyle birlikte kent surları özelinde bir tarih şeridi oluşturulmuştur. Alan çalışması sırasında yapılacak gözlemlere rehberlik edeceği düşünülerek; koruma tüzüklerindeki ilkeler“sur”,“sur-yakın çevre ilişkisi”ve“sur-kent ilişkisi”ölçeğinde sınıflandırılmıştır. Ayrıca Korunması gerekli kültür varlıklarının taşıması gereken değerler incelenmiştir. Sözü edilen değerlerin, Haliç Surlarının mekânsal sürekliliklerini tanımlayan veriler olduğu düşünülmektedir. Haliç Surlarına ait değerlerin anlaşılmasında Alois Riegl, Jukka Jokilehto, Zeynep Ahunbay, Doğan Kuban, Emre Madran gibi isimlere ait yayınlar ile ICOMOS Tüzüklerinden yararlanılmıştır. Çalışmanın dördüncü bölümünde, Haliç Surlarının tarihsel süreçte günümüze ulaşan bölümleri tarihi haritalar, yerinde tespit, kesit, silüet ve fotoğrafla ölçeklendirme tekniği kullanılarak haritalandırılmıştır. Belediye Arşivinden alınan 1/1000 ölçekli Koruma Amaçlı İmar Planı ile Feridun Dirimtekin tarafından 1956 yılında hazırlanan Haliç Surları krokisi karşılaştırılmıştır. Surun tarihsel süreçte günümüze ulaşan kısımları ve yakın çevresinde; tarih haritalar, yerinde tespit, kesit, silüet, fotoğrafla ölçeklendirme tekniği kullanılarak yapılaşmanın-kullanımın-mekansal analizi yapılmıştır. Haliç Surlarının sürekliliğini engelleyen veriler; surun kendisi, sur-yakın çevre ve sur-kent ilişkisi ölçeğinde sınıflandırılarak; ekler, bakım-onarım eksikliği, uygun olmayan yeniden işlevlendirme ve fiziksel müdahale, özgünlük ve harabe estetiğine zarar veren restorasyon ve rekonstrüksiyon uygulamaları, strüktürel olarak hasarlı bölümler, özel mülkiyet kullanım kararları başlıklarında sunulmuştur.
Özet (Çeviri)
While having been built as defensive structures in order to protect cities in the past, today city walls are conserved as instances of architectural heritage. Protection order is the process of existence of the walls together with the city. With Istanbul's invasion by the Ottomans in 1453, Istanbul Walls lost their defensive function and became part of the civilian life. Today a part of Istanbul's Halic Walls is significantly destructed, yet the parts within the selected study area continue their existence as ruins along varying groups of structure and urban areas. However, it has been observed that the walls within the mentioned area are damaged to the extent that they have lost their spatial integrity, estranged from their historical context and became unperceivable. The purpose of the study is to unravel the data that prevents the continuity of Halic Walls. In order to set forth the continuity-preventing data; In the first chapter of the thesis, the purpose of the study, its research question, its method, its research design, its original contribution and relevant literature were presented. It was also explained why this subject has been chosen and the limits of field of study were described. In the second chapter of the study the process in which the city walls transformed from defensive structures to architectural heritage was examined chronologically. The process chart concerning the coexistence of the city walls located in the European, Anatolian and Mesopotamian soils together with the cities was drawn. On the chart the historical breaking points were determined. The process in which Istanbul city walls transformed from being defensive structures to architectural heritage was detailed by means of Ashworth's (1991) chart. The transformation process from defensive structures to Architectural Heritages of European cities and the city of Istanbul were examined. In the third chapter of the study a historic band specific to conversation was set forth. The principles in conversation regulations were classified on the scales of walls, walls - immediate surroundings and walls - city. Furthermore, the values that have to be borne by cultural assets that require conversation were examined. These values are the data that define the spatial continuity of the walls of Golden Horn. In the understanding of the values borne by Halic Walls several publications belonging to authors such as Alois Riegl, Jukka Jokilehto, Zeynep Ahunbay, Doğan Kuban and Emre Madran and ICOMOS Regulations were utilized. In the fourth chapter of the study the parts of the walls of Golden Horn that reached today were mapped by using historic maps, on-site examinations, cross-section, silhouette and photographic scaling technique. The 1/1000 scale Conversation Development Plan and the outline drawing prepared by Feridun Dirimtekin in 1956 were compared. Spatial analyses of the settlements in the immediate vicinity of the walls and their use were carried out. The data preventing the continuity of Halic Walls were classified as the walls themselves, wall-nearby and wall-city relation scale, and were presented under the topics of appendixes, lack of maintenance - repairs, unsuitable refunctioning and physical intervention, restoration and reconstruction works that damage originality and ruins aesthetics, structurally damaged parts and private property usage decrees.
Benzer Tezler
- Topkapı Sarayı'nda Sur-i Sultani
Sur-i Sultani in Topkapi Palace
HASAN SOYAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
MimarlıkTrakya ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HAMİDE BURCU ÖZGÜVEN
- Fener-Balat bölgesinin tarihi kurgusunda mimari tasarımın sürekliliği
Başlık çevirisi yok
SELDA ÇALOŞKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
1996
Jeoloji MühendisliğiMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiBina Bilgisi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NURSEL ONAT
- İstanbul Haliç ve Marmara surları, belgeleme çalışmaları, tarihi ve peyzaj değerlerinin korunmasına yönelik öneriler
The Golden Horn and Marmara seawalls in Istanbul, documentation works, proposals for the conservation of their historic and landscape values
HAYRİYE NİSA SEMİZ
Doktora
Türkçe
2014
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYŞE ZEYNEP AHUNBAY
- 18. ve 19. yüzyıl İstanbul surlarında inşa ve onarımlar
Construction and repairs in 18th and 19th century Istanbul city walls
FATİH SARIMEŞE
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
MimarlıkMarmara ÜniversitesiTürk Sanatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SELMAN CAN