Doğal aydınlatmanın nitelik ve nicelik bağlamında çağdaş işlevli tarihi medrese yapılarında incelenmesi
A study on the quality and quantity of natural lighting for madrasah buildings with contemporary functions
- Tez No: 467889
- Danışmanlar: PROF. DR. FATMA ZEYNEP AYGEN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2017
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Mimari Tasarım Sorunları Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 200
Özet
Güneş bilinen en eski ışık kaynağıdır ve güneş ışığından faydalanarak yapılan aydınlatmaya doğal aydınlatma denir. Doğal aydınlatma, ilk basit yapı formlarından günümüzün kompleks yapılarına kadar, tarih boyunca mimarinin önemli bir girdisi olmuştur. Yapının tasarlayıcısı bu girdiye göre yapısını şekillendirmiş, belli açıklıklarla gün ışığını içeriye almıştır veya yapıyı gün ışığına kapatmıştır. Yapay aydınlatmanın bugünkü kadar teknolojik olmadığı çağlarda, doğal aydınlatma, yapının ana unsurlarından biri olmuştur. Gün ışığının yapı ile olan ilişkisi, yapının işlevi ile doğrudan ilişkilidir, aynı zamanda mimari mekanın atmosferini ve kimliğini de doğrudan etkileyen bir unsurdur. Her işlevin görme koşulu farklıdır ve yapı bu koşulları sağlayacak şekilde tasarlanmalıdır. Özellikle anıtsal değeri olan tarihi yapılarda, gün ışığının yapıya alınış biçimi, yapının işlevi ve kimliği ile bütünleşmektedir. Anıtsal yapıların sürdürülebilirliği ve kültürel süreklilik için, yapıyı kullanıcı ile buluşturmak ve çağdaş yaşamın bir parçası haline getirmek gerekmektedir. Bunun için yapıya çağdaş bir işlev vermek, günlük hayatta kullanılan bir yer haline getirmek bir seçenek olmuştur. Tarihi yapılara çağdaş işlevler verilirken kolon, kiriş, duvar, döşeme v.b. gibi katı bileşenlerin yanı sıra, gün ışığı gibi yumuşak bileşenlerin de özgünlüğünün korunmasına ve mekanın sahip olduğu değerleri geleceğe taşımasına olanak sağlanmalıdır. Bu yüksek lisans tezinde tarihi yapılarda gün ışığı kullanımı Osmanlı Klasik Dönem medreseleri özelinde incelenmiştir. Çağdaş işlevler verilen mekanların aydınlatma ihtiyaçları, atmosfer ve kimlik arayışları farklı olacağı için gün ışığı kullanımlarının ve aydınlatma tasarımlarının yeniden gözden geçirilmesi gerekmektedir. Özgün işlevini kaybetmiş ve farklı kullanımlara açılmış medrese yapıları için de durum aynıdır; hem kullanıcı konforu hem de kimlik ve atmosfer açısından gün ışığı kullanımı yeniden gözden geçirilmelidir. Bu inceleme yapılırken konuyu sınırlandırmak için Mimar Sinan'ın eserleri ön plana alınmıştır ve tarihi yarımadada inşa ettiği dört adet eseri alan çalışmasına konu olmuştur. Sinan dönemi mimarisi klasik dönem olarak anılmaktadır ve Osmanlı mimarisi için bir dönüm noktasıdır. Mimar Sinan kendinden önceki medrese tipolojilerinin birçoğunu eserlerinde yeniden yorumlayarak kullanmıştır ve çeşitli tiplerde arazilerde tasarımları vardır. Sinan plan şeması olarak da çok çeşitli ve özgün yapılar inşa etmiştir. Sinan bu yapıların tasarımında gün ışığı da dahil olmak üzere birçok girdiyi bir arada düşünerek hareket etmiş, bunun sonucunda dünya literatürüne geçmiş önemli eserler vermiştir.
Özet (Çeviri)
The oldest known light source is the sun and the lighting made by taking advantage of this sun light is called the natural lighting. Natural lighting has been an important input of architecture throughout history, from the first simple building forms to today's complex buildings. In this respect, the building designers has shaped their buildings according to this essential input via either taking the daylight into their buildings from various openings or keeping the daylight out by closing them. In times past, when artificial lighting methods were not as developed as today, natural lighting has become one of the crucial elements of buildings. The interaction of daylight with the building is directly related with the function of the building and it directly influences the ambiance and identity it. As visual conditions for dissimilar functions vary, the structure should be designed to provide these conditions. Especially in monumental historical structures such as madrasah buildings, the way the daylight is taken in integrates with the function and identity of the building. For the sustainability and the cultural continuity of monumental structures, it is necessary to bring together the building with its user and to make it a part of contemporary life. In this respect, giving a contemporary function to a building and making it an operational place for daily life has become one of the favoured options. When contemporary functions are assigned to historical buildings for preserving their inherent values into the future, preservation of the authenticity of soft components such as the daylight as much as the solid components should be ensured. The usage of daylight in historical buildings, specifically in madrasahs, was analysed in this master's thesis. Since lighting needs of historical buildings that gained contemporary functions differ from their historical functions due to the change of ambiance and identity needs, their daylight usage and lighting designs need to be revised. This situation also applies to madrasah buildings that have lost their original functions, such that daylight usage of these kinds of madrasahs should be revised both for the comfort of their current users and for more relevant ambiance and identity that is suitable with their present functions. In order to limit the scope of this thesis, buildings of Mimar Sinan are taken in the foreground for the fieldwork and analysis were conducted on four of his madrasah buildings located on Istanbul's historical peninsula. The architectural period of Mimar Sinan is referred to as the classical period and is considered as a turning point for the Ottoman architecture. Mimar Sinan has reinterpreted most of the previous madrasah typologies in his own works and has designed many madrasah typologies for various types of terrains. Consequently, Sinan has built wide variety of unique madrasah buildings like his many other monuments. As a result, Sinan has considered many inputs together with notable emphasis on the usage of daylight on his madrasah and other building designs, and created monumental buildings that robustly contributed to the world's architectural heritage.
Benzer Tezler
- Türkiye'de 'çağdaş', 'modern' kavramları ekseninde bestecilik
Composition within the axis of the concepts of 'contemporary', 'modern' in Turkey
MEHMET REVNAK YENGİ
Doktora
Türkçe
2012
Müzikİstanbul Teknik ÜniversitesiMüzikoloji ve Müzik Teorisi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞEFİKA ŞEHVAR BEŞİROĞLU
YRD. DOÇ. TURGAY ERDENER
- Lokanta, yeme içme ve eğlence mekanlarında aydınlatma tasarımı ışık ve rengin atmosfer oluşumuna etkisi
The lighting design in food&beverage spaces and night clubs and the effect of lighting on atmospheric process the effect of light and colour in design
AHU TUNCEL
Sanatta Yeterlik
Türkçe
2009
İç Mimari ve DekorasyonMimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesiİç Mimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ONUR ALTAN
- Buz pisti salonlarında aydınlatma ve Ankara Belpa Buz Pateni Salonu aydınlatmasının irdelenmesi
Analysis of illumination criteria for enclosed ice rinks and an example; Ankara Belpa Ice Rink
PINAR EKEN
- Aydınlatma tasarımının kullanıcı üzerindeki fizyolojik ve psikolojik etkileri açısından incelenmesi
The assessment of the physiological and psychological effects of lighting design on occupants
DİLEK ŞAHİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
Elektrik ve Elektronik Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALPİN KÖKNEL YENER