Bursa Türk İslam Eserleri Müzesi'ndeki tarikat eşyaları
The sect goods in Bursa Turkish and Islamic Arts Museum
- Tez No: 473650
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. SEMİHA ALTIER
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Sanat Tarihi, Art History
- Anahtar Kelimeler: Bursa, derviş, İslam sanatı, ritüel, sembolizm, tarikat eşyaları, tarikat sanatı, tasavvuf, Bursa, dervish, Islamic art, sect culture, sect objects, sufi, symbolism, ritual
- Yıl: 2017
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 249
Özet
Osmanlı Devleti'nin (1299-1923) ilk başkenti olan Bursa, önemli bir ticaret ve kültür merkezi olmanın yanında, gerek coğrafi gerekse siyasi konumundan dolayı pek çok tarikatı kendine çekmiştir. 12. yüzyılın sonlarındaki Moğol istilası sonrasında Anadolu'ya gerçekleşen göçler neticesinde meydana gelen siyasi ve sosyal ortam, tasavvufi akımların Anadolu'da gelişip yayılmasını sağlamıştır. Gerçekleşen göçler sırasında birçok derviş zümresi Bursa'ya gelerek buraya yerleşmiş ve böylece Bursa, Anadolu'da gelişen tasavvufi hareket ve düşüncenin merkezi konumuna gelmiştir. Çalışmamızda Bursa Türk İslam Eserleri Müzesi'nde bulunan Bektaşi, Mevlevi, Mısri, Celveti, Rifai ve Nakşibendî tarikatlarına ait 16-20. yüzyıllara ait olduğunu savunduğumuz 34 eser ele alınmıştır. Kimler tarafından yapıldığını bilemediğimiz; fakat tekkelerde yetişen dervişlerin eseri olduğunu düşündüğümüz tarikat eşyaları maden, ahşap, dokuma gibi çeşitli malzemelerden üretilmiştir. Kullanım alanlarına göre farklı materyaller ile olasılıkla tekkelerde üretilen eserlerden bazılarının üzerinde tarikatların inanç ve öğretilerini yansıtan semboller bulunmaktadır. Tarikat ritüellerinin ve dervişlerin yaşamının vazgeçilmezi olan bu eşyalar birer obje olmanın dışında taşıdıkları özel anlamlarla tarikat dünyasının ayrılmaz birer parçası durumuna gelmiştir. Bu tez ile Bursa Türk İslam Eserleri Müzesin'de sergilenen tarikat eşyalarının ikonografisi çözümlenmeye çalışılmış ve tarikat kültürüyle biçimlenen bu eşyaların bezeme özelliklerinin kültür ve sanat tarihimizdeki yeri değerlendirilmiştir.
Özet (Çeviri)
Being the first capital of the Ottoman Empire (1299-1923), Bursa is not only an important a center of trade and culture, but it also attracts a lot of sects because of its geographical and political location. After the invasion of Mongols in the early 12.century, the political and social atmosphere, which was created by the immigration from The Middle Asia to Anatholia, has a great effect on the development and expansion of the sufi trends in Anatholia. During those immigrations, lots of dervish coteries come here and settle down. Therefore, Bursa is the focus of the sufi trends and thoughts in Anatholia. In our research, we studied on 34 works which belong to Bektashi, Mevlevi, Celveti, Rifai and Naqshibandi tariqa in Bursa Turkish and İslamic Arts Museum and which we think to be belonged to 16th-20th centuries. The stuff of sects, which we do not know the people who made but we think they are the works of the dervishes who grew up at the Islamic monasteries, were made of mine, rock, weaving, and leather. There are some symbols that reflect the beliefs and disciplines of the sects, on some of the works which were probably produced in the İslamic monasteries and on some materials which have different usage areas. Those things, which are the irreplace things of dervish lives and sect rituals, became very significant part of sect culture apart from being only an object. The thesis is an attempt to solve the iconagraphy of the sect belongings being exhibited in Bursa Turkish and İslamic Arts Museum. Besides, the place of culture and art of these artifacts' adornment pecularities that were formed with sect culture has been evaluated.
Benzer Tezler
- Bursa Türk İslam Eserleri Müzesi'ndeki XV. yüzyıla ait mezar taşlarında bezeme üslûbu
Ornament style in XV th century gravestones in Turkish-İslâm Works Museum, Bursa
ERSAN PERÇEM
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
El SanatlarıSelçuk ÜniversitesiGeleneksel Türk El Sanatları Bölümü
YRD. DOÇ. İNCİ A. BİROL
- Edirne Türk İslam Eserleri Müzesi'ndeki Osmanlı çinileri
Ottoman tiles in Edirne Turkish Islamic Arts Museum
SELİZ AYAYDIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
El SanatlarıAkdeniz ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. LALE AVŞAR
- Mevleviliğin Türk plastik sanatlarına etkileri
Mevlevi's influence on Turkish plastic arts
HAMİT ARBAŞ
- Bursa Türk İslam Eserleri Müzesi koleksiyonundaki seramikler
The ceramics at Bursa Museum of Turkish and Islamic Arts
AYLİN DÖNMEZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
Sanat TarihiÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AYŞE ÇAYLAK TÜRKER
- Bursa Türk-İslam Eserleri Müzesi'nde sergilenen tezhipli yazmalar
Illuminated manuscripts displayed at the Bursa Museum of Turkish and Islamics Arts
CANER ŞAHİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
El SanatlarıDokuz Eylül ÜniversitesiGeleneksel Türk El Sanatları Ana Sanat Dalı
YRD. DOÇ. AYNUR MAKTAL