Meme kanseri olan kadınlarda psikolojik sıkıntılar ve travma sonrası gelişim ile ilişkili faktörler: Temel inançlar, ruminasyon ve C tipi kişilik
Factors related with psychological distress and posttraumatic growth in women with breast cancer: Core beliefs, rumination and type C personality
- Tez No: 475729
- Danışmanlar: PROF. DR. GÜLAY DİRİK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: meme kanseri, temel inançlardaki sarsılma, ruminasyon, C tipi kişilik, depresyon, kaygı, stres, travma sonrası gelişim, breast cancer, core belief challenge, rumination, type C personality, depression, anxiety, stress, and posttraumatic growth
- Yıl: 2017
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 160
Özet
Bu çalışmanın temel amacı meme kanseri tanısı olan kadınlarda görülen depresyon, kaygı, stres ve travma sonrası gelişim (TSG) düzeyleri ile ilişkili olabilecek değişkenleri Calhoun, Tedeschi ve Cann'ın Travma Sonrası Gelişim Modeli kapsamında incelemektir. Bu amaçla, temel inançlardaki sarsılma, olay ilişkili ruminasyon, C tipi kişilik, depresyon, kaygı, stres, TSG'nin alt boyutları olan“diğerleriyle ilişkilerde değişim”,“kendilik algısında değişim”,“yaşam felsefesinde değişim”ve toplam TSG düzeyi arasındaki ilişkileri tespit edebilmek için yol analizleri gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın örneklemi en az 6 ay önce meme kanseri tanısı almış olan 201 meme kanseri hastasından oluşmaktadır. Hastalara öncelikle araştırmacılar tarafından oluşturulan Sosyo-Demografik ve Hastalıkla İlgili Bilgi Formu uygulanmış ve sonrasında Temel İnançlar Envanteri (TİE), Olay İlişkili Ruminasyon Envanteri (OİRE), C Tipi Davranış Ölçeği, Depresyon Anksiyete Stres Ölçeği (DAS 21) ve Travma Sonrası Gelişim Envanteri (TSGE) karışık sırada uygulanmıştır. Araştırmanın sonuçlarına göre temel inançlardaki sarsılma ve C tipi kişiliğin depresyon, kaygı ve stresi anlamlı ve pozitif yönde yordadığı belirlenmiştir. Ayrıca temel inançlardaki sarsılma ile depresyon, kaygı ve stres arasındaki ilişkiye istemsiz ruminasyonun kısmi aracılık ettiği sonucuna ulaşılmıştır. C tipi kişilik ile depresyon, kaygı ve stres arasındaki ilişkide ise gerek istemli gerekse istemsiz ruminasyonun aracılık rolünün olmadığı belirlenmiştir. Temel inançlardaki sarsılmanın gerek TSG'nin alt boyutlarından“diğerleriyle ilişkilerde değişim”,“kendilik algısında değişim”ve“yaşam felsefesinde değişim”i gerekse de toplam TSG düzeyini anlamlı ve pozitif yönde yordadığı belirlenmiştir. Ayrıca temel inançlardaki sarsılma ile“diğerleriyle ilişkilerde değişim”alt boyutu arasındaki ilişkiye istemli ruminasyonun tam aracılık ettiği sonucuna ulaşılmıştır. Temel inançlardaki sarsılma ile TSG'nin diğer alt boyutları ve toplam TSG arasındaki ilişkide ise istemli ruminasyonun kısmi aracılık rolünün olduğu belirlenmiştir. C tipi kişilik ile toplam TSG düzeyi ve TSG'nin alt boyutları arasında herhangi bir ilişki bulunamamıştır. Mevcut araştırmanın sonuçları meme kanseri gibi travmatik bir yaşantının ardından görülebilecek psikolojik sıkıntılar ve pozitif değişimler açısından bilişsel süreçlerin önemli olduğu sonucunu ortaya koymaktadır. Meme kanseri hastalarına yönelik yapılabilecek psikolojik müdahale programları geliştirilirken mevcut çalışmanın bulgularının önemli katkılar sunabileceği düşünülmektedir. Araştırma sonuçları ilgili literatür ışığında tartışılmıştır.
Özet (Çeviri)
The primary aim of this study is to investigate variables which can be related depression, anxiety, stress and posttraumatic growth (PTG) in terms of Calhoun, Tedeschi and Cann's The Posttraumatic Growth Model among women with breast cancer. For this purpose, a path analysis was conducted in order to determine the relationship between core belief challenge, event related rumination, Type C personality, depression, anxiety, stress, subscales of PTG (changes in relationship with others, changes in self perception, changes in philosophy of life) and total PTG. The sample of study was composed of 201 breast cancer patient who were diagnosed at least 6-months ago. The Core Beliefs Inventory, The Event Related Rumination Inventory, Type C Behavior Questionnaire, The Depression Anxiety Stress Scale (DASS 21) and The Posttraumatic Growth Inventory were administered to the patients in a random order. The results of the study showed that core belief challenge and Type C personality predicted positively and significantly depression, anxiety, stress. In addition, results of the study showed that intrusive rumination partially mediated the relationship between core belief challenge and depression, anxiety, and stress. It is also found that neither deliberate rumination nor intrusive rumination had a mediator role in the relationship between Type C personality and depression, anxiety, stress. It was revealed that core belief challenge predicted positively subscales of PTG (changes in relationship with others, changes in self perception, changes in philosophy of life) and total PTG. Furthermore, deliberate rumination fully mediated the relationship between core belief challenge and changes in relationship with others. It is also found that deliberate rumination partially mediated the relationship between core belief challenge and other subscales of PTG and total PTG. However, there were no relationship between Type C personality and total PTG, subscales of PTG. These findings emphasize the importance of cognitive processes in terms of positive changes that can be seen after a traumatic event such as breast cancer. Results of present study can be helpful for developing psychological intervention programs for breast cancer patients. Results of the study were discussed in the light of related literature.
Benzer Tezler
- COVİD-19 pandemi sürecinde meme kanseri tanısı olan kadınlarda psikolojik sıkıntı ve travma sonrası gelişimin belirleyicileri: Kontrollü bir çalışma
Determinants of psychological distress and post-traumatic growth levels of breast cancer survivors during the COVID-19 pandemic: A controlled study
BEYZA TAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
PsikolojiIşık ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BERNA AKÇİNAR
DR. ÖĞR. ÜYESİ DİLEK ANUK
- Meme kanserı̇ tanısı olan kadınlarda travma sonrası gelı̇şı̇m odaklı çevrı̇mı̇çı̇ grup terapı̇sı̇nı̇n etkı̇lı̇lı̇ğı̇nı̇n ı̇ncelenmesı̇
An investigation of the effectiveness of an online group therapy focused on post-traumatic growth in women with breast cancer
CENNET YASTIBAŞ KAÇAR
- Birinci derece yakını meme kanseri olan ve olmayan kadınlarda meme kanseri bilgi düzeyleri, anksiyete ve depresyon düzeylerinin karşılaştırılması
The comparison of breast cancer knowledge, anxiety, and depression levels of women with and without first degree relatives had breast cancer diagnosis
DİLEK KORKUSUZ
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2017
Aile HekimliğiSağlık Bilimleri ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. M. ALİ ERYILMAZ
- Meme kanseri tanısı almış olan kadınlarda psikolojik dayanıklılığı geliştirmeye yönelik müdahalelerin etkinliği: Sistematik derleme ve meta-analiz
Effectiveness of interventions to improve psychological resilience in women diagnosed with breast cancer: Systematic review and meta-analysis
ENİSE SÜRÜCÜ
Doktora
Türkçe
2023
Halk SağlığıAydın Adnan Menderes ÜniversitesiHalk Sağlığı Hemşireliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SAFİYE ÖZVURMAZ