İstanbul'da Mimar Sinan'ın Kaptan-ı Deryalar için yaptığı eserler
Mimar Sinan's works in İstanbul for Master of the Ships
- Tez No: 475765
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ŞENAY ÖZGÜR YILDIZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Sanat Tarihi, Art History
- Anahtar Kelimeler: Mimar Sinan, Kaptan-ı Derya, Sanat, Mimari, Klasik Dönem, Barbaros Hayreddin Paşa, Sinan Paşa, Piyale Paşa, Kılıç Ali Paşa, Architect Sinan, Grand Admirals, Art, Architecture, Classical Period, Barbaros Hayreddin Pascha, Sinan Pascha, Piyale Pascha, Kılıc Ali Pascha
- Yıl: 2017
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk İslam Sanatları Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 276
Özet
Sinan Çağı, sanat ve mimarlık tarihimizde ünü sınırları aşmış, yerli ve yabancı birçok araştırmacı tarafından çeşitli metod ve bakış açılarıyla ele alınmış bir dönem olarak karşımıza çıkmaktadır. Osmanlı İmparatorluğu'nun askeri ve maddi olarak en güçlü dönemi Sinan'ın mimarbaşı olduğu döneme rastlamaktadır. Sanat ve mimari de bu gücün sembolleştirilmesinde bir araç olarak kullanılmıştır. Osmanlı İmparatorluğu'nun Klasik Çağında Mimar Sinan'ın donanma kumandanları için yaptığı eserler, Sinan'ın sanatı içerisinde özellikle camilerinin plan şemalarıyla her zaman ilgi uyandırmıştır. Dönemin sanat ve mimarlık alanındaki dinamik yapısını özgün tasarımları ile belgeler nitelikte olan kaptan-ı derya yapıları, bu özellikleriyle diğer bani gruplarının yapılarından ayrılmış ve Sinan'a ait olup olmadıkları çok tartışılmıştır. Mimar Sinan, dönemin üç kapudan paşası için Galata Surları dışında, döneminde kurulduğu bölgenin Müslüman nüfusunu arttırmak ve denizcilere toplu ibadet imkanı sunmak amacıyla büyük ölçekli külliyeler yapmıştır. Özellikle bu külliyelerin camileri, Sinan'ın tek bir merkezi kubbe altında toplanan mekan anlayışına ters düşen tasarımları ve kendinden önceki kadim camilerin planlarının anılarını taşıyor olmaları sebebiyle, Sinan'ın sanatı içerisinde özel bir konuma sahip olmuşlardır. Sinan'ın kaptan-ı deryalar için yapmış olduğu ilk külliye olan Sinan Paşa Külliyesi, dönemin iskan politikasını yansıtan ve Sinan'ın sanatı içerisinde farklı uygulamalarıyla dikkat çeken bir yapılar topluluğudur. Külliyenin camisi, Koca Sinan'ın altıgen çardaklı denemeleri içinde bir ilki teşkil etmektedir. Edirne Selimiye Camii'nin planına giden yolda altıgen çardak denemelerinin rolünü düşündüğümüzde, Sinan Paşa'nın altıgen çardaklı camisinin ilk ve önemli basamaklardan biri olduğu açıktır. Bunun dışında cami ile medresenin ortak avlu kullanımı ve dershanesiz medrese uygulaması külliyenin dikkat çeken başka unsurları olarak karşımıza çıkmaktadır. Kapudan Paşalar için Sinan tarafından yapılan ikinci külliye, Kasımpaşa'daki Piyale Paşa Külliyesi'dir. Erken Osmanlı Dönemi Ulucamilerinin izlerini taşıyan külliyenin camisi, özgün plan şemasıyla Klasik Dönem yapıları içerisinde mühim bir yere sahiptir. Piyale Paşa Camii planı, adeta Erken ve Klasik Dönem Osmanlı Mimarisinin bir sentezi şeklindedir. Bu caminin tasarımında dikkati çeken önemli husus Mimar Sinan'ın farklı bani grupları için yaptığı tasarımlardaki ürettiği çözümler şeklinde yorumlanabilir. Mimar Sinan'ın son dönem eserleri içinde yer alan Kılıç Ali Paşa Külliyesi, tıpkı haleflerinin eserlerinde olduğu gibi camisiyle ön planda olan bir başka önemli yapılar topluluğudur. Plan bakımından Ayasofya'ya büyük benzerlik gösteren Kılıç Ali Paşa Camii, bu benzerlik sebebiyle araştırmacılar tarafından her dönem yoğun ilgi gösterilen bir yapı olarak karşımıza çıkmaktadır. Kılıç Ali Paşa Camii, ilgi çeken plan şemasının yanı sıra, dış cephe kompozisyonunda uygulanan yeni tasarımlar sayesinde de oldukça ilgi çeken bir yapıdır. Cami'nin cephe karakterindeki bu farklılıklar, Mimarbaşının neredeyse ömrünün sonuna dek hala yeni arayışlar içerisinde olduğunu belgeler niteliktedir. Bunların dışında bu külliyelerin arazi seçimi ve arazi ile külliye yapıları arasındaki ilişki açısından da farklı özellikler sergileyen kaptan-ı derya yapıları, banisinin konumu ve yapıları arasındaki ilişkiyi vurgulayan özellikleriyle de dikkat çeken eserlerdir. Galata Surları dışında, banisinin konumuyla ilişkili olarak deniz ile bağlantılı noktalara inşa edilen kaptan-ı derya külliyeleri dışında Sinan'ın bu bani grubuna bir külliyenin parçası olmayan müstakil yapılar da yaptığını görmekteyiz. Barbaros Hayreddin Paşa'nın, Sinan'ın elinden çıkma olan hamamı ve türbesi, Sinan Paşa'nın At Meydanı'ndaki sarayı ve Müezzinzade Ali Paşa'nın Hamam'ı bu duruma örnek teşkil eden yapılardır. Özetle Mimar Sinan, dönemi içerisinde yüksek bir rütbeye ve hatırı sayılır derecede servete sahip kapudan paşalar için, dini ve sivil yapılar yapmış ve banisinin konumuyla ilişkili olarak da tasarımlarına diğer eserlerinden ayrılan fonksiyonlar yüklemiştir.
Özet (Çeviri)
Sinan era whose fame is well-known in our art and architecture history come up as an era that is discussed by local and foreign researchers with different point of views and methods. The most powerful period of Ottoman Empire in the aspect of military and economy come up to Sinan's utmost period in his career as head of architecture. Also art and architecture were used as a tool to symbolize this power. Works of Architect Sinan that were done for fleet commanders in the classic age of Ottoman Empire attracted big attention especially with plan chart of mosques. Structures of Grand Admirals which proves dynamic structures of art and architecture area with original project seperated from the structures of the other founders with these qualities and was discussed a lot about whether they were belong to Sinan or not. Architect Sinan did large scale complex of buildings adjacent to a mosque with the aim of the raising population and to provide collective worship opportunuties for sailors out of Galata city walls for three Kapudan Pascha of that period. Especially these complex's mosques had a special situation in the Sinan's art works because of the design that conflicts with the Sinan's idea which brings together a center under one dome and with the reason of carriying former sacred mosques's plans memories. Sinan Pascha Complex is the first complex that Sinan did for Grand Admirals, it is a complex of structures that take attraction with the different applications of Sinan in his art and with the reflection of period settlement policy. It is clear that Sinan Pascha' hexagonal tebernacle mosque is the first and most important stage when we think the role of the trials of the haxagonal tebernacles in the way of planning of Edirne Selimiye Mosque. On the other hand mosque and madrasha's mutual courtyard usage and application without school room madrasah are the most attractive element of complex. Second complex which was done for the Kapudan Pascha is the Piyale Pascha Complex in Kasımpaşa.the mosque of complex which carries the remark of early Ottoman era Ulucami's with its original plan has an important place. The plan of Piyale Pascha mosque is absolutely a synthesis of early and classical period of Ottoman architecture. The most important noteworthy issue in the deisgn of this mosque can be commented as the solutıons of Mimar Sinan in his design for different groups. One of the works of his last ones the Kılıc Pascha is another complex of structure with its mosque which stand in the fore front like in the works of successors. Kılıc Ali Pascha mosque which has huge similarities in its planning with Hagia Sophia with this quality, reaserchers show lots of attention in every period. Kılıc Pascha mosque beside its attractive planning, it is the most attractive structure thanks to its new applied desings to its frame compositions. The differences in the mosque's exterior are evidence of Sinan' search for new things throughout his life. Grand Admirals's structures that had different qualities in the relation between different kullıye structures andd tha choices for complex territories are the works which emphasizes relation between founder' position and structures. Out of Galata Walls we can see private structures that are not a part of kullıye which Sinan did for this founders group except the Grand Admirals's complex, which are built in the connected points with the sea. Barbaros Hayreddin Pascha's turkish bath and mouseloum which were done by Sinan, Sinan Pascha's place in the At square and Müezzinzade Ali Pascha's Turkish bath are the examples for this situation. In summary, Architect Sinan made civil and religious structures for Kapudan Paschs who had high ran and respectable wealth and aso he gave different functions to his desings which were connected to founder's positions.
Benzer Tezler
- Kılıç Ali Paşa ve zamanında Osmanlı Devleti'nin denizlerdeki faaliyetleri
Naval activities of Kılıç Ali Pasha And Ottoman Empire in his time
ZEYNEP ERGİNSOY
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
TarihAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET ALİ ÇAKMAK
- Beşiktaş'ın kentsel tarihi ve barındırdığı mimari eserler
Beşiktaş?s urban history and architectural monuments
ASLAN BURAK METİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
Sanat TarihiMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. NURİ SEÇGİN
- İstanbul Kılıç Ali Paşa Camii çinilerindeki hatlar
The calligraphies in the tiles of Istanbul Kılıç Ali Paşa Mosque
SELMA ÖZPALA
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Güzel SanatlarFatih Sultan Mehmet Vakıf ÜniversitesiGeleneksel Türk Sanatları Ana Sanat Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ LATİFE AKTAN ÖZEL
- Yeni Cami'nin akustik açıdan performans değerlendirmesi
Evaluation of the acoustical performance of the New Mosque
EVREN YILDIRIM
Yüksek Lisans
Türkçe
2003
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEVTAP YILMAZ DEMİRKALE
- 16. yüzyıl Osmanlı saray dokumaları ve dokumacılık sanatında tasarımcının rolü
Başlık çevirisi yok
AZAR VAGHEFİ