Osmanlı mimarlığında Merkez-Çeper ilişkileri; Prizren Gazi Mehmed Paşa Hamamı örneği
Center-Periphery relations in the Ottoman architecture; In the case of Prizren Gazi Mehmed Pasha Hamam
- Tez No: 476293
- Danışmanlar: PROF. DR. HAMİDE BURCU ÖZGÜVEN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2017
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Trakya Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 221
Özet
Osmanlı yönetimi altındaki toprakların fiziki şekillenmeleri Osmanlı tarzda oluşu büyük önem taşımaktadır. Özellikle 16 Yüzyıl'dan sonra merkezi yönetim sistemi gelişimi ile birlikte Osmanlı mimarlığında Merkez – Çeper ilişkilerini daha belirgin olarak ortaya çıkmıştır. Bu araştırmada Osmanlı mimarisinde merkez – çeper ilişkilerine dair yapı ölçeğinde merkez, yani İstanbul'dan ve Çeper olarak Rumeli'den örnekler seçilerek yapısal, mekânsal ve form analizleri yapılmıştır ve bu bağlamda oluşan mimari ilişkileri çözümleme adına bir model geliştirilmiştir. Tezin birinci, ikinci ve üçüncü bölümlerinde Osmanlı mimarlığında merkez- çeper ilişkisine ışık tutacak, kavramsal yaklaşımları, merkez – çeper ilişkileri çözümlemelerinde kullanılabilecek kaynaklar, Osmanlı öncesi tarihsel süreci ve ayrıca yapım teknolojisi ile alakalı ölçüm sistemi, mimarlık teşkilatının işleyişi, vakıf kurulumu gibi konular ele alınmaktadır. Dördüncü bölümde merkez – çeper kapsamında mimari çözümlemenin yapı bazında izleneceği yol ve yöntem belirlenmesi ele alınmaktadır. Beşinci bölümde konu iti bari ile seçilen hamam yapı türlerine ait tarihsel, teknik yapım ve gelişim süreci ele alınmaktadır. Altıncı bölüm, metodolojinin birebir yapılar üzerinde uygulanmasını kapsamaktadır. Buna göre her hamam tek tek yapısal, mekânsal ve form analiz olmak üzere tablolar şeklinde incelenmektedir. Yedinci bölümde metodolojiyi Prizren Gazi Mehmet Paşa Hamamında örneğinde uygulayarak sınama imkânı bulunmaktadır. Bu durumda çıkan sonuçlar doğrultusunda örnek hamamın merkez çeper etkileşimi içinde ne durumda olduğuna dair yargılar aktarılmıştır. Sonuçlar bölümünde, yapılan çalışmanın mimari şekillenmenin merkez – çeper ikilemi içerisinde mimarlık tarihi ve özellikle Osmanlı dönemi açısından önemi üzerine durulmuştur. Önerilen metodoloji Osmanlı mimarisinde Merkez – Çeper ilişkilerine dayalı olarak yapı çözümlemesi getirmekle birlikte dönemin yapı bazında merkez – çeper etkileşimin nasıl gerçekleştiği konusuna açıklık getirmeyi hedeflenmiştir.
Özet (Çeviri)
The physical formation in Ottoman style of the land under the Ottoman rule, has the crucial importance. Especially after the 16th century with the development of central governing the Center – Periphery relations in Ottoman architecture accured to be more clearly. İn this research, related to the Center – Periphery relations in the Ottoman architecture at the building scale has been carried out structural, spatial and form analyzes by choosing sample buildings from Center, that is İstanbul and from Rumelia as the Periphery. İn this context, has been developed a model in order to analyze the architectural relations. The first, second and third chapters of the thesis examines the datas that will shed light on the center – periphery relationship in Ottoman architecture by focusing on the conceptual approaches, the sources that can be used in the name of the analysis of the central and periphery relations, pre-Ottoman historical process as well as measurement system related to construction technology, architecture organization and the waqf foundation In the fourth chapter in the context of the center and periphery architecture based on the building scale has been discussed the way and the methodology of architectural analysis. İn the fifth chapter, it explains the historical, technical construction and process of development of the selected ottoman bath types. The sixth chapter covers the application of methodology on each structure. According this each bath building is analyzed structural, spatial and form aspects showing in to the tables. The seventh chapter consist the test of the methodology on the sample of the Gazi Mehmed Pasha Hamam building. In this direction provides the information concerning center and periphery interaction. İn the conclusion chapter, the emphasis of the study was on the architectural history and especially the Ottoman period in terms of architectural shaping in center and periphery dilemma. The proposed methodology aimed to clarify how the center and periphery interacts to the structure of a certain period of time in Ottoman architecture.
Benzer Tezler
- 19. yüzyılda batılılaşma etkisinde bir Osmanlı semti: Kumkapı
An Ottoman city under the influence of 19th century westernization
SERDA BASUT
Yüksek Lisans
Türkçe
2002
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FİLİZ ÖZER
- İstanbul-Eyüp Mihrişah Valide Sultan Külliyesi ve semtin fiziki gelişimine etkisi
Istanbul-Eyüp Mihrişah Valide Sultan Complex and its impact on the physical development of the district
GİZEM BODUR
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Sanat Tarihiİstanbul Medeniyet ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA ÖZER
- Ziraat bankası'nın taşradaki yüzü: şube yapıları ve bağlamları
The face of ziraat bankasi in the periphery: branch buildings and their context
AYŞE MERVE ÇİLİNGİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZEYNEP KUBAN TOKGÖZ
- İstanbul'da birinci ulusal mimarlık dönemi yapılar'ının kent bütünü içindeki yerinin değerlendirilmesi
Evalation of the first national architecture period buldings among thecity in İstanbul
SELDA KIZILDERE
- Son Dönem Osmanlı mimarlığında batılı klasik oranların kullanımı üzerine bir araştırma: Sultan II. Abdülhamid devri (1876-1909) hükümet konaklarında sütun düzeni analizi
A research on the use of classical proportions in The Late Ottoman architecture: the analysis of column orders in the governmentbuildings of Sultan Abdülhamid II periods(1876-1909)
ÖNDER AYDIN