İslam sanatında geometrik bezemenin kökeni ve mukarnas kubbe
Origin of geometric pattern and muqarnas dome in Islamic art
- Tez No: 478593
- Danışmanlar: PROF. DR. NURAN PILEHVARIAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2017
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Mimarlık Tarihi ve Kuramı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 147
Özet
Mimarinin vazgeçilmez unsurlarından biri süsleme ve dekoratif elemanlardır. Bu alandaki kaynaklarda“Erken İslam Dönemi”olarak adlandırılan 9. yüzyıla kadar olan süreçte daha sonraki İslam devletlerinin süslemelerine temel oluşturan Emevi ve Abbasi süsleme anlayışı 7. yüzyıldan 10. yüzyıla kadar gelişim göstermiştir. Bu yüzyıllar arasında oluşan Erken İslam süslemelerinde hakim olunan coğrafyada İslamiyet öncesi uygarlıkların süsleme teknikleri ve motifleri de kullanmıştır. Böylece oluşan yeni sentez Emeviler Dönemi'nde başlayıp, Abbasi Devleti döneminde özellikle Orta Asya'dan askeri güç olarak gelen Türk nüfusunun artması ile yeni kültür ve sanat etkileriyle şekillenmiştir. Bir başka deyişle Doğu Roma, Sasani, Arap, Türk kültür ve sanatlarının etkileriyle Erken İslam yapılarının süsleme programları oluşmuştur. Bu oluşan yeni sentez sanat içerisinde geometrik süsleme anlayışı sıklıkla kullanılmıştır. Mimaride; geometrik kurgulu süsleme sanatları hem iki boyutlu düzleminde hem de üç boyutlu kullanılmıştır. İki boyutlu geometrik süslemeler zemin, duvar yüzeyi, kemer içleri, kapı ve pencere yüzeyleri, kubbe iç ve dış yüzeyleri gibi düz veya eğrisel yüzeylerde kullanılırken, üç boyutlu süsleme elemanı olan mukarnas pandantiflerde, silmelerde, sütun başlıklarında, kubbelerde ve giriş portallerinde yaygın olarak uygulanmıştır. Literatürde mukarnasın İslam sanat ve mimarisine has bir ürün olduğu söylenmektedir. Bunu en etkili ve geniş örneği ise mukarnas kubbelerdir. Çalışmada Erken İslam Döneminin yayılmış olduğu coğrafyalar olan İran, Irak, Suriye ve Türkiye'de yer alan mukarnas kubbe örnekleri incelenmiş ve geometrik şemalarının çözümlerine yer verilmiştir.
Özet (Çeviri)
Ornament and decorating is essential in Architectural design. In the process of this“9th Century”period called“Early Islamic Period”, The Umayyad and Abbasid ornamentation, which is based on the ornaments of the later Islamic states, has developed from the 7th century to the 10th century.The Early Islamic Art and Architecture developed with Umayyad Period, than enrich with Abbasid Period, especially, which increase Turks effects. With Byzantium, Sasanian, Arabs and Turk culture, essential pattern formed in Islamic ornament program. The new style characterized on geometric pattern. The decorative arts with geometric figuration were used both in the two dimensional plane and in the three dimensional. Two dimensional geometric embellishments are commonly used in pendants, pillars, column headers, domes and entrance portals, which are used in flat or curved surfaces such as floor, wall surface, arch interior, door and window surfaces, interior and exterior surfaces of a dome. Muqarnas is said to be product unique to Islamic art and architecture in The literature. This is the most effecitve and widely used muqarnas domes. In the study, examples of muqarnas dome in Iran, Iraq, Syria and Turkey which are the geographies where The Early Islamic Period spreads were examined and solutions of geometrical schemes were included.
Benzer Tezler
- İkinci Murad çağı Edirne hamamlarında alçı mukarnas bezeme
Stucco muqarnas decoration of Edirne baths during the reign of Murad II
İLTER BÜYÜKDIĞAN
- Bursa Türk İslam Eserleri Müzesi'ndeki XV. yüzyıla ait mezar taşlarında bezeme üslûbu
Ornament style in XV th century gravestones in Turkish-İslâm Works Museum, Bursa
ERSAN PERÇEM
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
El SanatlarıSelçuk ÜniversitesiGeleneksel Türk El Sanatları Bölümü
YRD. DOÇ. İNCİ A. BİROL
- Selçuklu Dönemi geometrik motiflerinin günümüz seramik sanatına yansımaları ve yeni üç boyutlu karo tasarımları
Reflection of geometric motifs in Seljuk Empire period on today's ceramics and new three dimensional tile designs
KEREM İLDEŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
El SanatlarıDokuz Eylül ÜniversitesiGeleneksel Türk El Sanatları Ana Sanat Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ VEDAT KACAR
- Ahşap birleştirme ve geçme tekniklerinin geometrik desenlere bağlı olarak gelişimi ve Aksaray Ulu Cami minberi örneğinde incelenmesi
The development of wood joining and installation techniques due to geometric patterns and investigation on the example of Aksaray Ulu Cami minbar
NURAY AÇIKGÖZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
El SanatlarıMarmara ÜniversitesiGeleneksel Türk Sanatları Ana Sanat Dalı
DOÇ. GÜLNUR DURAN
- Bursa İnebey Kütüphanesindeki Ortaçağ İslam ciltlerinin (13-14. yüzyıl) cilt sanatı açısından değerlendirilmesi
The assessment of the Middle Age İslamic bindings (XIII-XIV th century) in Bursa İnebey Library in terms of the art of binding
HÜSEYİN GÜRSEL BİLMİŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Sanat TarihiMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FATMA BANU MAHİR