Ahşap birleştirme ve geçme tekniklerinin geometrik desenlere bağlı olarak gelişimi ve Aksaray Ulu Cami minberi örneğinde incelenmesi
The development of wood joining and installation techniques due to geometric patterns and investigation on the example of Aksaray Ulu Cami minbar
- Tez No: 845082
- Danışmanlar: DOÇ. GÜLNUR DURAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: El Sanatları, Crafts
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Güzel Sanatlar Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Geleneksel Türk Sanatları Ana Sanat Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 311
Özet
İnsanlık tarihinde ahşabın günlük hayatta kullanılmaya başlaması, çeşitli eşya yapımında, mimaride ve onunla ilgili öğelerin bezenmesinde kendine özgü bir sanat dalının da ortaya çıkmasını beraberinde getirmiştir. Türk süsleme sanatları içinde mühim bir yere sahip olan ahşap sanatı, Anadolu Selçukluları döneminde oldukça önemli örnekler vermiştir. Günümüze sağlam ulaşmış numunelerden bir tanesi Aksaray Ulu Cami minberidir. Devrinin pek çok sanat özelliğini bünyesinde barındıran ahşap minber, Anadolu'nun ilk minberi olma özelliğini taşıdığı düşünülmektedir. Aksaray Ulu Cami minberi, ahşap işçiliği, uygulanan teknikler ve desenler açısından oldukça dikkati çekmektedir. Ahşap süslemelerde bulunan rûmî ve geometrik bezemelerin çeşitliliği minberin en çok göze çarpan özelliğidir. Bezemede yer alan kompozisyonların ahengi oldukça başarılı bir şekilde oluşturulmuştur. Zengin bir bezemeye sahip olan minberin, aynalık ve köşk altı panolarında yer alan parçaları maalesef kırılmıştır. Bazı bölümler sonraki dönemlerde tamir ve tadilat edilmiştir. Dolayısıyla minberde Selçuklu dönemi işçiliği ile uyuşmayan kısımlar da mevcuttur. Yine de yıllara meydan okumuş 900 yaşındaki bu eserin günümüze ulaşabilmiş olması sevindiricidir. İslam dünyasında marangozluk becerileri geleneksel olarak geometri ile ilişkilendirilmiştir. Geometrik kompozisyonlar, bu sanatın hâkim olduğu bütün ülkelerde görülmektedir. Bu tez çalışmasında VII. yüzyıl İslam coğrafyasında geometrinin nasıl başladığını, zaman içerisindeki gelişimi ve ahşap üzerindeki etkileri araştırılmıştır. Geçme tekniklerinin farklı uygulamaları belirlenerek malzeme kullanımı, farklı tekniklerin denenmesi, ahşabın çalışması sırasında oluşan deformasyonlar, birleştirmeler sırasında yaşanan problemlerin nasıl ortadan kaldırılması gerektiği incelenmiştir. Ayrıca geometrik desenlerin zaman içindeki gelişimiyle paralellik gösteren Kündekâri tekniğinin nasıl ortaya çıktığı, teknik özellikleri, ahşap üzerindeki etkileri geometrik desen analizleri ve çizimleri ayrıntılı bir şekilde incelenmiştir. Bu tez çalışmasında Aksaray Ulu Cami minberinin bezemesi, bezemenin yer aldığı bölümler malzeme ve teknik açısından değerlendirilmiştir. Süsleme unsuru olan geometrik ve rûmî bezemelerin çizim kuralları ve üslupları detaylı olarak analiz edilerek Anadolu Selçuklularına ait ve çağdaşı olan diğer eserler ile mukayese edilmiştir.
Özet (Çeviri)
The beginning of the use of wood in daily life in the history of humanity has brought about the emergence of a unique branch of art in the making of various goods, in architecture and in the decoration of its related items. The art of wood, which has an important place in the Turkish decorative arts, gave very important examples during the Anatolian Seljuks period. One of the examples that have survived to the present day is the Aksaray Ulu Mosque pulpit. The wooden pulpit, which contains many artistic features of its period, is thought to be the first pulpit of Anatolia. Aksaray Ulu Mosque minbar attracts attention in terms of woodwork, applied techniques and patterns. The most striking feature of the pulpit is the variety of Rumi and geometric decorations found in wooden ornaments. The harmony of the compositions in the decoration was created quite successfully. Unfortunately, the pieces of the minbar, which has a rich decoration, on the transom and under the kiosk panels were broken. Some sections were repaired and renovated in later periods. Therefore, there are parts of the pulpit that do not match with the Seljuk period workmanship. Nevertheless, it is pleasing that this 900-year-old work, which has defied the years, has survived to the present day. In the Islamic world, carpentry skills have traditionally been associated with geometry. Geometric compositions are seen in all countries where this art is dominant. In this thesis, VII. How geometry started in the Islamic geography of the 19th century, its development over time and its effects on wood were investigated. By determining the different applications of the interlocking techniques, the use of materials, trying different techniques, the deformations that occur during the working of the wood, and how the problems experienced during the joining should be eliminated are examined. In addition, how the Kündekari technique, which shows parallelism with the development of geometric patterns over time, emerged, its technical features, its effects on wood, geometric pattern analysis and drawings were examined in detail. In this thesis, the decoration of the Aksaray Ulu Mosque pulpit and the parts where the decoration is located were evaluated in terms of materials and techniques. The drawing rules and styles of geometric and Rumi decorations, which are decorative elements, were analyzed in detail and compared with other contemporary works belonging to the Anatolian Seljuks.
Benzer Tezler
- The generation of timber-joint structures with an aggregative design algorithm
Birleştirici tasarım algoritması ile ahşap geçmeli yapıların üretimi
İLAY BEYLUN ERTAN
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
MimarlıkYeditepe ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ PINAR ÇALIŞIR ADEM
- Investigation of mechanical properties of I beam composites developed with 3D woven fabric
3B dokuma kumaş ile geliştirilen I kiriş kompozitlerin mekanik özelliklerinin incelenmesi
MELİSA DİNÇER
Yüksek Lisans
İngilizce
2022
Havacılık Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiUçak ve Uzay Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HÜLYA CEBECİ
- Fabrication of complex forms in the digital age: Re-experiencing wood joinery in architecture
Dijital çağda karmaşık formların üretimi üzerine: Ahşabın birleşimleri mimaride yeniden deneyimlenmesi
ISBAH MOHAMMAD SAIED KAMAL ESTATEYIEH
Yüksek Lisans
İngilizce
2017
MimarlıkGazi ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. SEMRA ARSLAN SELÇUK
- Life cycle assessment of furniture products: A case study of a chair
Mobı̇lya ürünlerı̇nı̇n yaşam döngüsü değerlendı̇rmesı̇: Bı̇r sandalye üzerı̇ne örnek çalışma
BESTE DİNGİL
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
Çevre MühendisliğiOrta Doğu Teknik ÜniversitesiYer Sistem Bilimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÜLKÜ YETİŞ
PROF. DR. NİĞMET UZAL
- Mimari ahşap malzeme üretici ortamının yenilikçilik davranışı ve biyoteknoloji farkındalığı açısından araştırılması
Investigation of the architectural wood material manufacturer environment in terms of innovation behavior and biotechnology awareness
ŞEYMA BÜYÜKKOÇAK ÇIBIK
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
MimarlıkMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiYapı Fiziği ve Malzeme Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÇİĞDEM TEKİN