Cumhuriyet ideolojisinin inşasında basının rolü 'Zonguldak gazetesi (1923-1954)'
The role of press on contruction of republican ideology 'The Zonguldak newspaper: 1923-1954'
- Tez No: 480447
- Danışmanlar: PROF. DR. CANER ARABACI, YRD. DOÇ. DR. YAŞAR ZORLU
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Gazetecilik, Journalism
- Anahtar Kelimeler: Cumhuriyet Dönemi, CHP, Basın, Merkez-Çevre, Yerel Gazeteler, Zonguldak Gazetesi, The Republican Period, CHP, Press, Centre-Periphery, Local Newspapers, The Zonguldak Newspaper
- Yıl: 2017
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Erciyes Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İletişim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Gazetecilik Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 282
Özet
Osmanlı'nın son iki yüzyılını kapsayan modernleşme süreci Cumhuriyetin ilan edilmesinin ardından gerçekleştirilen inkılâp uygulamalarıyla birlikte niteliksel bir değişim geçirmiştir. Modernleşme tarzında ve niteliğindeki değişimin temel belirleyeni, devlet bünyesinde gerçekleştirilen yenileşme hareketlerinin cumhuriyet sonrası devlet yapılanması ile birlikte toplumsal alana nüfuz eden karakter taşımasıdır. Değişim sürecinde yaşanan niteliksel evrim, iktidar ve toplum arasında belirgin bir ayrımı ortaya çıkarmıştır. Cumhuriyet dönemi tek parti iktidarının mevcut değerlerin yerine ikame ettiği yeni merkezi değerler sistemi, iktidar ve geleneksel değerleri taşıyan çevre arasında bir kopuşa zemin hazırlamıştır. Bu kopuşu yavaşlatmak, uyumu sağlamak ve çevreyi merkeze yakınlaştırma aşamasında basın, iktidarın önemli bir yardımcısı olarak işlev kazanmıştır. Merkez-çevre arasındaki ayrımların izlerini sürebileceğimiz önemli araçlardan biri olan gazeteleri, dönem iktidarı, toplumsal dönüşümü gerçekleştirmek üzere kullanmıştır. Bu çerçevede iktidar adına çalışan araç konumundaki basının merkez-çevre arasındaki pozisyonu ve merkezi değerleri benimsetmesindeki rolü çalışmanın temel konusudur. Devletin ve ürettiği değerlerin merkez, toplumun ve geleneksel değerlerinin de çevre olarak tanımlandığı çalışmada, merkezi değerler sisteminin ikame edilmesinde çevrenin unsuru olarak yerel basın, kendi mecrasında çeşitli stratejiler kullanarak merkezin değerlerini çevreye aktarma ve çevreyi merkeze yakınlaştırma aracı olarak konumlanmaktadır. Bu bağlamda Osmanlı'da başlayan yenileşme hareketlerinden yola çıkarak Cumhuriyete kadar uzanan süreçte merkezin dönüşümü ve bu süreçte basının rolü anlatılırken, çalışmada inceleme alanı olarak, çevrenin dönüştürülmesinde iktidara yardımcı olan Zonguldak gazetesi konu edilmektedir. 1923 yılında yayın hayatına başlayan Zonguldak gazetesi, 1954'e dek yayın hayatı boyunca CHP ideallerine hizmet ederek, inkılâpları yerleştirme ve yeni merkezi değerleri çevreye benimsetme politikası izlemiştir. Zonguldak gazetesinin merkez-çevre arasında izlediği politikalar örneğinde, basının merkez-çevre ilişkilerindeki rolü nitel yaklaşım çerçevesinde tarihsel araştırma tasarım biçimi benimsenerek ortaya konulmaya çalışılmıştır. Çalışma, çevrenin unsuru olarak iktidar adına çalışan basının; yeni merkezi değerleri çevreye aktaran, çevreyi dönüştürme ve merkezi değerlerde buluşturma çabasında bir araç rolü taşıdığını gösterirken, bu rolü çeşitli stratejiler kullanarak yerine getirdiğini ortaya koymaktadır.
Özet (Çeviri)
The modernization process during the last two centuries of the Ottoman period underwent a qualitative change with the reformist implementations realised after the declaration of the Republic. The main determinant of the change in style and quality of modernization is the reform movements realized in the state itself having a character, which permeates the social space together with the post-republic state structure. Qualitative evolution in the process of change brought out a clear distinction between ruling power and society. The new system of central values, which the single-party government of the Republican period substituted in place of existing values, laid the groundwork for a break between the ruling power and the periphery having traditional values. In the process of slowing that break, ensuring harmony and bringing the periphery closer to the centre, the press functioned as an important instrument to the government. The newspapers, one of the important means by which we can trace the distinctions between the centre and the periphery, were used in order to realize the social transformation by the ruling power of the period. The main issue of this study is the position and role of the media, which is the device that acts on behalf of the government in this framework, between the centre and the periphery. In the study, where the state and the values produced by it is defined as the centre, and the society and the traditional values as the periphery; the local press, as an element of the periphery in the substitution of the system of central values, is positioned as a means to transfer the values of the centre to the periphery and to make the periphery closer to the centre by using various strategies in its own medium. In this context, while the transformation of the centre and the role of the press in the process extending from the reform movements that started in the Ottoman Empire through the Republican era, and the role of the press in this process, are explained; The Zonguldak newspaper, which helped the ruling power in the transformation of the periphery, is the investigation area of this study. The Zonguldak newspaper, which began its life of publication in 1923, followed the policy of placement of the revolutions and making the new central values adopted, during its period of publication until 1954, by working on behalf of the ideals of CHP. In the case of the policies followed by The Zonguldak newspaper between the centre and the periphery, the role of the press on the centre-periphery relations was been tried to be put forward by adopting historical research design format in the framework of qualitative approach. The study reveals that the press, which works on behalf of the centre as an element of the periphery, realised its role of transforming the periphery and bringing it together on the central values through special strategies, while carrying out the role of a device for the effort on that role.
Benzer Tezler
- Erken Cumhuriyet Dönemi yazılı anlatılarda Çingenelerin dışlanma biçimleri
Discrimination types of Gypsies on written expressions in the Early Republician Period
SİMGE MERT
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
SosyolojiMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ŞÜKRÜ ASLAN
- Ulus Gazetesi'nin 1938 yılındaki haftalık kadın sayfalarında kadının temsili
Women's representation of the Ulus Newspaper weekly women's papers in 1938
ŞEMS ŞEYMA AÇIKAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
GazetecilikGazi ÜniversitesiGazetecilik Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET CAN DOĞAN
- Siyasal gerçekliğin inşasında bir aktör olarak basın: Türkiye'de askeri müdahalelerin Türk yazılı basınında simgesel yeniden kuruluşu
The press as an agent in the construction of political reality: The symbolic refashioning of military interventions in Turkey in the Turkish printed press
HANİFİ KURT
Doktora
Türkçe
2008
GazetecilikEge ÜniversitesiGenel Gazetecilik Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÜLGÜN ERDOĞAN TOSUN
- Bağımsızlık sonrası Kazak yazılı basınında ideolojik söylem
Ideological discourse in Kazakh printed press after independence
ŞULE ERTÜRK ANIKLI
Doktora
Türkçe
2022
GazetecilikAnkara ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜLSÜM KİLLİ YILMAZ
- Ulusal söylemin inşasında yazılı basın ve Kardak Krizi örnek olayı
Written press in building of nationalist discource and the case of Kardak Crisis
EMEL ŞERİFE BAŞTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
1999
GazetecilikAnkara ÜniversitesiGazetecilik Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SEVDA ALANKUŞ