Şîa'da metin tenkidi
Textual criticism in Shia
- Tez No: 482029
- Danışmanlar: PROF. DR. MEHMET HAYRİ KIRBAŞOĞLU, DOÇ. DR. BEKİR KUZUDİŞLİ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2017
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Hadis Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 343
Özet
Hadis alanında rivayetlerin kabul ya da reddi bağlamında ilk asırlardan beri başvurulan yöntemlerden biri olan metin tenkidi, hadis usulü çerçevesinde sınırları net bir şekilde belirlenmiş ve sistematik olarak uygulanan bir olguya tekabül etmez. Son bir asırlık süreç içerisinde, rivayetlerin değerlendirilmesinde metin tenkidinin en az isnad tenkidi kadar önemli olduğuna ve tarihi süreçte hadis usulünde metin tenkidine gereken önemin verilmediğine yönelik vurgunun artması sonucunda metin tenkidine yönelik çalışmalar, hem Sünnî hem de Şiî ilim çevrelerinde artış göstermiştir. Şîa içerisinde bu konuda yapılan çalışmalarda metin tenkidinin önemi, ona duyulan ihtiyaç gibi hususların vurgulandığı ve Şiî alimlerce ortaya konan metin tenkidi kapsamındaki bazı uygulamalara dikkat çekildiği görülmektedir. Şîa'da metin tenkidinin , dönemsel olarak ayrıntılı bir şekilde ortaya konduğu bir çalışma ise yapılmamıştır. Tezimiz ile söz konusu bu boşluğa katkı sunulması amaçlanmaktadır. Bu doğrultuda, karakteristik özelliklerine göre dönemlere ayrılan Şiî hadis tarihi bir bütün olarak ele alınmış ve her dönemde metin tenkidi ile ilgili olarak ortaya konan yaklaşım ve uygulamalara dikkat çekilmeye çalışılmıştır. Tarihsel dönemler, her dönemi en doğru şekilde yansıtacak alimler ve eserlerinden oluşan örneklemler üzerinden incelemeye tâbi tutulmuştur. Ulaştığımız veriler Şîa'da metin tenkidinin hicri III. asırdan itibaren, Şiî alimler tarafından başvurulan bir yöntem olduğunu göstermektedir. Guluv olgusu, Şîa'da metin tenkidine erken dönemlerden itibaren ihtiyaç duyulmasını beraberinde getirmiş ve tarih boyunca guluv içerikli rivayetlerin ayıklanmasında metin tenkidi temel yöntem olarak kullanılmıştır. Fıkhi konulardaki rivayetlerde de yaygın olarak kullanılan metin tenkidi, VII. asırdan itibaren isnad merkezli bir anlayışın hâkim olmasının ardından söz konusu etkinliğini büyük ölçüde yitirmiştir. XX. yüzyılda Şîa'da metin tenkidi uygulamalarının canlılık kazandığı, Şiî hadis kaynaklarının yeniden incelenmesine duyulan ihtiyaç bağlamında metin tenkidinin teori ve pratikteki önemine dikkat çeken kayda değer çalışmalar ortaya konulduğu tespit edilmiştir.
Özet (Çeviri)
Despite being one of the methods that has been practiced in the approval or dismissal of hadith narrations for centuries, textual criticism does not correspond to a phenomenon that is systematically applied with well-defined boundaries in the study of hadith. With the emphasis on the importance of textual criticism in the evaluation of narrations and the critique of its traditional peripheralization in hadith methodology for the last century, an increasing number of studies have examined and employed textual analysis both in Sunni and Shi'te academic circles. Such studies in Shia Islam emphasize the significance of textual criticism and the need for it, and they concern with some of the common practices employed by Shiite scholars. Yet, a historical analysis investigating the practice of textual criticism in a detailed way has not been done yet, and the present study hopes to contribute to this gap. The Shiite hadith tradition with its different periods has been examined as a whole, and the approaches and practices of textual criticism in each period have been overviewed. Each historical period has been investigated through its representative scholars and their work. Consequently, it has been found out that textual criticism has been practiced by Shiite hadith scholars since the third century (Islamic Hijri calendar).The concept of ghuluw (exaggeration) necessitated the practice of textual criticism in Shiite hadith tradition, and textual analysis has been employed as a primary approach in the evaluation of narrations regarding ghuluw. Textual criticism, which was employed in the study of narrations concerning fiqh as well, lost its popularity after the seventh century (Islamic Hijri calendar), when a methodology based on attribution (isnad) began to be used more commonly. In the twentieth century, textual criticism has been acknowledged as an important approach in the re-examination of hadith sources, and a number of studies have been carried out to refer to its significance in both theory and practice.
Benzer Tezler
- Şia'da sahih hadis
Sahih hadith in shia
HASAN YARDAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
DinDicle ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET KELEŞ
- Küleynî'nin el-Kâfî adlı eserine yöneltilen tenkitler
Criticisms directed towards Kulaynî's work titled al-Kâfî
NECMETTİN OĞUR
Doktora
Türkçe
2023
DinMarmara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET ÖZŞENEL
- Şiî ve Sünnî düşüncede Hz. Ali algısı -İbn A'sem ve İbn Kesîr örneği-
The perception of Ali in Shiite and Sunnite thought -The case of Ibn 'A'sem and Ibn Kathīr-
FATİH GENÇDOĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
DinSüleyman Demirel Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUHAMMET SADIK AKDEMİR
- Kur'ân hakkındaki Şii-İmâmî ve sünnî rivayetlerin mukayesesi
The comparison of the Shiite-Imamiyyah and sunni narrations about the qur'an
AYŞE AÇIKEL
- Şîa âlimlerine göre el-Kâfî'nin hadis ilmi açısından değerlendirilmesi
The evaluation of al-Kâfî from the science of hadith according to Shia scholars
HASAN SELAM