Ehl-i sünnet'in Kerrâmiyye eleştirisi
The critique of ahl as-sunnah to Karrâmiyya
- Tez No: 486188
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. AHMET BAĞLIOĞLU
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Tarih, Religion, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2017
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Fırat Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İslam Mezhepleri Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 243
Özet
Kerrâmiyye hakkında, gerek ülkemizde gerekse batıda yeterli çalışma bulunmamaktadır. Kerrâmiyye ile ilgili yapılmış çalışmalarsa muhaliflerin Kerrâmiyye algısı ile Kerrâmiyye'yi birbirinden ayırt etme hususunda yetersiz kalmaktadır. Hal böyle olunca Kerrâmiyye ile muhaliflerin Kerrâmiyye'yi sunuş biçimleri birbirine karışmakta ve aslına uygun bir Kerrâmiyye resmedilememektedir. Kerrâmiyye ile ilgili sözünü ettiğimiz bu problemi giderebilmek amacıyla muhaliflerin Kerrâmiyye eleştirisini, doktora tez konusu olarak belirledik. Horasan bölgesinde faaliyetlerini yoğunlaştırmış olan Kerrâmiyye, yaklaşık üç asır boyunca dini, siyasi ve sosyal anlamda bölgeyi etkilemiştir. Başlarda kelamî görüşlerinden ziyade önde gelen Kerrâmi âlimlerin zahidane yaşayışları ile pek çok taraftar edinen Kerrâmiyye, Muhammed b. Heysem'in Kerrâmiyye'nin görüşlerine getirmiş olduğu yorumlamalar ile farklı bir boyut kazanmıştır. Tasavvuf, fıkıh ve kelam gibi farklı alanlarda kendine has görüşleri ile temayüz eden bu mezhep, süreçle beraber birçok farklı dini-toplumsal grup ile mücadele edebilecek güce ulaşmıştır. Hanefî-Maturidi gelenekte, Kerrâmiyye'nin tecsim-teşbih anlayışı, merkezi bir konuma sahiptir. Ancak Kerrâmiyye'nin bu anlayışı, Hadis taraftarlarının eserlerinde neredeyse hiç gündeme getirilmemektedir. Naslara literal yaklaşımları dolayısıyla İslam düşüncesinde, Hadis taraftarlarının Haşeviyye olarak isimlendirildiği bilinmektedir. Farklı itikadî mezheplerin Hadis taraftarlarına yönelttiği tenkitlerin tecsim-teşbih ekseninde şekillenmesi, Hadis taraftarlarının Kerrâmiyye ile ilgili bu hususu gözardı ederek Kerrâmi iman anlayışı üzerinde tenkitlerini yoğunlaştırmasını açıklamaktadır. Muhalif gruplardan ikincisi olarak seçmiş olduğumuz Maturidiler, eleştirilerinde, Kerrâmilerin Allah ve sıfatları hakkındaki görüşlerini esas almışlar ve Kerrâmiyye'yi genel olarak Mücessime-Müşebbihe içerisinde mütalaa etmişlerdir. Her ne kadar Kerrâmiyye, iman görüşü nedeniyle de tenkit edilmişse de iman konusunda Kerrâmilere yöneltilen tenkitler, Allah'ın sıfatları konusunda yöneltilen tenkitlerin gölgesinde kalmıştır. Bu nedenle Kerrâmiyye, Maturidî gelenekte Mürcie'den bağımsız ve daha ziyade Müşebbihe-Mücessime ile ilişkilendirilen bir fırka olmuştur. Eşarî gelenekte ise Kerrâmiyye, hem iman anlayışı hem de tecsim-teşbih hususundaki görüşleri nedeniyle tenkide tabi tutulmuştur. Muhalif gruplar arasında, Kerrâmiyye eleştirisindeki yaklaşımları ve önde gelen Kerrâmi âlimler ile münasebetleri nedeniyle Eşarî geleneğin farklılık arz ettiği söylenebilir. Bu nedenle Eş'arî gelenekte Kerrâmiyye algısı, salt kelamî eleştiriler üzerinden yürümemiş; iki mezhep arasında yaşanan iktidar mücadelesi ve bunun sosyo-kültürel yansıması Eşariliğin Kerrâmilik algısında belirleyici olmuştur.
Özet (Çeviri)
There are not enough studies about Karrâmiyya neither in our country nor in the West. Besides, the studies done about Karrâmiyya fall short of distinguishing Karrâmiyya from the dissenters' critique of Karrâmiyya. This being the case, Karrâmiyya and the dissenters' presentation of Karrâmiyya are confused and a faithful description of Karrâmiyya is not done. We have determined the dissenters' perception of Karrâmiyya as the subject of this thesis to resolve the aforementioned problem about Karrâmiyya. Karrâmiyya, which intensified its activities in the region of Khorasan, affected the region for almost three centuries in the religious, political, and social sense. Karrâmiyya, which gained a lot of supporters via the ascetic lives of Karrâmiyyan scholars rather than its kalami views at the beginning, got a new dimension with Muhammed b. Heysem's interpretations about the views of Karrâmiyya. This sect, which is known for its specific views on different fields like sufism, fiqh and kalam, got the power to struggle with many different religious-social groups in time. Karrâmiyya's understanding of tashbih has a central positon in Hanafi-Mâturîdî tradition. However, this understanding of Karrâmiyya has almost never been brought into question in the works of the followers of Hadith. Because of their literal approach towards nass, the followers of Hadith are known to be named as Hashawiyyah in the Islamic thought. The fact that the criticism of different theological sects against the followers of Hadith has taken shape around tashbih explains the fact that the followers of Hadith have intensified their criticism on the Karrâmiyyan understanding of Faith by disregarding this issue about Karrâmiyya. Chosen as the second dissenter group, the Mâturîdîs have based their criticism on the views of Karrâmiyya on Allah and His divine attributions and have generally examined them within Mucessim-Musebbih. No matter how much Karrâmiyya has also been criticized because of its understanding of Faith, these criticisms have been overshadowed by the ones about the divine attributions of Allah. Therefore, Karrâmiyya has been a sect to be independent from Murji'ah in the Mâturîdî tradition, and rather to be related with Mucessim-Musebbih. In Ash'ari tradition, Karrâmiyya has been criticized both because of its understanding of faith and its views about tashbih. Among the dissenter groups, it can be said that Ash'ari tradition is different from the others in terms of its approach in the criticism of Karrâmiyya and its relationship with the leading Karrâmiyyan scholars. For this reason, the perception of Karrâmiyya in the Ash'ari tradition has not advanced only through kalam criticisms; the power struggle between these sects and the socio-cultural reflection of this struggle have been determinant in the perception of Karrâmiyya within Ash'ari tradition.
Benzer Tezler
- Şerhu'l-Akāid temelinde Teftâzânî'nin Muʻtezile eleştirisi
Al-Taftāzānī's criticism to Mu'tazilah on the Basis of Sharh al-Aqāid
ASIF AĞDAĞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
DinYalova ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HASAN GÜMÜŞOĞLU
- Mezhepleşme çerçevesinde Muhammed b. Kerrâm ve Kerrâmiyye mezhebi
Muhammad b. Karrām and Karrāmiyya sect during the forming process
ABDYLKADER DURGUTI
Doktora
Türkçe
2018
DinBursa Uludağ ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TEVFİK YÜCEDOĞRU
- Nesefî'de Rü'yetullah tartışması
The Rü'yetullah debate in Nesefî
EBUBEKİR ÖRAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DinVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ BURHANEDDİN KIYICI
- Selçuklular Döneminde Bağdâd'da mezhep mücadeleleri (1055-1152)
Sectarian struggles in Baghdad during Seljuks Period (1055-1152)
SUAT KAYMAK
Doktora
Türkçe
2022
TarihMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYDIN USTA
- İmam Mâtürîdî'nin rızık anlayışı
Imam Mâturidî's understanding of rızık
SEMA PERK
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
DinSivas Cumhuriyet ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AHMET ÇELİK