Banaz (Uşak) neojen havzasının jeolojisi ve kömür potansiyeli
Geology and coal potential of Banaz (Uşak) neogene basin, west Turkey
- Tez No: 486903
- Danışmanlar: PROF. DR. FUZULİ YAĞMURLU
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Jeoloji Mühendisliği, Geological Engineering
- Anahtar Kelimeler: Neojen kömür, Kaya birimleri, Tortul fasiyesleri
- Yıl: 2017
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Süleyman Demirel Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Jeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 126
Özet
Batı Anadolu'da yer alan KD ve KB uzanımlı kömür içeren Neojen havzalarının büyük bölümü fay kontrollü havzalardır. Fay kontrollü bu tür havzalarda, sübsidans hızının yanısıra, tortul dolgu geometrisi ve kalınlık dağılımı, havzayı temel kayalardan ayıran tortullaşma ile yaşıt faylar tarafından denetlenir. Çalışmanın konusunu oluşturan Banaz Neojen havzası da KD‐gidişli fay kontrollü bir havza olup, Uşak havzası ile bağlantılıdır. Banaz havzasını dolduran ve egemen olarak fluviyal ve gölsel tortullardan oluşan Neojen istifi, alttan üste doğru (1) Yeniköy Formasyonu ve (2) Küçükderbent Formasyonu ile (3) bunları keserek yükselen Karaboldere volkanitlerinden ve (4) Pliyosen yaşlı Asartepe Formasyonundan yapılıdır. Yeniköy Formasyonu, egemen olarak fluviyal ortamı simgeleyen orta ile iyi boylanmış çakıltaşı, kumtaşı ve çamurtaşı bileşenlerinden yapılıdır. Büyük ölçekli çapraz katmanlanma, tane yönlenmesi ve binik çakıl diziliminin yanı sıra, kanal dolgu oluşukları, Yeniköy Formasyonunu oluşturan fluviyal tortullar için simgesel özelliklerdir. Gölsel ortamda çökelmiş marn, killi kireçtaşı ve çamurtaşı bileşenlerinden oluşan Küçükderbent Formasyonu altlayan Yeniköy Formasyonuna ait kırıntılı tortulları uyumlu bir dokanakla üstler. Banaz havzasının güney ve doğu bölümünde, büyüme fayları boyunca fluviyal ve gölsel tortulları keserek yükselen Karaboldere volkanitleri, egemen olarak andezit, trakiandezit, bazalt ve piroklastik bileşenlerden yapılıdır. Alttaki tüm yaşlı birimleri uyumsuz olarak üstleyen Asartepe Formasyonu, egemen olarak zayıf pekleşmiş çakıltaşı, kumtaşı ve bunlara eşlik eden çamurtaşlarından oluşur. Banaz havzası içinde kömür varlığının araştırılmasına dönük olarak TKİ tarafından toplam 14 adet karotlu sondaj yapılmıştır. Elde edilen sondaj verilerine göre, Banaz havzasını dolduran Neojen tortul istifinin kalınlığı, güneyden kuzeye doğru giderek artar ve toplam 1000 metreye dek ulaşır. Bunun yanı sıra, havzanın kuzey bölümlerinde kaba kırıntılı fluviyal tortullar egemen olmasına karşın, havzanın güney bölümlerinde daha çok gölsel fasiyeste çökelmiş tortullar geniş yayılım gösterir. Havzanın orta bölümlerinde kuzeyde ki fluviyal ve güneyde ki gölsel tortulların yanal yönde geniş salınımlı bir giriklilik gösterdiği fluviyo‐lacustrine koşullar ve bunlara eşlik eden ardalanmalı tortul kayalar çökelmiştir. Banaz havzası içinde yapılan sondaj faaliyetleri sonucunda, kalınlığı 10 ile 50 cm arasında değişen ekonomik olmayan linyit katmanları kesilmiştir. Yöredeki kömür oluşumları çoğunlukla, havza içinde fluviyo‐lacustrine koşullarda ortaya çıkan taşkın ovaları ile göl kıyısı çamur düzlüklerinde meydana gelen turba bataklıklarında gelişmiş olmalıdır.
Özet (Çeviri)
The coal‐bearing Neogene basins in Western Anatolia are mostly NE and NWtrending and fault controlled. In these fault‐controlled basins, sediment filling geometry and thickness distribution as well as subsidans rate are controlled by syn‐sedimentary faults that separates the basin from the basement rocks. The Banaz Neogene basin, which forms the subject of the work, is also a NE‐trending fault‐controlled basin and is connected to the Uşak basin. The fluvial and lacustrine Neogene sequence in Banaz basin are divided into four different rock units. These are in ascending order from bottom to top; (1) Yeniköy Formation, (2) Küçükderbent Formation, (3) Karaboldere Volcanics rising from cutting them, and (4) Pliocene Asartepe Formation. The Yeniköy Formation is composed of medium to well‐sorted conglomerates, sandstones and mudstones that represent the fluvial environment. In addition to large scale cross bedding, grain orientation and rib‐up gravel arrangement, channel fill deposits are typical features for fluvial deposits of the Yeniköy Formation. The lacustrine sediments composed of marl, clayey limestone and mudstone constituents of the Küçükderbent Formation, overlies with concordantly contact on the fluvial clastic sediments of the Yeniköy Formation. Karaboldere volcanics, which are rising in the southern and eastern part of the Banaz basin, cutting fluvial and lacustrine sediments along the growth faults, are predominantly composed of andesite, trachyandesite, basalt and pyroclastic components. The Asartepe Formation, which unconformably overlies all the older units below it, is composed of weakly consolidated conglomerate, sandstone and accompanying mudstones. In order to investigate the presence of coal in the Banaz basin, a total of 14 core drillings were carried out by TKİ. According to the obtained drilling data the thickness of the Neogene sediment filling the Banaz basin increases from the south to the north, reaching a total of 1000 meters. Besides, coarse fluvial sediments predominate in the northern parts of the basin, whereas in the southern parts of the basin more sedimentary deposits with lacustrine facies occur. In the central parts of the basin, fluvio‐lacustrine conditions and associated subterranean sedimentary rocks have been precipitated, with fluvial in the north and lacustrine sediments in the south showing a wide swinging intercalation laterally. As a result of drilling activities in the Banaz basin, non‐economic lignite layers with a thickness of 10 to 50 cm were cut. The non‐economical coal formations in the area should have developed mostly in flood plains emerging in fluvio‐lacustrine conditions in the basin and in peat bogs lining the lake shore mud flats.
Benzer Tezler
- Banaz (Uşak) havzasındaki sedimanter birimlerin mineralojik, petrografik ve jeokimyasal özelliklerinin incelenmesi
Investigation of mineralogical, petrographical and geochemical features of sedimentary units in Banaz (Uşak) basin
İBRAHİM ASLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Jeoloji MühendisliğiAfyon Kocatepe ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ TÜLAY ALTAY
- Trakya ve Batı Anadolu bölgeleri silisleşmiş ağaçlarının jeolojik, jeokimyasal ve gemolojik özelliklerinin karşılaştırılması
Geological, geochemical and gemological investigation of the silicified woods in the Thrace and Western Anatolian regions
BURCU ÜNER
Doktora
Türkçe
2022
Jeoloji Mühendisliğiİstanbul Üniversitesi-CerrahpaşaJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SABAH YILMAZ ŞAHİN
PROF. DR. ÜNAL AKKEMİK
- Çokrağan (Banaz-Uşak) karst sisteminde beslenim-boşalım ilişkisinin araştırılması
Investigation of recharge-discharge relationship in Çokrağan (Banaz-Uşak) karst system
HÜSEYİN ERTAN YÜKSEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Jeoloji MühendisliğiHacettepe ÜniversitesiJeoloji (Hidrejeoloji) Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HARUN AYDIN
- Sürmecik (Banaz-UŞAK) Paleolitik açık hava yerleşimi, Levallois teknolojisi
The Paleolithic open-air site of Surmecik (Banaz-USAK), Levallois technology
GÖKNUR KARAHAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
ArkeolojiAnkara ÜniversitesiArkeoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KADRİYE ÖZÇELİK
- Sürmecik (Banaz - Uşak) paleolitik açık hava yerleşimi kenar kazıyıcılarının tekno-tipolojisi
Sürmecik (Banaz - Uşak) paleolitik açik hava yerleşimi kenar kaziyicilarinin tekno-tipolojisi
ENGİN KORAY SARIOĞLU