Pamuk (Gossypium hirsutum L.) melez kombinasyonlarında uyum yeteneği ve melez gücünün belirlenmesi
Determination of combining abilities and hybrid vigor in cross combination of cotton (Gossypium hirsutum L.)
- Tez No: 487907
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. YAŞAR AKIŞCAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ziraat, Agriculture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2017
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Mustafa Kemal Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 136
Özet
Islah programlarında kombinasyonların uyum yeteneğinin belirlenmesi önemli bir konudur. Bu çalışmada, Gossypium hirsutum L. türü içinde yer alan farklı özelliklere sahip 4 pamuk genotipi (Carisma, BA-525, PG-300 ve Dorina) ve bu genotiplerin 2014 yılında yarım diallel melez yöntemi uyarınca melezlenmesi ile oluşturulan F1 melez kombinasyonları kullanılmıştır. Deneme Amik ovası koşullarında, 4 pamuk genotipi ve genotiplerin melezlenmesi ile oluşan 6 F1 melez kombinasyonları Tesadüf Blokları Deneme Deseni uyarınca 3 tekerrürlü olarak kurulmuştur. Verilerin analizinde Griffing (1956) tipi yarım diallel melez yöntemi (yöntem 2, model 1) uyarınca SAS istatistik paket programı kullanılmıştır. İncelenen genotipler (anaçlar ve F1 melez kombinasyonları) arasındaki farklılıkların; bitki boyu, boğum sayısı, odun dalı sayısı, meyve dalı sayısı, koza sayısı, lif kopma dayanıklılığı ve kısa lif oranı özellikleri yönünden istatistiksel olarak önemsiz; koza kütlü ağırlığı, kütlü verimi, çırçır randımanı, erkencilik oranı, lif eğrilebilme yeteneği, lif uzunluğu, lif inceliği, lif esnekliği, lif parlaklığı ve lif sarılığı özellikleri yönünden istatistiksel olarak %1; lif eğrilebilme yeteneği, 100 tohum ağırlığı ve lif yeknesaklığı özellikleri yönünden istatistiksel olarak %5 düzeyinde önemli olduğunu göstermektedir. Anaçlara ilişkin olarak hesaplanan genel uyum yeteneği varyansının, incelenen koza kütlü ağırlığı, 100 tohum ağırlığı, kütlü verimi, çırçır randımanı, erkencilik oranı, lif eğrilebilme yeteneği, lif uzunluğu, lif kopma dayanıklılığı, lif inceliği, lif esnekliği, lif parlaklığı ve lif sarılığı özellikleri yönünden istatistiksel olarak %1; lif yeknesaklığı yönünden istatistiksel olarak %5 düzeyinde önemli olduğu saptanmıştır. F1 melez kombinasyonlarına ilişkin olarak hesaplanan özel uyum yeteneği varyansının, incelenen bitki boyu, boğum sayısı, odun dalı sayısı, meyve dalı sayısı, koza sayısı, 100 tohum ağırlığı, kütlü verimi, lif eğrilebilme yeteneği, lif kopma dayanıklılığı, lif inceliği, lif yeknesaklığı, kısa lif oranı, lif esnekliği ve lif sarılığı yönünden istatistiksel olarak önemsiz olduğu saptanmıştır. Genel uyum yeteneği varyansının özel uyum yeteneği varyansına oranı sadece koza sayısı değerlerinde daha yüksek olduğu saptanmıştır. Elde edilen bu sonuçlar koza sayısı özelliğinin eklemeli olmayan; incelenen diğer tüm özeliklerin ise eklemeli gen etkileri tarafından kontrol edildiğini göstermektedir. Anaç olarak kullanılan genotiplerden, PG-300, sekiz, BA-525 ve Dorina beş ve Carisma, bir özellik için en iyi genel uyum yeteneğine sahip genotip iken melez kombinasyonlardan BA-525 x Dorina, altı, Carisma x BA-525 ve PG-300 x Dorina, dört, Carisma x PG-300, üç ve BA-525 x PG-300, iki özellik için en iyi özel uyum yeteneğine sahip kombinasyon olduğu saptanmıştır. Bu sonuçlar ışığında, anılan anaç ve melez kombinasyonların üstünlük gösterdikleri bu özelliklerin geliştirilmesi amacıyla ileride yapılacak çalışmalarda kullanılabileceği söylenebilir.
Özet (Çeviri)
In the breeding programs, determination of combining abilities are the important subject. In this study four cotton genotypes (Carisma, BA-525, PG-300 and Dorina) were used as parents, and these parents were crossed in 2014 by the half-diallel mating design to obtain crosses in all possible combinations. Four parents and their 6 F1 cross combinations were planted in a randomized complete block design with three replications under the Amik Plain conditions in 2015. Data obtained from this experiment were analyzed by using SAS statistical computer software based on the Griffing's (1956) method II, model I. There were significant differences among F1 cross combinations and their parents for seedcotton weight per boll, boll yield, gin turn-out, earliness, fiber length, fiber fineness, fiber elongation, fiber reflectance and fiber yellowness (P < 0.01); 100 seed weight, spinning consistency index and fiber uniformity characteristics (P < 0.05), however, insignificant for plant height, number of node, number of monopodial branches, number of sympodial branch, number of boll, fiber strength and short fiber ratio. General combining ability (GCA) variances were statistically significant at P < 0.01 for seedcotton weight per boll, 100 seed weight, seedcotton yield, gin turn-out, earliness, spinning consistency index, fiber length, fiber strength, fiber fineness, fiber elongation, fiber reflectance and fiber yellowness; significant at P < 0.05 for fiber uniformity but insignificant for other investigated characteristics. However, specific combining ability (SCA) variances were insignificant for the plant height, number of node, number of monopodial branch, number of sympodial branch, number of boll, 100 seed weight, seedcotton yield, spinning consistency index, fiber strength, fiber fineness, fiber uniformity, short fiber ratio, fiber elongation and fiber yellowness characteristics too. Components of variance indicated that the GCA variance was higher than the SCA variance for all the characteristics except number of boll. These results showed that number of boll was controlled by non-additive gene effects, while all the other characteristics was controlled by additive gene effects. From the parental genotypes, PG-300, for eight, BA-525 and Dorina, for five and Carisma, for one characteristic appeared to be best general combiners, while from the cross combinations, BA-525 x Dorina, for six, Carisma x BA-525 and PG-300 x Dorina, for four, Carisma x PG-300, for three and BA-525 x PG-300, for two characteristics were found the best specific combiner. In the light of these results, it is said that these parent and cross combinations can be used in future studies to improve the mentioned characteristics.
Benzer Tezler
- Bazı pamuk (Gossypium hirsutum L.) melez populasyonlarının F1 döl kuşaklarında tarımsal ve teknolojik özelliklerin kalıtımı üzerine bir araştırma
A research on the heredity of agricultural and technological characteristics of some hybrid cotton (Gossypium hirsutum L.) populations in F1 generations
ŞERİFE BALCI
Doktora
Türkçe
2018
ZiraatAydın Adnan Menderes ÜniversitesiTarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYDIN ÜNAY
- Pamukta (Gossypium hirsutum L.) verticillium solgunluğu (Verticillium dahliae Kleb.) hastalığına dayanıklılık, erkencilik, verim ve kalite özelliklerinin kalıtımı
Inheritance of resistance to verticillium wilt (Verticillium dahliae Kleb.) disease, earliness, yield and quality parameters in cotton (Gossypium hirsutum L.)
YAŞAR AKIŞCAN
- Pamukta (Gossypium hirsutum L.) lif verimi ve kalite özelliklerine ilişkin uyum yeteneklerinin belirlenmesi
Determination of combining abilities of fiber yield and quality properties in cotton (Gossypium hirsutum L.)
HÜDA ÇINAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
ZiraatHatay Mustafa Kemal ÜniversitesiTarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ YAŞAR AKIŞCAN
- Bazı pamuk (Gossypium hirsutum L.) genotiplerinin çoklu dizi (line X tester) melezlerinde tarımsal ve teknolojik özelliklerin kalıtımı
The inheritance of agricultural and technological properties of some cotton genotypes (Gossypium hirsutum L.) in line X tester hybrids
NAZİFE ÖZKAN
- Pamukta (Gossypium hirsutum L.) su stresi koşullarında verim, verim unsurları, kalite ve kuraklığa dayanıklılık özelliklerinin kalıtımı
Inheritance of yield, yield components, quality and drought resistance characteristics of cotton (Gossypium hirsutum L.) under water stress conditions
HASAN DOĞAN
Doktora
Türkçe
2023
ZiraatAydın Adnan Menderes ÜniversitesiTarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA ALİ KAYNAK