Sanatın mekansallaşması ve enstalasyon
Spatialization of art and installation
- Tez No: 488122
- Danışmanlar: PROF. DR. DENİZ ÖNDER
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Modern sanat tarihi, enstalasyon sanatı, anamorfik illüzyon, algı psikolojisi, gestalt kuramı, estetik yargı, özdeşleyim, History of modern art, art of installation, anamorphic illusion, psychology of perception, gestalt theory, aesthetic judgement, identification
- Yıl: 2017
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Bina Araştırma ve Planlama Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 216
Özet
Tez kapsamında; günümüz çağdaş sanatının tarihsel çözümlemesi, mimarlık ve algı psikolojisi disiplinleriyle iç içe geçişli bir sistem üzerinden çözümleyerek, sanatçı, sanat eseri ve gözlemci üçlüsü diyalektik olarak ele alınmaktadır. Tarihsel süreçten günümüze sanatın mekansallaşması ve bunun paralelinde 'nesne' ile 'gözlemci' arasındaki algısal dinamizmden referansla, 'mekan' kapsamında mimarlık ve sanatın aynı potada eritildiği yerleştirme çalışmaları incelenmiş olup, sanat eserine gözlemci bedeni ve algısı perspektifinden bakılmıştır. Tezin amacı; şimdiye dek sadece kendisine bakılan ve yalnızca sanatçının verdiği mesaj çerçevesinden anlam kazanan sanatın, artık görünen olduğunu, boyut kazanıp bedeni çevrelemesiyle 'izleyici' modelinin 'gözlemci' modeline dönüştüğünü ve tinsel olarak kişi ile bütünleştiğini, nesnel anlatım üzerinden somutlaştırılabildiğini aşamalarla göstermektir. Çevreye ilişkin fiziksel uyarıcıların öznel değerlendirme teknikleri ile belleklerinde var olan geçmiş verilerin yeni bilgiyle birleştirilmesi, kavramsal analizlerin ortaya çıkması ve nesnelleştirilmesi, ayrıca elde edilen bu duygusal bilginin aslında bir özdeşleyim sonucu ruhsal entegrasyon ile dışavurulması problem alanını belirlemiştir. Görsel algının ölçümlenmesi konusunda en basit ve güvenilir yöntem çalışma hakkında sorular sormak, verilen yanıtlara göre deneyimlenen durumlar arasında sınıflandırmalar ve karşılaştırmalar yapmak olarak saptanmıştır. Bu yöntem doğrultusunda, 'iyi bir komşu' adı altında düzenlenen 15. İstanbul Bienali'nde gözlemci bedeninin envanteri çıkarılıp algı sistemi üzerinden anket çalışmaları yapılmıştır. Bu çalışma, Prof. Dr. Semra Aydınlı'nın“Mekansal Değerlendirmede Algısal Yargılara Dayalı Bir Model”isimli doktora tezinde ortaya koymuş olduğu algısal yargı modeline bir örnekleme niteliğinde olmuştur. İkinci bölümde; sanayi devrimi ile birlikte endüstrileşmenin sanatta meydana getirdiği anlatım dillerinin değişmesine paralel olarak klasik görme modellerinin terk edilmesi ile görsel temsilin uğradığı değişimler ele alınırken, sanat tarihi ile algı tarihinin çakıştığını ileri süren Jonathan Crary'nin söylemlerine dikkat çekilmiştir. Emek/üretim toplumundan bilgi/tüketim toplumuna geçiş olarak görülen modernizm ve post-modernizm dönemlerinin arka arkaya sıralanan, iç içe geçişli ve birbirini kaçınılmaz şekilde etkileyen akımlarına yer verilmektedir. Ayrıca tezin bu bölümünde 'mekan'ın; sanatçının anlatım yolları ve gözlemcinin verilen mesajı alma biçimi üzerinden ne şekillerde dönüştürüldüğü işlenir. Bu gelişmelerin ilk örnekleri sayılan Merz Yapısı ve Proun Odası sanatın mimarlıkla olan ilişkisini ortaya koymuştur. Bu bölümde sanat akımları ve sanat felsefesi ile ilgili Sezer Tansuğ, Adnan Turani, Rıfat Şahiner'in, görme ve imgelem kavramları konusunda John Berger, Jean Baudrillard'ın, algının fenomenolojisi üzerine yaptığı çalışmalarla bilinen ve Maurice Merleau-Ponty'nin düşünceleri üzerinden yorumlamalar yapan Ayhan Dereko'nun tespitlerine yer verilmiştir. Aynı zamanda günümüze doğru gelirken post-modern sanatta zaman-mekan değerlendirmeleri yapan Kafiye Özlem Alp'in yorumları bulunmaktadır. Üçüncü bölümde; mimarlığın da işlev ve fonksiyonlarından ayrılarak sanatta var olabileceğini gösteren Frederick Kiesler'in sürrealist mimari örneklemelerinin derlemesini yapan Nur Altınyıldız Artun'un Sürrealizm ve Mimarlık - Mekan Sanatı adlı derlemesinin yanı sıra, galeri mekanı ve doğal ortam arasındaki skalada gidip gelen ifade teknikleri araştırılırken Brian O'Doherty'nin Beyaz Küp'ünden yararlanılmıştır. Enstalasyonun oluşum yolları, kavramsal sanatın çeşitliliği ile galeri/müze ortamlarından taşarak kendine yeni mekanlar aramasının akabinde dünyadan örneklerle ele alınmış ve Nancy Atakan'ın yorumlarına yer verilmiştir. Ayrıca bu bölümde, şimdinin teknolojisinin bize sunduğu katmanlaşmış zihin teorileri ile sibertektonik mekanları ele alan Serhat Kut'un çalışmaları ve video sanatı incelenirken, aynı zamanda algısal yanılmalara yer verilerip anamorfik mekanlarda illüzyon tekniği uygulanan enstalasyon çalışmalarından örnekler sunulmuştur. Dördüncü bölümde; devinime giren sanatın bünyesine aldığı ve artık bağımsız çalışmayan 'mekan' olgusunun kişi üzerinde yarattığı zihinsel katmanlar ele alınmıştır. Bu anlamda Einfühlung Teorisine dikkat çekilmiş ve Wilhelm Worringer'in 1908 yılında yayınlanmış olan“Soyutlama ve Özdeşleyim (Einfühlung)”adlı kitabından alıntılara yer verilmiştir. Mekansal algı çözümlemelerini ele alırken göz, algı ve mekan arasında kurulan etkileşim sistemini“Duygusal Yük Profilleri”ve“Estetik Yargı”kavramları üzerinden destekleyen Semra Aydınlı'nın doktora çalışması referans gösterilirken, ortaya koyduğu duygusal yük profillerinden yola çıkılarak oluşturmuş olduğu teze yöntemsel bir örnekleme yapmak amaç edinilmiştir. Beşinci bölümde; 15. İstanbul Bienali'nde seçilmiş olan çalışmalar kapsamında, sergi ziyaretçilerine algı ve duygulanım sistemleri üzerinden anket çalışması yapılarak, Mekansal Değerlendirmede Algısal Yargılara Dayalı Bir Model adlı çalışmada ortaya konulan 8 adet duygusal yük profili üzerinden gözlemcilerin olası nitelik farklılıkları göz önünde bulundurup, bilimsel bir yöntem doğrultusunda yapılan karşılaştırmalarla özdeşleyim teorisi kapsamında bir gösterge sunulmuştur. Bu sayede, bienal çalışmaları üzerinden hangi uyarıcıların bedene vardıktan sonra ne tür duygulanımlarla nihayete ulaştığı ve bireylerin mekan/nesne ile tinsel bütünleşmelerinin belleklerindeki yerleri incelenmiş olmaktadır.
Özet (Çeviri)
In the thesis scope; we are treating the contemporary art's historical analysis, architecture and perception psychology using a thorough examination and treat the artist, art and observer trio dialectically. We investigate the spatialization of art during historical process while paralelly referencing the perceptual dynamism between 'object' and 'observer', we have looked to the artwork through the perspective persona and perception of the observer. In this thesis we are looking to; show the different stages how a form of art takes shape through the spiritual state of the observer, as they are taking the form of an 'observer', graduating from being a simple 'viewer', observing the artform which until now was only given a meaning by the artist and was meant to be viewed by the masses. Connection of the previous information available to the mind, from viewing the various shapes and forms in the environment collected by the physical perceptors, with the new information, now available through the art form, formation and embodiment of the conceptual analysis and the manifestation of the emotional information as a result of personification through a spiritual integration has also formed an issue. Asking questions about the safest and most trustworthy ways of measuring the visual perception, and the classification and comparison of the answers according to reaction received for the experienced situations. According to this method, in the exhibition named“A Good Neighbor”under the 15th Biennales of Istanbul, various surveys have been performed where the inventory of an observer's body has been removed and the persons have been taken into question using their perception. This work has been offered as a sample based on the perceptional judgement model mentioned on Semra Aydin's“Mekansal Değerlendirmede Algısal Yargılara Dayalı Bir Model”doctorate thesis, which is roughly translated as“A Conceptual Model Relating to Perceptual Judgements in Evaluation of Spatial Effects”On the second part; we treat the change that has come along with the industrial advancement which changes the ways of expression in art, and paralelly, the abandonment of the classic ways in which we see the pieces of art and the changes that have happened in the visual representation, and Jonathan Crary's discourse in which he is expressing that the history of art and the history of perception have overlapped. We treat modernism and post-modernism, aligned after one and the other, which are seen as the causes for social change from labor/hardwork to information/consumption, and the movements following these periods which inevitably and fatally affected each other. Also, in this section of the thesis, we can see how the 'space'; has been transformed according to the way the artist is expressing themselves and how the observer is perceiving the message that is being presented to them. Merz Structure and its Proun Room, which are considered as the first samples of this development, have represented their significance in proving the relationship between art and architecture. In this section, we are examining the artistic movements and art philosophy of Sezer Tansug, Adnan Turani, Rifat Sahiner, visual and imaginative concepts of John Berger, Jean Bardrillard, and Ayhan Dereko who has made comments upon the ideas offered by Maurice Merleu-Ponty and is known for his studies on phenomonology of perception. As we approach the contemporary times, we will also be seeing comments by Kafiye Ozlem Alp, who evaluated time-space relationship in the post-modern art. On the third section; we are experiencing the compilation of the surrealist architectural works of Frederick Kiesler, whom has proved that architecture can leave its functionality and serve as an artwork, a compilation which has been done by Nur Altinyildiz Artun in her book“Surrealizm ve Mimarlık”which is translated as“Surrealism and Architecture”, and also Brian O'Doherty's White Cube, which has been utilized while searching for better ways of expression in the scale that goes between a gallery space and natural habitat. Perceptional art, which is loooking for new ways of installation after being so diverse and endless, overflowing from galleries/museums, looking for new spaces to express itself, has been presented in samples, along with comments from Nancy Atakan. Also in this section we examine Serhat Kut's work, which treats mental theories and cybertechtonic spaces that have been provided to us with the widespread of contemporary technology and video art, and at the same time a presentation of sampled works from installation works in anamorphic spaces applying illusion techniques. On the fourth section; we talk about the mental stratums that are formed by the 'space' that is now non-independent and controlled by the art which is in precession. As such, we draw attention Einfüühlung Theory and we provide quotation from Wilhelm Worringer's“Abstraction and Identification (Einflühlung), published in 1908. Referencing Semra Aydinli's ”Duygusal Yük Profilleri - Emotional Load Profiles“ and ”Estetik Yargı - Aesthetic Judgement" in which she supports the relation between eyes, perception and space in the Spatial Perception, a methodological illustration has been meant to be shown in the thesis as we use the emotional load profiles provided. On the fifth section; we survey the attendants of the 15th Biennales of Istanbul on their perceptional and emotional systems, taking into consideration the possible characteristic differences of the attendees according to 8 emotional load profiles suggested by Aydinli, and provided an indicator based on a scientific approach under scope of the identification theory. This way, we managed to identify which stimulants end up in what kinds of affectivities and the place of spiritual integration of the individuals with space/object in their memory during the biennales workshops.
Benzer Tezler
- 1980 den günümüze çağdaş sanat çalışmalarında değişen mekân algısı
The changing space perception in contemporary art works since 1980 until today
YAPRAK OĞUZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Güzel SanatlarDokuz Eylül ÜniversitesiResim Ana Sanat Dalı
YRD. DOÇ. DR. RAMAZAN BAYRAKOĞLU
- L'art performance en Turquie à la lumière des théories post-structuralistes et féministes
Postyapısalcı ve feminist teori ışığında Türkiye'de performans sanatı
NURDAN DURMAZ
Yüksek Lisans
Fransızca
2019
Sanat TarihiGalatasaray ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ ERGUR
- Güncel sanatın istanbul'da mekânsallaşması: Güncel sanat mekânlarının bina ve kent ölçeğinde bir incelemesi
Spatialization of contemporary art in istanbul: An analysis about contemporary art spaces in building and urban scale
IŞIK GÜLKAYNAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. HÜSEYİN LÜTFÜ KAHVECİOĞLU
- Melez mekânsallaşmanın dışavurumu: Salt Beyoğlu ve Salt Galata
Expression of hybrid spaces: Salt Beyoglu and Salt Galata
ELİFE BİLGEN DİNÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. İPEK AKPINAR
- 20.yüzyıldan günümüze mimarlığın biçimlenişinin retinal ve duyumsal sanatlar üzerinden irdelenmesi
Examining the formation of architecture from the 20th century to the present from retinal and sensory arts
ESİN YILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
MimarlıkYıldız Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İBRAHİM BAŞAK DAĞGÜLÜ