48-72 aylık çocuklar için psikolojik dayanıklılık ölçeğinin geliştirilmesi ve eğitici drama temelli psikolojik dayanıklılık programının etkisinin incelenmesi
Development of resilience scale for 48-72 month-old children and examination of the effect of educational drama based resilience program
- Tez No: 490653
- Danışmanlar: PROF. DR. ALEV ÖNDER
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2018
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İlköğretim Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Okul Öncesi Öğretmenliği Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 161
Özet
Bu çalışmanın amacı,“48-72 Aylık Çocuklar İçin Psikolojik Dayanıklılık Ölçeğinin Geliştirilmesi ve Drama Temelli Psikolojik Dayanıklılık Programının Etkisi”nin incelenmesidir. Bu amaca bağlı olarak öncelikle 48-72 Aylık Çocuklar İçin Psikolojik Dayanıklılık Ölçeği'nin geçerlik güvenirlik çalışması yapılmış daha sonra eğitici drama temelli Psikolojik Dayanıklılık Programı'nın etkisini araştırmak için öntest sontest kontrol gruplu deneysel araştırma modeli kullanılmıştır. Araştırmanın ölçek geliştirme aşamasında araştırmacı tarafından hazırlanan 53 ölçek maddesi okul öncesinde uzman 5 akademisyen tarafından incelenmiş ve Lawshe Tekniği dikkate alınarak ölçek maddeleri kapsam geçerliliği açısından değerlendirilmiştir. Sonuçta 51 maddeye düşen ölçek, 2014-2015 eğitim öğretim yılında İstanbul ili, Kadıköy, Üsküdar, Çekmeköy, Bağcılar, Esenler, Zeytinburnu ilçelerinde anasınıfına devam eden 48-72 aylık 328 çocuğa uygulanmıştır. Yapı geçerliği için ölçeğin faktör yapısı incelenmiş, ilk önce varimaks eksen döndürmesi tekniği ile verilerin faktör analizine uygun olup olmadığı sınanmıştır. Bunun için yapılan KMO ve Barlett testi sonucunda test sonucu .92 bulunmuştur. Yapılan faktör analizi sonucunda ölçeğin 8 faktörden oluştuğu belirlenmiştir. Açımlayıcı faktör analizi sonucunda 5 maddenin çıkarılmasına karar verilmiştir. Böylece ölçekteki madde sayısı 45'e inmiştir. Ölçeğin iç güvenirliğine ilişkin yapılan çalışmada Cronbach Alpha hesaplanmıştır. Buna göre ölçeğin cronbach alpha değeri birinci faktörde (girişkenlik-özgüven) .93, ikinci faktörde (Sosyal Problem Çözme Becerileri) .95, üçüncü faktörde (Doyum Erteleyebilme) .93, dördüncü faktörde (Yardım Alabilme) .92, beşinci faktörde(Öz-Düzenleme) .86, altıncı faktörde(Bağlılık) .83, yedinci faktörde (Sosyal Yetkinlik) .73, sekizinci faktörde (Duygu Kontrolü) .75, ölçeğin tümü içinse .94 olarak bulunmuştur. Daha sonra, ölçeğin test tekrar test güvenirliği için ise, 34 çocuğa 3 hafta arayla ölçek iki kez uygulanmış ve puanlar arasındaki korelasyon hesaplanmıştır. Test tekrar test güvenirliği, birinci faktörde .96, ikinci faktörde .87, üçüncü faktörde .77, dördüncü faktörde .78, beşinci faktörde .64, altıncı faktörde .75, yedinci faktörde .94, sekizinci faktörde .95, ölçeğin tümü içinse .89 olarak bulunmuştur. Böylece ölçeğin geçerli ve güvenilir olduğuna dair yeterli kanıtlar elde edilmiştir. Eğitici Drama Temelli Psikolojik Dayanıklılık Programının Etkisi'ni incelemek amacıyla yapılan 8 haftalık deneysel çalışmada ise, 2015-2016 eğitim öğretim yılında İstanbul ili Kartal ilçesindeki Adalet Anaokulu'nun iki şubesine devam eden 34, 60-72 aylık çocuk ile çalışılmıştır. Bu çocukların 17'si deney, 17'si kontrol grubunda yer almıştır. Deney ve Kontrol grupları 8'er kız, 9'ar erkekten oluşmaktadır. Aileleri orta sosyo-ekonomik düzeydedir. Deney ve kontrol grupları iki şubedeki çocuklar arasından random olarak seçilerek belirlenmiştir. Grupların psikolojik dayanıklılık açısından program uygulanmadan önce farklılık gösterip göstermediğini belirlemek için öntest olarak bu çalışmada geliştirilen“48-72 Aylık Çocuklar için Psikolojik Dayanıklılık Ölçeği”uygulanmıştır. Deney grubuna 8 hafta boyunca haftada 2 gün 3'er etkinlik uygulanmış, araştırma süresince kontrol grubuna da aynı süre boyunca haftada 2 gün araştırmacı tarafından MEB 2013 programı etkinlikleri uygulanmıştır. Program uygulanmadan önce, deney grubunda yer alan çocuklarla kontrol grubunda yer alan çocukların psikolojik dayanıklılık puanları öntestle karşılaştırılırken, yapılan Mann Whitney U testi sonucunda sekiz alt boyutta (girişkenlik-özgüven, öz-düzenleme, bağlılık, sosyal yetkinlik, duygu kontrolü, sosyal problem çözme, doyum erteleme, yardım alabilme) ve çocukların ölçeğin tümünden aldıkları puanlar arasında deney ve kontrol grubu arasında anlamlı bir fark bulunmamıştır. Deney grubunda yer alan çocukların öntest ve sontest psikolojik dayanıklılık puanları arasındaki farkı belirlemek amacıyla yapılan Wilcoxon testi sonucunda sekiz alt boyutta (girişkenlik-özgüven, öz-düzenleme, bağlılık, sosyal yetkinlik, duygu kontrolü, sosyal problem çözme, doyum erteleyebilme, yardım alabilme) ve çocukların ölçeğin tümünden aldıkları puanlar arasında sontest lehine anlamlı farklılık bulunmuştur. Kontrol grubunda yer alan çocukların öntest ve sontest psikolojik dayanıklılık puanları arasındaki farkı belirlemek amacıyla yapılan Mann Whitney U testi sonucunda bir boyut (öz-düzenleme) dışında, yedi alt boyutta (girişkenlik-özgüven, bağlılık, sosyal yetkinlik, duygu kontrolü, sosyal problem çözme, doyum erteleyebilme, yardım alabilme) ve çocukların ölçeğin tümünden aldıkları puanlar arasında anlamlı farklılık bulunmamıştır. Deney grubunda yer alan çocuklarla kontrol grubundaki çocukların psikolojik dayanıklılık ölçeğinden aldıkları sontest puan ortalamalarının anlamlı şekilde farklılaşıp farklılaşmadığını belirlemek üzere yapılan Mann Whitney U testi sonucunda, sekiz alt boyutta (girişkenlik-özgüven, öz-düzenleme, bağlılık, sosyal yetkinlik, duygu kontrolü, sosyal problem çözme, doyum erteleyebilme, yardım alabilme) ve çocukların ölçeğin tümünden aldıkları puanların deney grubunun lehine anlamlı şekilde farklılaştığı bulunmuştur. Deney ve kontrol gruplarına uygulanan son testten 3 hafta sonra her iki gruba da izleme testi yapılmıştır. Deney grubunda yer alan çocukların sontest ve izleme testi puanlarının anlamlı şekilde farklılaşıp farklılaşmadığını belirlemek üzere yapılan Wilcoxon testi sonucunda, sontest ve izleme testi puanları arasında anlamlı bir farklılık bulunmamıştır. Aynı şekilde kontrol grubunda yer alan çocukların sontest ve izleme testi puanlarının anlamlı şekilde farklılaşıp farklılaşmadığını belirlemek üzere yapılan Wilcoxon testi sonucunda, sontest ve izleme puanları arasında anlamlı bir farklılık bulunmamıştır. Deney grubunda yer alan çocukların sontest puanlarının cinsiyete göre farklılaşıp farklılaşmadığını belirlemek üzere yapılan Mann Whitney U testi sonucunda öz-düzenleme alt boyutu hariç ölçeğin tamamında ve diğer alt boyutlarda cinsiyete göre anlamlı bir fark görülmemiştir. Bu sonuçlara göre 60-72 aylık çocuklar için psikolojik dayanıklılık ölçeğinin geçerli ve güvenilir olduğu, uygulanan eğitici drama temelli psikolojik dayanıklılık programının etkili olduğu, elde edilen sonucun 3 hafta sonra da kalıcı olduğu ve deney grubunda elde edilen sonucun cinsiyete göre farklılaşmadığı saptanmıştır.
Özet (Çeviri)
Purpose of this study is“Development of Resilience Scale for 48-72 Month-Old Children”and examination of“the Effect of Educational Drama Based Resilience Program”. To fulfill this purpose, initially validity and reliability analysis of Resilience Scale for 48-72 Month-Old Children was conducted followed by pre-test/post-test with control group experimental design was employed to examine effect of educational drama based Resilience. At scale development stage of the research, 53 items of scale prepared by the researcher were investigated by 5 academics specialized on pre-school and the scale items were evaluated in terms of content validity considering Lawshe Method. Consequently, the scale that was decreased to 51 items was applied to 328 children at 48-72 months of age attending preschool in Kadıköy, Üsküdar, Çekmeköy, Bağcılar, Esenler, and Zeytinburnu districts of Istanbul in 2014-2015 academic year. Factor construct of the scale was examined for construct validity, and initially data are examined in terms of their suitability to factor analysis with varimax rotation of the axes method. The result of KMO and Bartlett's Tests was found to be .92. Factor test revealed the scale to have 8 factors. As a result of the exploratory factor analysis, 5 items were removed. Thus, the number of items in the scale was decreased to 45. Regarding internal reliability study of the scale, Cronbach Alpha coefficient was calculated. Afterwards for test-retest stability of the scale, 34 children were applied the scale in 3-week intervals and correlation between scores was calculated. Accordingly, Cronbach alpha's score of the scale was found to be .93 on the first factor (Initiative-Self-Confidence), .95 on the second factor (Social Problem Solving Skills), .93 on the third factor (Delaying Gratification), .92 on the fourth factor (Getting Help), .86 on the fifth factor (Self-Arrangement), .83 on the sixth factor (Attachment), .73 on the seventh factor (Social Competence), .75 on the eighth factor (Emotional Control), and .94 on the complete scale. Test-retest reliability was found to be .96 on the first factor, .87 on the second factor, .77 on the third factor, .78 on the fourth factor, .64 on the fifth factor, .75 on the sixth factor, .94 on the seventh factor, .95 on the eighth factor, and .89 on the complete scale. Thus evidence proving validity and reliability of the scale was found. In the 8-week long experimental study aimed at examining the effect of Educational Drama Based Resilience Program, 34 children at 60-72 months of age attending two branches of Adalet Preschool at Kartal district of Istanbul in 2015-2016 academic year were studied. 17 of these children were assigned to test group while the other 17 were assigned to the control group. Test and control groups were composed of randomly assigned 8 girls and 9 boys each. Families had middle socio-economic status. Test and control groups were randomly assigned from among children attending two branches. In order to determine if groups have differences in resilience before application of program,“Resilience Scale for 48-72 Month-Old Children”developed in this study was applied as pre-test. Test group was given activities for 8 weeks, 2 days a week and 3 activities per day while control group was given activities in MEB 2013 program for the same period of time and 2 days a week by the researcher. Before the program was applied, resilience scores of children in test and control groups were compared with pre-test. As a result of the Mann Whitney U Test, there were no significant differences between scores children received in eight sub-dimensions (initiative-self-confidence, self-arrangement, attachment, social competence, emotional control, social problem solving skills, delay of gratification, getting help) or the complete scale. As a result of the Wilcoxon test conducted to determine differences between pre-test and post-test resilience scores of children in test group, a significant difference in favor of post-test was found in eight sub-dimensions (initiative-self-confidence, self-arrangement, attachment, social competence, emotional control, social problem solving skills, delay of gratification, getting help) and the complete scale. As a result of the Mann Whitney U test conducted to determine differences between pre-test and post-test resilience scores of children in control group, no significant differences were found except one sub-dimensionsin (self-regulation) in seven sub-dimensions (initiative-self-confidence, self-arrangement, attachment, social competence, emotional control, social problem solving skills, delay of gratification, getting help) or the complete scale. As a result of the Mann Whitney U test conducted to determine if there was a significant difference between average post-test scores children in test and control groups receive at resilience scale, a significant difference in favor of test group was found in eight sub-dimensions (initiative-self-confidence, self-arrangement, attachment, social competence, emotional control, social problem solving skills, delay of gratification, getting help) and the complete scale. Both groups were subjected to monitoring 3 weeks after post-test applied to test and control groups. As a result of the Wilcoxon test conducted to determine if there was a significant difference between post-test and monitoring scores of children in test group, no significant difference was found between post-test and monitoring scores. Similarly, as a result of the Wilcoxon test conducted to determine if there was a significant difference between post-test and monitoring scores of children in control group, no significant difference was found between post-test and monitoring scores. According to results of the Mann Whitney U test conducted to determine if there was a gender-based difference between post-test scores of children in test group, no significant gender-based difference was found between scores except self-regulation sub-dimension. According to these results, it was decided that resilience scale for 60-72 month-old children was valid and reliable while educational drama based resilience program was effective with permanent results after 3 weeks and scores of test group were not differentiated based on gender.
Benzer Tezler
- 48-72 aylık çocuklar için öz düzenleme becerileri ölçeği'nin geliştirilmesi ve çocukların öz düzenleme beceri düzeyleri ile annelerine bağlanma biçimleri, annelerin ebeveyn davranışları ve psikolojik sağlıkları arasındaki ilişkinin incelenmesi
Development of the self-regulation skills scale for 48-72 months old children and the investigation of the relationship between the level of self regulation skills of preschoolers and attachment security, maternal parenting behaviors and maternal psychological well-being
DİLAN BAYINDIR
- Okul öncesi çocukların psikolojik sağlamlık düzeyleri ile anne ilgi düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi
Investigation of the relationship between the levels of psychological resilience of preschool children and the levels of mother's interests
ELİF ÖZTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiTemel Eğitim Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SERAP DEMİRİZ
- Ebeveyn kişilik özelliklerinin ve erken dönem uyumsuz şemalarının 48-72 aylık çocukların psikolojik iyi oluşları üzerindeki rolü
The role of parental personality traits and maladaptive schemas on the psychological well-being of children aged 48-72 months
GÜLLÜ GÜLLER AKŞİT
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimMarmara ÜniversitesiTemel Eğitim Ana Bilim Dalı
DOÇ. ASUDE BALABAN DAĞAL
- Puberte prekoks tanılı çocuklarda yaşam kalitesinin değerlendirilmesi
Evaluation of quality of life in children with precocious puberty
İLKAY NUR YILMAZER
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2023
Çocuk Sağlığı ve HastalıklarıAnkara ÜniversitesiÇocuk Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZEHRA AYCAN
- Çocukluk Dönemi Yürütücü İşlevler Envanteri'nin 48-72 aylık çocuklar için geçerlik ve güvenirlik çalışması ve Okul Öncesi Yürütücü İşlevler Eğitim Programı'nın etkililiğinin incelenmesi
The validity and reliability study of Childhood Executive Functioning Inventory for 48–72 months old children and exploring the effectiveness of Preschool Executive Functions Training Program
HANDE ARSLAN ÇİFTÇİ
Doktora
Türkçe
2020
Eğitim ve ÖğretimMarmara Üniversitesiİlköğretim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜLDEN UYANIK
DOÇ. DR. İBRAHİM H. ACAR