Çin'de Kazakça-Tuvaca dil ilişkisi
Kazakh-Tuvan languang contact in China
- Tez No: 492361
- Danışmanlar: DOÇ. DR. İBRAHİM AHMET AYDEMİR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2018
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Çağdaş Türk Dilleri ve Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 99
Özet
Tuvaca, Türk dilleri ailesinin Kuzeydoğu (Sibirya) grubuna mensup olup Karagasça, Hakasça, Şorca, Altay Türkçesi ve Çulım Türkçesiyle birlikte bu grubun alt kolu olan Güney Sibirya Türkçesini oluşturmaktadır. Güney Sibirya Türk halklarından biri olan Tuvalar, ağırlıklı olarak Rusya Federasyonu'na bağlı Tuva Özerk Cumhuriyeti'nde yaşamaktadır. Ayrıca Moğolistan'da ve Çin'de de bazı küçük Tuva grupları vardır. Çin'in Xinjiang Uygur Özerk Bölgesi'nde yaşayan Tuvalar, Jungar Tuvaları olarak adlandırılmakta ve toplam nüfusları yaklaşık 2.000'dir. Bu Tuva grubu, Jungar-Altay Bölgesinde, Kanas Gölü'nün kenarında yaşamaktadır. Bu bölge, Çinli, Kazak, Uygur, Dungan, Tuvalı başta olmak üzere 36 farklı halkın bir arada yaşadığı bir bölgedir. Bölgenin toplam nüfusu 660.000'dir ve bu nüfusun yüzde 50'sini Kazaklar oluşturmaktadır. Bu çalışmada, Çin'de konuşulan iki Türkçe varyant olan Kazakça ve Jungar Tuvacası arasındaki dil ilişkisi ele alınmıştır. Burada Kazakça-Jungar Tuvacası dil ilişkisi, Lars Johanson'un Kod Kopyalama Modeli temelinde eşzamanlı bakış açısıyla incelenmiştir. Bu bağlamda bölgede sosyal açıdan baskın dil olan Kazakçadan (B dili) sosyal açıdan zayıf dil olan Jungar Tuvacasına (A dili) yapılan genel kopyalar (global copying), seçilmiş kopyalar (selective copying) ve karışık kopyalar(mixed copying) betimlenmiştir. Örneğin Kazakçadan A dili konumundaki Jungar Tuvacasına Arapça ve Farsça kökenli birçok öge (çoğu isim) kopyalanmıştır. Hâlbuki Güney Sibirya'da konuşulan Standart Tuvacada ise İslami dillerden kopya kelimeler neredeyse yok gibidir. Sözvarlığının yanı sıra fonetik, morfolojik ve sentaktik temelde de Kazakçadan Jungar Tuvacasına birçok unsur kopyalanmıştır. Bu Tez çalışması için, bizzat bölgeye giderek orada yaşayan değişik yaş grubundaki Jungar Tuvalarından ses kayıtları aldım ve daha sonra bu kayıtları çözümleyerek transkripsiyonlu metne dönüştürdüm. Bu çalışmada değerlendirilen malzemenin bir kısmını, işte bu alan araştırmasında derlediğim malzemeler oluşturmaktadır. Bunun dışında, Talant Mawkanulive Monika Rind-Pawlowski'nin bölgede yürüttükleri alan araştırmalarında derledikleri ve daha sonra yayınladıkları dilsel veriler de buradaki betimlemelerde kullanılmıştır. Anahtar Sözcükler Güney Sibirya Türk dilleri, Tuvaca, Dil ilişkisi, Kazakça, Jungar Tuvacası
Özet (Çeviri)
Tuvan is a member of the Northeast (Siberia) group of the Turkic language family and constitutes the South Siberian Turkic which is the lower branch of this group together with Karagas, Khakas, Shor, Altay Turkic and Chulym Turkic. The Tuvans, a Turkic people in South Siberia, live mainly in the Tuva Autonomous Republic of the Russian Federation. There are also some small Tuvan groups in Mongolia and China.The Tuvans, who live in China's Xinjiang Uygur Autonomous region are called Jungar Tuvans, and their total population is about 2.000.This Tuvan group lives on the edge of the Kanas Lake in the Jungar-Altay region. This region is a place inhabited by 36 different people, mainly Chinese, Kazakh, Uyghur, Dungan and Tuvan. The total population of the region is 660.000, where 50% of the population are Kazakhs. In this study, language contact between two Kazakh and Jungar Tuvan language, the two Turkic varieties spoken in China, have been discussed. The relationship of the Jungar Tuvan with Kazakh has been examined from a simultaneous point of view on the basis of Lars Johanson's Code Copy Pattern. In this context, global copying, selective copying, and mixed copying are depicted in the Jungar Tuvan (A-language) which is socially low language by comparison with Kazakh (B-language), a socially dominant language in the region. For example, many elements (mostly names) of Arabic and Persian origins have been copied to the Jungar Tuvan, which are from A-language Kazakh. Whereas Standard Tuvan, which is spoken in the South Siberia, copying words from the Islamic languages are almost absent. In addition to its vocabulary, certain elements have been copied from Kazakh to Jungar Tuvan on a phonetic and morphological basis. In order to study this thesis, I have been in the region and had taken voice recordings from the Jungar Tuvans of different age groups living there, and then I have transcribed the transcriptive manuscript by analyzing those records. Some of the materials assessed in this study constitute the materials I have collected in this fieldresearch. As well as this, I have used the descriptions in the figures that Talant Mawkanuli and Monika Rind-Pawlowski had previously compiled and published in this area. Key words South Sibirian Turkic languages, Tuvan, Language contact, Kazakh, Jungar Tuvan.
Benzer Tezler
- Eski Türkçe bağlamında Sarı Uygurca ve Yeni Uygurcanın gramer ve söz varlığı karşılaştırması
A comparison of Yellow Uyghur and New Uyghur in terms of grammar and vocabulary in the context of Old Turkic
DİLEK BARTU
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıYıldız Teknik ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ FİKRET YILDIRIM
- Kazakça bir hikaye: Sonğı Tasil metin-çeviri-dizin
Başlık çevirisi yok
SÜER EKER
Yüksek Lisans
Türkçe
1989
Türk Dili ve EdebiyatıHacettepe ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TALAT TEKİN
- Rayımbek Batır (Dil incelemesi, sözlük; Harf çevirimi, Türkiye Türkçesine aktarımı cilt. 1-2
Rayımbek Batır (Lingustic search, dictionary: Transcription, transtlake to modern Turkish) volume: 1-2
MEHMET HAZAR
Doktora
Türkçe
2005
DilbilimDicle ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Eğitimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. RIZA GÜL
- Kalmuk istilası ve Türk dünyasına etkileri
The Kalmyk invasion and its effects on the Turkish world
OKTAY BERBER