Güneybatı Anadolu ağızlarında şimdiki zaman ekleri
Present tense suffixes in southwestern Anatolia dialects
- Tez No: 492364
- Danışmanlar: PROF. DR. NURETTİN DEMİR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Dilbilim, Türk Dili ve Edebiyatı, Linguistics, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2018
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 98
Özet
Türkçenin takip edilebilen tarihi dönemlerinden bu yana çeşitli eklerle veya kelimelerle şimdiki zaman anlatılmıştır. Harezm Türkçesi dönemine kadar geniş zaman ekleri ̶ Ar/-(X)r şimdiki zaman anlatmak için de kullanılmıştır. Osmanlıcadan Modern Türkiye Türkçesine uzanan süreçte şimdiki zaman (-yor) standart bir varyant haline gelmiştir. Standart dilden farklı olarak ağızlar şimdiki zaman ekleri bakımından oldukça zengindir. Türkiye Türkçesinde şimdiki zaman ekinin yenilenmesinde ̶ A yorı-r kalıbı kullanılmıştır. Ağızlarda hem bu birleşik fiilden gelişen ekin hem de daha başka yapılardan gelişmiş şimdiki zaman eklerinin zenginliğinden bahsetmek mümkündür. Güneybatı Anadolu Ağızlarında konuşulan yerel varyantlar da şimdiki zaman ekleri bakımından çeşitlilik göstermektedir. Bu çeşitlilik tarafımızdan ortaya konulmaya çalışılmıştır. Bu çalışmada, genel bilgilerin verildiği Giriş bölümünde zaman ve şimdiki zaman konularından kısaca bahsedilmiştir. Daha sonra, Türkçede şimdiki zaman eklerinin tarihi dönemlerdeki kullanımları ve ağız terimi üzerinde durulmuştur. İkinci bölümde, mevcut kaynaklardan tespit edilen Güneybatı Anadolu Ağızları şimdiki zaman eklerinin envanteri çıkarılmaya çalışılmış olup eklerin dağılımı harita yoluyla da gösterilmiştir. Üçüncü bölümde, şimdiki zaman ekleri odaksıllık parametresi ile sınırlandırılmış olarak dilbilimsel bir yaklaşımla ele alınmaya çalışılmıştır. Anahtar Sözcükler Şimdiki zaman, Türkçe, zaman, odaksıl şimdiki zaman, ağız, Güneybatı Anadolu Ağızları
Özet (Çeviri)
From the pursuable ancient eras of Turkish language up to now, the present time is explained by using some various suffixes or words. Until Khorezmian Turkic language era, simple present tense suffixes -Ar/- (X)r used for present continuous tense too. Among the process starting from Ottoman Turkish to Modern Turkey Turkish, present continuous tense (-yor) turned into a standart variant. Different from standard language, dialects are prosperous from the manner of present continuous suffixes. In Turkey Turkish, present continuous suffix is renewed with“-A yorı-r”structure. In dialects, it is possible to mention about prosperous suffixes developed from both this compounded verb and present continuous suffixes developed from other structures. In Southwest Anatolian Dialects, spoken local variants are various in the manner of present continuous suffixes. This variety was aimed to be highlighted by us. In this study, in Introduction part where general information is provided, tense and present continuous tense were slightly mentioned. Then, usage of present continuous suffixes of Turkish in ancient eras and dialect terms were concentrated. In the second part, inventory of the present tense suffixes of Southwest Anatolian Dialects identified from the available sources were collected and the variance of the suffixes is also shown via the chart. In the third part, present continuous suffixes was intended to have an approach of linguistic manner, limited by“focality”parameter. Key Words Present continuous, Turkish, time, focal present continuous tense, dialect, Southwest Anatolian Dialects
Benzer Tezler
- Güneybatı Anadolu ağızlarında kiplik: Acıpayam, Çameli ve Fethiye ilçeleri ağızları örneği
Modality in Southwestern Anatolian dialects: The dialects of Acıpayam, Çameli and Fethiye districts
ELİF BURCU YALÇINKAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
DilbilimSüleyman Demirel ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. TALAT DİNAR
- Sarıgöl ve yöresi ağızları
Sarıgöl and its environs dialects
İMDAT DEMİR
Doktora
Türkçe
2012
Türk Dili ve EdebiyatıErciyes ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NEVZAT ÖZKAN
- Atabey ağzı (giriş-inceleme-metinler-sözlük)
Atabey dialect (introduction-analysis-texts-glossary)
ALİ OSMAN YALKIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Türk Dili ve EdebiyatıSüleyman Demirel ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. OSMAN YILDIZ