Küresel atmosferik indislerin Türkiye'deki sıcaklık ve yağış verilerine olan etkisi
Effects of global atmospheric indexes on temperature and precipitation data in Turkey
- Tez No: 494839
- Danışmanlar: DOÇ. DR. TURGAY PARTAL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: İnşaat Mühendisliği, Civil Engineering
- Anahtar Kelimeler: NAO, NCP, Sıcaklık, Yağış, Türkiye, NAO, NCP, Temperature, Precipitation, Turkey
- Yıl: 2018
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ondokuz Mayıs Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 116
Özet
Küresel atmosferik indislerin hidrometeorolojik parametreler üzerindeki etkileri hidrolojik döngü açısından önem arz etmektedir. Bu amaçla, bu tez çalışmasında Kuzey Denizi Hazar Deseni (NCP), Kuzey Atlantik Salınımı (NAO), Güneyli Salınım (SO) ve Arktik Salınımın (AO) Türkiye genelinde sıcaklık ve yağış rejimi ile olan ilişkisi araştırılmıştır. Bu bağlamda, öncelikle atmosferik indisler ile ortalama sıcaklık ve toplam yağış verileri arasındaki korelasyon katsayıları yıllık ve mevsimsel olarak hesaplanmıştır. Elde edilen korelasyonlar Student t testine göre α=0.01, α=0.05 ve α= 0.10 önem seviyelerinde değerlendirilmiştir. Sonuç olarak, NCP indeksi ile ortalama sıcaklık verileri arasında yıllık ve mevsimsel olarak önemli negatif korelasyonlar tespit edilmiştir. Toplam yağış verileri için ise NCP indeksi ile özellikle kış mevsiminde önemli korelasyonlar görülmüştür. NAO indeksi ile ortalama sıcaklık değerleri arasında yıllık olarak, kış, yaz ve sonbahar mevsimlerinde Türkiye'nin büyük bir kısmında önemli korelasyonlar elde edilmiştir. Yağışlar ve NAO arasındaki ilişki incelediğinde ise, bölgelere göre yıllık olarak, kış ve sonbahar mevsimlerinde önemli korelasyonlar gözlenmiştir. SO indeksi ile sıcaklık değerleri arasında sadece ilkbahar döneminde önemli pozitif korelasyonlar belirlenmiş, SO indeksi ile yağış verileri arasında ise genel itibariyle önemli korelasyonlar elde edilmemiştir. AO indeksi ile ortalama sıcaklık değerleri arasında yıllık olarak, kış ve sonbahar mevsimlerinde önemli korelasyonlar olduğu, bununla birlikte yağış verileri ile AO arasında ise bilhassa yıllık dönemde ve kış mevsiminde önemli korelasyonlar olduğu tespit edilmiştir. Çalışmada ayrıca, atmosferik indislerin negatif ve pozitif fazlarının etkisi altında sıcaklık ve yağış değerleri arasındaki farklar belirlenmiştir. Sıcaklık verileri açısından önemli korelasyonlar ile sıcaklık fark değerlerinin birbiriyle büyük oranda örtüştüğü gözlenmiştir. Buna göre, NAO, NCP ve AO indekslerinin negatif ve pozitif fazları etkisi altında en önemli sıcaklık farkları kış mevsiminde tespit edilirken, SO indeksi için ise en önemli sıcaklık farkları ilkbahar mevsiminde görülmüştür. Yağış farkları da çoğunlukla korelasyon analizi sonuçları ile uyumluluk göstermektedir. Ancak yağış fark analizi sonuçlarında, korelasyon analizinde görülmeyen bazı ilişkiler de ortaya konmuştur.
Özet (Çeviri)
The impacts of global atmospheric indices on hydrometeorological parameters are very significant. For this purpose, in this study the relationship between North Sea Caspian Pattern (NCP), North Atlantic Oscillation (NAO), Southern Oscillation (SO), Arctic Oscillation (AO) and temperature, precipitation regime in general of Turkey was investigated. In this context, firstly the correlation coefficients between atmospheric indices and mean temperature, total precipitation data were calculated as annual and seasonal. The correlations were evaluated according to Student t test at the significance level of α=0.01, α=0.05 and α=0.10. Consequently, significant negative correlations between NCP index and mean temperature data were detected as seasonal and annual. Furthermore, significant correlations were observed between total precipitation data and NCP index in winter period, particularly. Significant correlations between NAO index and mean temperature were obtained as annual, in winter, autumn and summer seasons in greater part of Turkey. When the relationship between NAO index and total precipitation data is examined, remarkable effects were observed as annual, in winter and autumn seasons, regionally. Between SO index and temperature values significant positive correlations were determined only in spring season, whereas there were not acquired substantial correlations between SO index and precipitation data, in general. It was also detected that AO index and mean temperature has remarkable correlations as annual, in winter and autumn seasons, furthermore, AO and precipitation data have remarkable correlations as annual and in winter season, especially. In this study, the differences of temperature and precipitation which are under the influence of the negative and positive phases of atmospheric indices were also examined. It was observed that significant correlations as regards temperature data and temperature differences are overlapping with each other, substantially. Accordingly, the most significant temperature differences under the impact of negative and positive phases of NAO, NCP and AO indices were determined in winter season, while the most notable temperature differences were seen in spring season for SO index. Likewise, precipitation differences are compatible with the results of correlation analysis mostly. However, some remarkable relations were revealed as a result of precipitation difference analysis although they were not seen in the correlation analysis.
Benzer Tezler
- Yüksek çözünürlükteki bölgesel iklim modeli simülasyonu ile ekstrem iklim indekslerinin belirlenmesi
Defining extreme indices by using high resolution regional climate model simulation
FULDEN BATIBENİZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Meteorolojiİstanbul Teknik ÜniversitesiMeteoroloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BARIŞ ÖNOL
- Türkiye akarsu akımları üzerinde küresel atmosferik salınımların etkisi ve modellenmesi
The effect of the global atmospheric oscillations on streamflows in Turkey and modelling
EMRE KEBAPCIOĞLU
Doktora
Türkçe
2022
İnşaat MühendisliğiOndokuz Mayıs Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TURGAY PARTAL
- Seyhan ve Ceyhan havzalarında yağış indislerinde gözlenen eğilimler ve atmosferik salınımlarla ilişkisi
Trends observed in precipitation indices in Seyhan and Ceyhan basins and their relationship with atmospheric oscillations
ABDULLAH KARAOĞLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
CoğrafyaKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiCoğrafya Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MURAT KARABULUT
- A study on upper atmospheric joule heating using observations and coupled models and a space weather consequence: Geomagnetically induced currents
Yukarı atmosfer joule ısınmasının gözlem ve uzay havası modelleri kullanarak kapsamlı incelenmesi ve bir uzay havası uygulaması: Jeomanyetik akımlar
EMİNE CEREN EYİGÜLER
Doktora
İngilizce
2018
Astronomi ve Uzay Bilimleriİstanbul Teknik ÜniversitesiMeteoroloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZEREFŞAN KAYMAZ
- Türkiye'de yüzey sıcaklıkları ile çeşitli indislerden elde edilen fenolojik aktivitenin kırsal ve kentsel alanlardaki durumunun incelenmesi
Surface temperatures and phenological activity from various indices in Turkey investigation of the situation in rural and urban areas
İLHAMİ DOĞAN
Doktora
Türkçe
2023
CoğrafyaKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiCoğrafya Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MURAT KARABULUT