1918-1921 dönemi özerkliğin soykütüğü: Azerbaycan ve İran bölge örneği
Genealogy of autonomy, from 1918 to 1921: The case of Azerbaijan and Iran
- Tez No: 497086
- Danışmanlar: PROF. DR. ADALET ALADA
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Siyasal Bilimler, Political Science
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2018
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 201
Özet
Rusya'da 1905'te başveren anayasal devrim, komşu ülkeleri etkileyerek bölgedeki siyasal rejimleri bir meşruiyet krizine sürüklemiştir. Kaçar ve Osmanlı devleti meşruiyet krizini meşrutiyet rejimine geçişle aşmaya çalışmıştır. Rusya'da ve İran'da anayasa talebiyle başlayan ve devrimle sonuçlanan hareket, eski düzenden bir kırılmaya neden olmuştur. Bu kırılma sonucunda önceki döneme ait epistemik-dilsel paradigma yerini yeni paradigmalara vermiştir. Meşrutiyet söylemi keyfi yönetime karşı olma stratejisiyle farklı toplumsal ve siyasal grupları siyaset sahnesine taşımıştır. Anayasa ve parlamento talebiyle başlayan itiraz hareketleri Rusya'da Duma ve çeşitli siyasi partileri ortaya çıkarmıştır. Benzer biçimde anayasal hareket, İran'da da, Milli Şura Meclisi ve eyaleti ve vilayeti encümenler gibi yeni yönetsel kurumların oluşmasına neden olmuştur. Merkezi yönetimi temsil eden Milli Şura Meclisi ile yerel iradeyi temsil eden encümenler arasında reformların niteliği ve gerçekleştirme biçimi konusunda fikir ayrılıkları yaşanmıştır. Yaşanan bu fikir ayrılıkları üzerine daha güçlü bir konumda olan Milli Şura Meclisi, çıkış yolunu encümlerin faaliyet alanının daraltılmasında görmüştür. Merkezin hamlelerine karşı yerel encümenler muhtariyet ilkesine sarılarak kendi bölgelerinde merkezden bağımsız bir şekilde temel reformları gerçekleştirme yoluna başvurmuştur. İran'da devrim karşıtı hareketler ve Rus işgali Meşrutiyet rejimini krize doğru sürükleyerek, meşrutiyet söyleminden kopuşa sebep olmuştur. Rusya'da da benzer durum hakim olmuştur. Duma'nın kapatılması, basın ve ifade özgürlüğünün yok sayılması, ve muhtelif muhalif siyasi partilerin faaliyetlerine yasak getirilmesi reformist hareketlerin daha radikal tavırlar almasına neden olmuştur. Yaşanan gelişmeler üzerine Kafkasya'da kimlik ve erk arayışında olan aydınlar siyasi özerklik fikrinin pratiğe dökülmesini bir çözüm olarak benimsemiştir. İran'da yerel aydınlar meşrutiyet rejiminin eksiksiz bir şekilde hayata geçirilmek, İngiltre ve Rus vesayetinin kaldırmak, ülkenin bağımsızlığının gerçek anlamda korumak, eyaletlerin kendi iç işlerinde özerk olmasını sağlama almak, ve kamu düzenin hukukla sağlanmak gibi talepler âdemi merkeziyetçi düşünceyi mümkün kılarak yerel özerk yönetimleri görünür kılmıştır. Söz konusu bu dönemde özgürlükçü aydınların stratejisi, eyalet düzeyinde ayaklanmalarla, meşrutiyet devrimiyle vaadedilen reformları yerel düzeyde hayata geçirilmek olmuştur. Siyasal özerklik düşüncesi bu idealin pratiğinin çerçevesini oluşturmuştur. Soykütük çalışmaları, tarihsel ve toplumsal süreçlerde göz ardı edilmiş kırılmaların üzerine yoğunlaşır. Her dönemin kendine özgü bilgi paradigması ve rasyonelliği vardır. Belli bir zaman diliminde baskın olan ve dönemine damgasını vuran söylemleri kendi dönemine ait mantıksal ölçülerle değerlendirilmesi gerekir. Bu çalışma söz konusu dönemi, döneme hakim rasyonaliteye göre ele almayı öncelemiştir.
Özet (Çeviri)
The 1905 Russian Revulotion affacted the regional politics, leading the neighboring governments into legitimacy crisis. The Qajar and Ottoman empires tried to overcome the legitimacy crisis by transitioning into constitutional monarchies. In Russia and Iran, the movements that started with the demand for constition and ended with revolutions, resulted in a refraction. As a result of this refraction, the epistemic-linguistic paradigm of the pre-constitutional era replaced with new paradigms. The constitutional discourse adapted a new strategy of confronting arbitrary governance, bringing diverse social and political groups into political sphere. The protests in demand of constition and parliament in Russia resulted in formation of the Duma and different political parties. Meanwhile, the constitional movement in Iran followed by the formation of administrative entities such as National Consultative Assembly as well as Provincial and Regional Councils. The National Consultative Assembly, as the representative of central government, and the Councils, as representatives of provinces, were experiencing some disagreements over the methods of implementing the reforms. Given its stronger position, the assembly chose to resolve the disagreement through sidelining the Councils by narrowing their activity area. In response to the moves by central government, on the basis of autonomous principle, the regional councils independently managed to implement fundamental reforms. Anti-revolutionary movements in Iran coupled with Russian occupation pushed the Constitutional Regime into crisis, breaking it away from the constitutional discourse. Russia also expreinced a similar situation. Dissolving of the Duma, neglecting the freedom of press and expression along with prohibiting the activities of different opposition political parties resulted in the radicalization of the reformist movements. Based upon these developments, the local intellectuals decided that putting the idea of political autonomy into effect would be a solution to problems facing the country. In such a period, libertarian intellectuals' strategy was towards implementing the reforms – that projected and promised in constitutional movement – in provincial-level by means of provincial uprisings. The framework for the practice of this ideal was created by the idea of political autonomy. Genealogical studies intensified on the refractions that were disrigarded in historical and social processes. Every period has specific knowledge paradigm and rationality. Therefore, the paradigms that occurred in a certain period of time must be evaluated based on logical standards of that specific period. Examining that period on the basis of its own rationality has been prioritized in this study.
Benzer Tezler
- 1990 sonrası Türkiye-Gürcistan ilişkileri
The relations of Turkey and Georga after 1990
TUĞBA ÇELEBİOĞLU
- Milli Mücadele Dönemi'nde Saimbeyli (Haçin)(1918-1921)
Saimbeyli in the Period of National Struggle (Haçi̇n)(1918-1921)
GÜLBAHAR GÖK
- Türkiye Gürcistan arasında siyasal ilişkiler 1918-1921
Political relaitions between republic of Turkey and Georgia in 1918-1921 years
NİNO TOMASHVİLİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Uluslararası İlişkilerİstanbul ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. İLKER AKTÜKÜN
- Çukurova bölgesi'nde Fransız işgali ve işgal yönetimi (1918-1921)
French occupation and occupation administration in Çukurova region (1918-1921)
TURGAY TUNALI