Fındıkta zararlı olan yazıcı böceklere (coleoptera: curculıonıdae: scolytınae) karşı mücadelede semiokimyasal destekli tuzak bitki yönteminin geliştirilmesi
Improvement of semiochemical assisted trap plant method against ambrosia beetles (coleoptera: curculionidae: scolytinae) on hazelnut
- Tez No: 497525
- Danışmanlar: PROF. DR. CELAL TUNÇER
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Ziraat, Agriculture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2018
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ondokuz Mayıs Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Bitki Koruma Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 144
Özet
Bu çalışma, fındıkta zararlı olan yazıcı böceklere karşı etkili olabilecek alternatif bir mücadele yönteminin geliştirilmesi amacıyla 2013-2015 yılları arasında Samsun ili Çarşamba ve Terme ilçelerinde gerçekleştirilmiştir. Denemelerde, 8-10 yaşlarında saksılı fındık fidanlarına arborjet enjeksiyon seti kullanılarak farklı özellikte ve miktarlarda çekici solüsyonlar enjekte edilmiştir. Çekici solüsyon enjekte edilen tuzak bitkiler farklı yöntemler kullanılarak fındık bahçelerinde denemeye alınmıştır. Bahar ve yaz denemelerinde 3 yıl boyunca toplamda 352 adet tuzak bitki kullanılmıştır. Farklı çekici solüsyonların etkinliklerini belirlemeye yönelik yaptığımız çalışmalarda, 2014 yılı bahar döneminde 75 ml ve 45 ml etanol+toluen enjekte edilen tuzak bitkilerin yazıcı böcekleri yakalamakta başarılı olduğu (18,83±2,26 ve 12,54±1,35), fakat terebentin ve α-pinen enjekte edilen tuzak bitkilerin yazıcı böcekler tarafından hiç tercih edilmediği belirlenmiştir. Aynı yılın yaz döneminde, 75 ml ve 45 ml enjekte edilen tuzak bitkiler birbirleri arasında karşılaştırıldığında, etanol+toluen enjekte edilen tuzak bitkilerin en fazla sayıda yazıcı böcek yakaladığı (117,85±10,20 ve 66,50±6,50), terebentin+etanol+toluen enjekte edilen tuzak bitkilerin daha az sayıda yazıcı böcek yakaladığı (64,75±8,10 ve 44,29±5,30), α-pinen+etanol+toluen enjekte edilen tuzak bitkilerin ise en az sayıda yazıcı böcek yakaladığı (41,40±5,10 ve 18,50±2,30) tespit edilmiştir. Buna göre terebentinin ve α-pinenin yazıcı böcekler için hiçbir cezbediciliğinin olmadığı, hatta etanol+toluenin cezbediciliğinide zayıflattığı anlaşılmaktadır. Ayrıca, tuzak bitkilere enjekte edilen çekici solüsyon miktarı ile tuzak bitkilere yakalanan yazıcı böcek sayısı arasında doğru bir orantının olduğu anlaşılmaktadır. Tuzak bitkilerin etkinliklerini belirlemeye yönelik yaptığımız çalışmalarda, çekici solüsyon enjekte edilmesini takiben tuzak bitkilerin ilk 4 hafta boyunca yazıcı böcekleri yakalamakta oldukça etkili oldukları, daha sonra tuzak bitki içerisindeki çekici solüsyon miktarının azalmasına bağlı olarak tuzaklama etkinliklerinde azalmalar olduğu tespit edilmiştir. Bununla birlikte, tuzak bitkilerin 40 cm, 1,5 m yâda 5 m uzağına konulan kontrol grubu bitkilerde yazıcı böceklere ait giriş deliklerine hiçbir dönemde rastlanılmamıştır. Farklı fındık çeşitlerinin tuzak bitki olabilme etkinliklerini belirlemeye yönelik yaptığımız çalışmalarda, 2015 yılının bahar ve yaz dönemlerinde 4 fındık çeşidine (Tombul, Palaz, Çakıldak ve Foşa) 50 ml etanol+toluen enjekte edilmiştir. Bahar döneminde sırasıyla en fazla sayıda yazıcı böceği Tombul (49,45±5,23), Palaz (49,34±5,11), Çakıldak (36,85±4,00) ve Foşa (32,52±3,47) fındık çeşidi yakalamıştır. Yaz döneminde sırasıyla en fazla sayıda yazıcı böceği Palaz (69,70±4,70), Tombul (66,93±4,60), Çakıldak (42,79±3,10) ve Foşa (36,66±2,80) fındık çeşidi yakalamıştır. Bu sonuçlara göre ileride yapılacak kitlesel tuzaklama çalışmalarında tuzak bitki olarak Tombul ve Palaz çeşitlerinin kullanılmasının daha faydalı olacağı belirlenmiştir. Rebell-Rosso tuzakların etkinliklerini ve yazıcı böcek türlerinin yoğunluklarını belirlemeye yönelik yaptığımız çalışmaların sonucunda, yazıcı böceklerin fındık bahçelerindeki ergin çıkışlarının Mart ayında başladığı ve çıkışların Eylül ayının sonunda kadar devam ettiği belirlenmiştir. Rebell-Rosso tuzakların, olumsuz iklim şartlarından çok çabuk etkilendiği, çekici solüsyonlarının her hafta yenilenmesi gerektiği ve yazıcı böcekler dışında birçok faydalı böceğinde tuzaklara yakalandığı yaptığımız çalışmalar ile tespit edilmiştir. Bu yüzden rebell-rosso tuzakların, yazıcı böceklerin kitlesel tuzaklamalarında kullanılmak yerine, tuzak bitkilere yardımcı olmak amacıyla yazıcı böceklerin popülasyonlarının takibi için kullanılmasının daha faydalı olacağı belirlenmiştir. Fındıkta zararlı olan yazıcı böcekler ile mücadelede alternatif bir yöntem olan semiokimyasal destekli tuzak bitki yöntemi, olumsuz iklim şartlarından daha az etkilenen, faydalı böceklere zarar vermeyen ve daha ekonomik olması bakımından rebell-rosso tuzaklara kıyasla oldukça başarılıdır. Semiokimyasal destekli tuzak bitki yöntemi geliştirildiği takdirde, yazıcı böceklere karşı kitlesel mücadelede büyük başarılar elde edeceği yapılan çalışmalardan anlaşılmaktadır.
Özet (Çeviri)
This study was carried out in Samsun province of Çarşamba and Terme districts between 2013 and 2015 in order to develop an alternative method of combating ambrosia beetles that are harmful to hazelnuts. In the experiments, attractive solutions with different characteristics and quantities were injected to the potted hazelnut seedlings of 8-10 years old by using arborjet injection set. Trap plants injected with attractive solutions were experimented in hazelnut orchards using different methods. In the spring and summer experiments, a total of 352 trap plants were used for 3 years. In our studies to determine the activities of different attractant solutions, in the spring of 2014, trap plants injected with 75 ml and 45 ml ethanol+toluene were successful in catching ambrosia beetles (18,83±2,26 and 12,54±1,35), whereas turpentine and α-pinene injected trap plants were never preferred by ambrosia beetles. In the summer of the same year, 75 ml and 45 ml injected trap plants were compared between each other, it was determined that the trap plants that were injected with ethanol+toluene caught the largest number of ambrosia beetles (117,85±10,20 and 66,50±6,50), the trap plants that were injected with turpentine+ethanol+toluene caught the small number of ambrosia beetles (64,75±8,10 and 44,29±5,30) and the trap plants that were injected with α-pinene+ethanol+toluene caught the least number of ambrosia beetles (41,40±5,10 and 18,50±2,30). It is understood that turpentine and α-pinene chemicals are not attractive for ambrosia beetles, even they weaken the attractiveness of ethanol+toluene. It is also understood that there was a correct proportion between the amount of the attractive solution injected into the trap plants and the number of ambrosia beetles trapped in the trap plants. In our studies to determine the activities of trap plants, we found that trap plants were quite effective in capturing ambrosia beetles for the first 4 weeks following the injection of the attractant solution, then they decrease in trapping activities due to the decrease in the amount of the attractant solution in the trap plants. However, in all of the studies carried out, the entry holes of the ambrosia beetles were not found on the control group plants which were placed at 40 cm, 1.5 m or 5 m away from trap plants. In the studies we have conducted to determine the activities of the different hazelnut varieties to become trap plants, in the spring and summer of 2015, 4 hazelnut cultivars (Tombul, Palaz, Çakıldak and Foşa) were injected with 50 ml of ethanol+toluene. In the spring experiments, the largest number of ambrosia beetles were caught by Tombul (49,45±5,23), Palaz (49,34±5,11), Çakıldak (36,85±4,00) and Foşa (32,52±3,47) varieties respectively. In the summer experiments, the largest number of ambrosia beetles were caught by Palaz (69,70±4,70), Tombul (66,93±4,60), Çakıldak (42,79±3,10) and Foşa (36,66±2,80) varieties respectively. According to these results, it was determined that it would be more beneficial to use Tombul and Palaz varieties as trap plants in future mass trapping studies. As a result of our studies to determine the efficiency of rebell-rosso traps and the density of ambrosia beetles species, it has been found that the adult outflows of ambrosia beetles in hazelnut gardens began in March and the outbreaks continued until the end of September. Also, it has been found that rebell-rosso traps are affected very quickly by adverse climatic conditions, attracting solutions have to be renewed weekly, and many useful beetles have been trapped and killed. It has therefore been determined that it would be more useful to use the rebell-rosso traps to follow populations of ambrosia beetles to help trap plants, instead of being used for mass trapping of ambrosia beetles. The semiochemical assisted trap plant method, an alternative method to combat harmful ambrosia beetles in hazelnuts, is quite successful compared to rebell-rosso traps in that it is less affected by adverse climatic conditions, does not harm beneficial insects and is more economical. It is understood from studies conducted that if a semiochemical assisted trap plant method is developed, it will achieve great success in the mass trapping against ambrosia beetles.
Benzer Tezler
- Fındıkta zararlı olan Palomena prasina L. (Hemiptera: Pentatomidae)'ya karşı farklı tuzak tiplerinin ve bazı entomopatojenlerin etkinliklerinin belirlenmesi
Determination of the activities of different types of traps and some entomopathogens against Palomena prasina L. (Hemiptera: pentatomidae) in hazelnut
ŞEYMA YİĞİT
- Kocaeli ilinde fındık üretimi yapan çiftçiler ile fındıkta kullanılan pestisitler hakkında bilinç düzeyinin araştırılması
Investigation of awareness level of farmers producing hazelnut in Kocaeli province and pesticid used in hazelnut
TOLUNAY UZUN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
ZiraatBursa Uludağ ÜniversitesiBitki Koruma Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İSMAİL ALPER SUSURLUK
- Zeta-cypermethrın insektisitinin Chlamydomonas reinhardtii (mikro yeşil alg) ve Lemna minor (su mercimeği) üzerine fitotoksik etkilerinin araştırılması
Investigating on phytotoxic effects of the zeta-cypermethrin insecticide on Chlamydomonas reinhardtii (micro green alga) andLlemna minor (duckweed)
ÖZLEM YILMAZ
- Fındıkta külleme hastalığı ve Bacillus subtilis izolatları kullanılarak mücadele olanaklarının araştırılması
Investigation of powdery mildew disease in hazelnut and control opportunities using Bacillus subtilis isolates
GÜLSEVİM ÇİLİNGİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
BiyolojiKaradeniz Teknik ÜniversitesiBiyoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KAZIM SEZEN
- Gama ışını uygulamalarının natürel iç fındıkta depolama kalitesine etkileri
Effects of gamma irradiation applications on storage quality of the natural hazelnut kernels
SAADET KOÇ GÜLER