Çin kaynaklarına göre Sha-tuo Türkleri tarihi
Sha-tuo Turks history according to the chinese sources
- Tez No: 498164
- Danışmanlar: PROF. DR. İLYAS KEMALOĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2018
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Genel Türk Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 102
Özet
Doğu Göktürk Devleti 630 yılında tamamen yıkılarak Çin'in hâkimiyetine girerken Batı Göktürk Devleti 658 yılına kadar varlığını sürdürdü. 649 yılında Aşina Ho-lu önderliğinde toplanan Türk boyları T'ang Hanedanlığı'na karşı isyan ettiler. C'hu-yüe boyuna mensup Sha-tuo Türkleri Ho-lu'nun isyanı başarısız olunca Doğu Türkistan'da Kumlu Bayır olarak bilinen çöl bölgesinde kendi hürriyetlerini muhavaza etmeye çalıştıklarından dolayı kendilerine Sha-tuo adını verdiler. Sha-tuo Türkleri'nin tarihi 649 yılında başlayıp 991 yılında son buldu. 657 yılında Çin'e tabî olan Sha-tuolar 907 yılında T'ang Hanedanlığı yıkılana kadar geçen iki buçuk yüzyıl boyunca Çin'in hâkimiyetinde yaşadılar. 770-788 ve 790-808 yılları arasında Tibet, Beiting bölgesini ele geçirince Sha-tuoları hâkimiyeti altına aldı. Sha-tuolar T'ang Hanedanlığı yıkılınca kendi devletlerini kurmak için mücadeleye başladı. 923 yılından itibaren Üç Hanedanlık ve Bir Krallık kurarak tarihe adlarını yazdırttılar. Yaklaşık üç buçuk yüzyıllık süreçte Tibet Devleti, Uygurlar ve çeşitli kabilelerle münasebetleri oldu. Sha-tuolar bu süreçte yoğun Çin baskısına rağmen Türk kültürünü devam ettirmeyi başardılar. Bu çalışmada Sha-tuo kelimesinin analizi yapılarak anlamının“kumlu bayır”olduğu ve Sha-tuolar'ın C'hu-yüe boyundan ayrılarak kendi bağımsızlıklarını kurdukları anlatıldı. Türk tarihinde önemli bir yer tutmalarının sebeplerinden ilk sırada ise uzun yıllar T'ang'ın egemenliğinde yaşamalarına rağmen Türk kültürünü korumaya çalışmaları ve eğitim ile ekonomi alanında yaptıklan reformlardır. Bahsi geçen önemli konular Çin kaynaklarına göre detaylı bir şekilde ele alındı. ANAHTAR KELİMELER: Sha-tuo Türkleri, Tibet Devleti, Uygurlar, T'ang Hanedanlığı, Aşina Ho-lu, C'hu-yüe.
Özet (Çeviri)
While the East Gokturk State was completely destroyed in 630 and entered China's domination, the Western Gokturk State continued its existence until 658. In 649, the Turkish tribes, led by A-shih-na Ho-lu, rebelled against the T'ang dynasty. The Sha-tuo Turks of the C'hu-yüe tribe gave themselves the name of Sha-tuo because they tried to protect their freedom in the desert region known as the Sandy Slope in East Turkestan when Ho-lu's rebellion failed. The history of Sha-tuo Turks began in 649 and ended in 991.The Sha-tuo, which were liable to China in 657, lived under the rule of China during the last 250 years until the T'ang Dynasty was destroyed in 907. Between 770-788 and 790-808, Tibetan captured the Beiting region, which was belong to Sha-tuo, and also got the control of Sha-tuo rule. The Sha-tuo began to struggle to establish their own state when the T'ang Dynasty collapsed. From 923 on, with establishing the Three Dynasties and a Kingdom, they were mentioned in the history as Turkish tribe. About three and a half centuries there had been relations with the Tibetan State, Uighurs and various tribes. In this process Sha-tuo's succeeded in maintaining the Turkish culture despite the intense Chinese pressure. In this study, it was explained that Sha-tuo means“sandy slope”by analysing the meaning of Sha-tuo word as well as that Sha-tuo's established their independence after separated from the C'hu-yüe tribe. One of the most reasons of their having an importantance in Turkish history was because of trying to protect the Turkish culture despite the fact that they lived for many years under T'ang's rule and making reforms in the field of education and economy. Those important topics were handled in detail according to Chinese sources. KEY WORDS: Sha-tuo Turks, Tibetan, Uighurs, T'ang Dynasty, A-shih-na Ho-lu, C'hu-yüe.
Benzer Tezler
- Çin kaynaklarına göre Türklerle ilgili efsaneler
Turkish legends according to the Chinese historical records
YILDIZ BERKKAN
Doktora
Türkçe
2018
Doğu Dilleri ve EdebiyatıAnkara ÜniversitesiDoğu Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BÜLENT OKAY
- Çin kaynaklarına göre Türklerin menşei hakkında bir inceleme 'Xianbeilerden Tuobalara (Tuoba Xianbei) Türk tarihi'
According the Chinese sources a survey about the origins of Turks 'Xianbei to Tuoba (Tuoba Xianbei) history of Turks'
ŞÜKRÜ AKTAŞ
Doktora
Türkçe
2020
Doğu Dilleri ve EdebiyatıAnkara ÜniversitesiDoğu Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İNCİ ERDOĞDU
- Çin kaynaklarına göre Mançu (Çing) Hanedanı döneminde (1644-1911), Çin'de İslâmiyet
According to chinese sources, Islam in Manchu (Çing) dynasty (1644-1911) in China
MAERJIANG WU
Doktora
Türkçe
2018
TarihMarmara Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NUH ARSLANTAŞ
- Çin kaynaklarına göre eski Türk kavimleri: M. Ö. 2146 - 318
Ancient Turkish tribes in Chinese resources
ERKİN EKREM