Geri Dön

Kültürel açıdan Türk tiyatrosunda seyirci

Audience in Turkish theater in terms of cultural aspect

  1. Tez No: 503589
  2. Yazar: MEHMET SABRİ ŞENOL
  3. Danışmanlar: PROF. DR. ASLIHAN ÜNLÜ
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Sahne ve Görüntü Sanatları, Performing and Visual Arts
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2018
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
  10. Enstitü: Güzel Sanatlar Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Sahne Sanatları Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 366

Özet

Türk seyircisinin seyir estetiğine baktığımızda; seyircinin izleme alışkanlıklarının Orta Asya'dan gelen animistik duyu, Göçebe/Kandaş Şamanist yapı, göç yollarında karşılaşılan kültürler, Anadolu Kültürü, İslam ve Tasavvuf Anlayışı, Batılılaşma İdeolojisi ve Tüketim Kültürü ile biçimlenmiş olduğu söylenebilir. Geçmişte Şaman Ayinleri'yle, Köy Seyirlik Oyunları'yla, Osmanlı Şenlikleri'ndeki Dramatik Gösterilerle, Meddah, Karagöz, Ortaoyunu, Kukla vb. dramatik türlerle seyir ihtiyacını karşılayan Türk seyircisinin mizah yoluyla uzlaşmaya, kolektif eğlenmeye yönelen dil-anlatım özellikleri ile biçimlenen algısı; Batılılaşma sonrasında radikal bir değişime uğramıştır. Dünya Tiyatrosu kapalı biçimden açık biçim estetiğine yönelirken, tiyatromuz açık biçim estetiğinden kapalı biçim estetiğine geçmiş, kültürel hayatın gündelik kalıplarıyla açık alanlarda, han ve konaklarda, kahvehanelerde gülmenin oyunsu özgürlüğünün tadını çıkaran seyircimize; Batı'nın çerçeve sahnede yaşamı yansılayan ve eğlendirme işlevi eğiticilikle dengelenmiş tiyatro anlayışı benimsetilmeye çalışılmış, seyircimiz yabancısı olduğu bir estetik yaklaşımın dinamikleriyle yüz yüze kalmıştır. Artık halkın tiyatrosu değil, halkı eğiten tiyatro söz konusudur. Seyirciye yaklaşımdaki özensizlik ve seyircinin yerleşik kalıplarının göz ardı edilmesi, Batılılaşma İdeolojisi, hızla gelişen teknolojinin de etkileriyle seyircinin değişen gerçeklik algısı ve dış dinamiklerle dolaylı bir biçimde maniple edilen bakışı oyunla ilişkisini de değiştirmeye başlamıştır. 1990'larla birlikte kültürel olana dikkat çekilmesiyle tiyatroya ve seyirciye bakış değişmiş, alternatif mekan ve biçim anlayışları devreye girmiş, seyircinin kültürel doğasına yönelinerek; sahne seyirci ilişkilerinde dikkat çekici gelişmeler yaşanmaya başlamıştır. Yaşanan teknolojik devrim, tüketim kültürü vb. seyircinin algısını etkilese de; geçmişten günümüze kültüre dayalı olarak yerleşmiş seyir estetiğine dair kimi özellikler hala seyircinin bilinçdışında devam etmekte, seçimlerinde, beğeni ölçütlerinde ve haz alışında etkisini sürdürmektedir.

Özet (Çeviri)

When we look at the viewing aesthetics of Turkish audiences; it can be said that the viewing habits of the spectator are shaped by the animistic sense coming from Central Asia, Nomadic /Cognate Shamanist structure, cultures encountered on the migration routes, Anatolian Culture, Islam and Sufi Conception, Westernization Ideology and Consumption Culture. In the past, with dramatic genres such as Shaman Rites, Theatrical Villa Plays, Dramatic Shows in the Ottoman Festivals, Meddah, Karagöz, Ortaoyunu, Puppet etc. the need for watching has been met; Turkish spectator's perception, which has been formed by language-narrative features oriented towards collective fun and via humor towards reconciliation, has undergone a radical change after Westernization. While the World Theater is headed to aesthetics of an open style from the closed form, our theater is headed towards a closed form aesthetics leaving the open form; West's theater perspective, in which life is reflected on a frame stage and its entertaining functions is balanced by instructiveness, was tried to infuse to our spectators, who enjoyed the playful freedom of laughter with the casual patterns of cultural life in open spaces, inns, pavilions and coffee houses; our audience was faced with the dynamics of an aesthetic approach they were a stranger to it. It is no longer the theater of the people, but the theater that educates the people. The carelessness in approach to the spectator, the ignoring of the built-in patterns of them, the ideology of Westernization, and the spectator's changing sense of reality with the effects of the rapidly evolving technology and their perception which is indirectly manipulated by the external dynamics have been shifting their relations with the plays. By drawing attention to the cultural one with the 1990s, the view of the theater and the audience has changed; alternative understandings of spaces and forms has been put into action; by leaning to the cultural nature of the spectator, noteworthy developments began to happen in stage and audience relations. Even though the technological revolution that has taken place, the culture of consumption and etc. have affected to the viewpoint of the spectator, some characteristics of viewing aesthetics which were established on basis of the culture from past to present, have still been continuing in the unconscious of the spectator, and they continue to influence their choices, taste criteria, and enjoyment.

Benzer Tezler

  1. Réécrire Molière en Turquie à l'Âge des réformes: Seconde moitié du XIXe siècle

    Reformlar Çağında Türkiye'de Molière'in yeniden yazımı: 19. yüzyılın ikinci yarısı

    ÇİĞDEM KURT WILLIAMS

    Doktora

    Fransızca

    Fransızca

    2015

    Karşılaştırmalı EdebiyatYıldız Teknik Üniversitesi

    Batı Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. AYŞE BANU KARADAĞ

    PROF. DR. GUY DUCREY

  2. Anlatımlı dans performanslarının kurgusu Dumlupınar performansı örneği

    Editing of narrative dance performances example of Dumlupınar performance

    ÖZGÜR YİĞİT

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    Bale ve DansSakarya Üniversitesi

    Türk Halk Oyunları Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. KEREM CENK YILMAZ

  3. Dans tiyatrosunun oluşumunda dans antropolojisinden yararlanma yolları ve anadolu danslarından model önerileri

    Concept of dance theatre, benefits of dance antropology methods and models from anatolia

    ÖMER BARBAROS ÜNLÜ

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2009

    Sahne ve Görüntü SanatlarıDokuz Eylül Üniversitesi

    Sahne Sanatları Ana Sanat Dalı

    YRD. DOÇ. DR. NEVİN ERİTENEL

  4. Shakespeare and authority: The intersection of theatre, locality and politics in Turkey

    Shakespeare ve otorite: Türkiye'de yerellik, tiyatro ve politikanın kesişimi

    MELİS GÜNEKAN

    Doktora

    İngilizce

    İngilizce

    2021

    Sahne ve Görüntü SanatlarıBoğaziçi Üniversitesi

    İngiliz Dili ve Edebiyatı Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ EMİNE FİŞEK TÜREM

  5. Historiographies of abjection: The Armenian memory in contemporary Turkish public theatre

    Abjeksiyona dair tarihyazımları: Güncel Türkiye ödenekli tiyatrosunda Ermeni hafızası

    ŞEYDA NUR YILDIRIM

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2023

    Sahne ve Görüntü SanatlarıKadir Has Üniversitesi

    İletişim Bilimleri Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ AFİFE İDİL AKIN

    DOÇ. DR. RÜSTEM ERTUĞ ALTINAY