Ayçiçeği (Helianthus annuus L.) genetik kaynaklarının morfometrik karakterizasyonu
Morphometric characterization of the sunflower (Helianthus annuus L.) genetic resources
- Tez No: 503891
- Danışmanlar: PROF. DR. MUZAFFER TOSUN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Ziraat, Agriculture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2018
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ege Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 122
Özet
Orjini Kuzey Amerika olan ayçiçeği (Helianthus annuus L.) yüksek yağ oranı (%45-50) ve kalitesiyle dünyada ve ülkemizde ekonomik olarak önemli bir yağ bitkisidir. Türkiye'nin farklı ekolojik bölgelerinde yetiştirilen yağlık ve çerezlik tip yerel çeşitler geniş bir varyasyon sergilemektedirler. Bu çalışmanın materyalini Türkiye Ulusal Tohum Gen Bankasında uzun süreli olarak muhafaza edilen ayçiçeği genetik kaynakları oluşturmaktadır. Bu çalışmada yağlık, çerezlik ve süs formu olarak toplam 254 yerel çeşit kullanılmıştır. Çalışmada; gözlem ve ölçümler, UPOV ve IBPGRI tanımlama listelerinde morfolojik, fenolojik ve teknolojik açıdan toplam 43 karakter olarak gerçekleştirildi. Augmented Deneme Deseninde elde edilen veriler Ana Bilesen Analizi (PCA) ve Kümeleme Analizi (Cluster) ile değerlendirmiştir. Çerezlik örneklerde 13 ABA (PRIN) oluşurken yağlık örneklerde 12 ABA (PRIN) oluşmuş ve örneklerin dağılımları yorumlanmıştır. Çerezlik ve yağlık örneklerde kantitatif karakterler bakımından (%50 çiçeklenme gün sayısı, fizyolojik olum gün sayısı, bitki boyu (cm), gövde alt çapı (cm), gövde üst çapı (cm), yaprak eni (cm), yaprak boyu (cm), tabla çapı (cm), tane eni (mm), tane boyu (mm), tek bitki verimi (g/tabla), yağ oranı (%) ve 1000 tane ağırlığı (g)) büyük oranda varyasyonlar saptanmıştır. Kalitatif karakterler bakımından yapılan değerlendirmede; çerezlik örneklerde tüm karakterler açısından yağlık örneklerden daha yüksek varyasyon olduğu tespit edilmiştir. Çerezlik örneklerde yaprak şekli hariç tüm özelliklerde yüksek oranda varyasyon belirlenmiştir. Yağlık örneklerde ise; yüksek varyasyon tane şekli, tabla şekli, üniformite, bitki gelişimi ve bitki dallanması karakterlerinde görülmüştür. Diğer karakterlerdeki varyasyon çerezlik örneklerden daha düşük oranda gözlenmiştir. Sonuç olarak; bu karakterlere göre yapılan tanımlamaların, ileride yapılacak ıslah çalışmalarında tüketici isteklerine uygun yağlık ve çerezlik materyal seçimi ve çeşit ıslahı açısından ıslahçılara ve araştırmacılara büyük kolaylık sağlayacağı düşünülmektedir. Ayrıca üretim / yenileme ile çoğaltılan gen kaynağı materyalinin Türkiye Ulusal Tohum Gen Bankasında uzun süreli muhafazaya alınmış olması da elde edilen bir diğer sonuçtur. Böylece gen kaynağı materyalinin günümüzde ve gelecekte kaybı da bu şekilde önlenmiş olacaktır.
Özet (Çeviri)
Sunflower (Helianthus annuus L.) is economically important oilseed crop species in the world with its high oil content (45-50%) and quality. The sunflower, whose origin is North America, as local varieties grown in different ecological regions of Turkey for oil and confectionary local varieties exhibit a wide variation. The material of this study was the sunflower genetic resources collection of National Plant Gene Bank of Turkey. A total of 254 local varieties were used in this study as oil, confectionary and ornamental form. In the study; Observations and measurements were performed in total 43 characters that were identified in the UPOV and IBPGRI identification lists in terms of morphological, phenological and technological. The data obtained in the Augmented Trial Design were evaluated by the Principal Component Analysis and the Cluster Analysis. The confectionary samples consisted of 13 ABA (PRIN), while 12 ABA (PRIN) were formed in the oil samples and the distributions of the samples were interpreted. In the case of confectionery and fat samples, large variations were determined in terms of quantitative characters (days to 50% flowering, days to physiological maturity, plant height (cm), steam lower diameter (cm), steam upper diameter (cm), leaf width (cm), leaf length (cm), head diameter (cm), seed width (mm), seed lenght (mm), plant yield (g/tabla), oil content (%) and 1000 grain seed weight (g). In terms of qualitative characters, high variation was observed all the characters in the confectionary examples without leaf shape. In oil samples, high variation was observed in the head shape, seed shape, uniformity, plant growth and plant branching. Variation in other characters was observed lower rate than oil sample. As a result; the definitions made according to these characters will be used in future breeding trials selection of oil and confectionary material suitable for consumer demands, it is thought that it will provide great convenience to breeders and researchers in terms of kind of rehabilitation. In addition; the gene source material that was replicated with production / renewal, has been long-term storage in the National Seed Gene Bank is another result obtained. Thus, the gene source material will be prevented in this way as it is now and in the future.
Benzer Tezler
- Ayçiçeği'nde mildiyö (köse) hastalığına dayanıklı genotiplerin moleküler markırlar kullanılarak belirlenmesi
Determination of mildew disase (plasmopara halstedii) resistant genotypes by using molecular markers in sunflower
EMRAH AKPINAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
BiyomühendislikTrakya ÜniversitesiBiyoteknoloji ve Genetik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YALÇIN KAYA
- Ayçiçeği (Helianthus annuus L.)'nde genetik erkısır oranının artırılması ve gen aktarımına yönelik araştırmalar
Studies pertailing to increasing frequency of genetic male strerility and genetic transformation of sunflower (Helianthus annuus L.)
ÜLKÜ BİNBOĞA MERAL
- Farklı ayçiçeği genotiplerinde crıspr/cas9 metodu kullanılarak oleik asit miktarı değiştirme çalışmaları
Studies on changing the amount of oleic acid using crispr/cas9 method in different sunflowergenotypes
BUSE NUR URAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
BiyoteknolojiGebze Teknik ÜniversitesiMoleküler Biyoloji ve Genetik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YELDA ÖZDEN ÇİFTÇİ
- Herbicide stress-induced DNA methylation changes in Helianthus annuus L.
Helianthus annuus L. bitkisinde herbisit stresine bağlı DNA metilasyon değişiklikleri
ECEM EĞİN
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
BiyoteknolojiÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiMoleküler Biyoloji ve Genetik Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÖZGE KARAKAŞ METİN
PROF. DR. MİNE TÜRKTAŞ
- Evaluation of molecular markers for biotic stress tolerancein sunflower
Ayçiçeğinde biyotik stres toleransı için moleküler markörlerin değerlendirilmesi
İREM ŞENEL AKDAĞ
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
BiyoteknolojiÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiMoleküler Biyoloji ve Genetik Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÖZGE KARAKAŞ METİN