Türkiye'de geleneksel danslar alanında yapılan sistematik çalışmalar
Systematic studies in the field of traditional dances in Turkey
- Tez No: 507662
- Danışmanlar: PROF. DR. NİLGÜN DOĞRUSÖZ DİŞİAÇIK, PROF. NİHAL ÖTKEN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Bale ve Dans, Halk Bilimi (Folklor), Ballet and Dance, Folklore
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2018
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Müzikoloji ve Müzik Teorisi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Müzikoloji ve Müzik Teorisi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 334
Özet
Geleneksel danslar ile ilgili daha önce yürütülen tarihsel çalışmalar varsa da, bu konuda meydana getirilmiş, literatür üzerinden derinlemesine sistematik çıkarımlar sağlayan ve kapsamlı bir araştırma henüz yapılamamıştır. Ancak literatürün incelenmesine ve incelemeler neticesinde bilimsel sonuçlara ulaşılmasına duyulan ihtiyaç günden güne artmaktadır. İhtiyacın hızla karşılanması, tercihten de öte, artık bir mecburiyettir. Söz konusu ihtiyacın karşılanması için bu çalışma, geleneksel danslar alanında yayımlanmış eserlerde yansıtılan sistematik yaklaşımların incelenmesini hedeflemektedir. Çalışmanın amaçları ile paralel olarak araştırmada kullanılacak literatür, geleneksel danslar çalışma alanında yayımlanmış kitaplar ile doktora ve sanatta yeterlik düzeyindeki lisansüstü tezlerden oluşturulmuştur. Tüm çabalara rağmen ulaşılamayan kimi kaynakların varlığı sebebi ile incelemenin kapsamı temin edilebilen kaynaklar ile sınırlandırılmıştır. Tarihsel ve sistematik bir çalışma olan çalışmada, tarihsel yöntem kullanılarak literatür kapsamına giren kaynaklar tespit edilmiş ve kaynakların incelenmesi ile elde edilen veriler, ilkten sona doğru bir kronoloji takip edilerek değerlendirilmiştir. Kaynakların içerdiği veriler daha çok nitel değerlendirmeler barındırdığından, yazarların metinleri üzerinden söylem analizleri yapılmıştır. Yazarların bizzat yaptıkları sistematik çalışmalar ya da uygulamalarına rağmen, üzerinde belirgin bir şekilde durmadıkları sistematik pratik ve söylemlerinin tespit edilmesi, araştırma konusunun merkezinde yer almıştır. Tarihsel yöntem ve söylem analizi neticesine elde edilen veriler, veri madenciliği uygulanarak anlamlandırılmıştır. Yazarların söylemlerindeki gömülü teoriler ve kesin olarak dile getirilmeyen sınıflama yaklaşımları böylelikle tespit edilebilmiştir. Bu çalışma için en erken dönem kaynağı 1900 yılına, en son dönem kaynağı ise 2017 yılına aittir. Bu yönüyle, incelenen kaynaklarının zamansal genişliği bakımından; geleneksel danslar alanında bu zamana kadarki en geniş kapsamlı literatür taraması olduğu iddia edilebilir. Taramalar neticesinde elde edilen sistematikleşmeye dair tüm envanter yeniden değerlendirmiştir. Bunlar arasından dansların kayda geçirilme teknikleri ve sınıflandırılmaları ile ilgili tespit edilen bulgular ilgili bölümlerde okuyucuya sunulmuştur. Çalışmanın amaç, yöntem, teknik, özgün değer vb. detayları birinci bölümde yer almıştır. Dr. Rıza Tevfik tarafından kaleme alınan kitap bölümü itibari ile başlatılan literatür incelemesi neticesinde tespit edilen, dans ve hareketlerin kayda geçirilmesine dair tekniklerin aktarılmasına ikinci bölümde yer verilmiştir. Yapılan incelemelerde; karma yöntem kullanılan iki yaklaşım; sözel anlatıma dayalı ancak yedisi bir sistematiğe sahip olan toplamda yirmi dört, kodlama/ sembol kullanımına dayalı dört, sözel anlatım ve destekleyici görsel kullanımına dayalı yirmiüç sistemli aktarım biçimi tespit edilmiştir. İkinci bölümde, toplam sayısı elliüç olan tüm bu kayda geçirme tekniklerinin detaylı incelemeleri yapılmıştır. Dansların sınıflanması ile ilgili çalışmaların aktarımı ise üçüncü bölümde sağlanmıştır. Yazarların farklı bakış açılarına göre açtıkları sınıflama başlıklarının neler olduğu, bu başlıkları neye göre belirledikleri ve çalışmalarının hangi sayfalarında bu bilgilere yer verdikleri titizlikle belirtilmiştir. İkinci ve üçüncü bölümde aktarılanların tamamının kronolojik bir sıralama ile izlemesine özen gösterilmiştir. Bulguların yeniden değerlendirilmesi işlemi sonuç bölümünde yer almıştır. Ancak sınıflama çalışmalarının kronolojik bir sırayla değerlendirilmesi sayesinde, bilimsel diyalektikten zaman zaman uzaklaşılmasına rağmen, genel itibari ile yazarların uyumlu görüşlerinin bulunduğunun tespit edilebilmiş olması, çalışmanın önemli bulguları arasındadır. Sonuç bulgularına göre, bu çalışma kapsamında toplam yüzotuzyedi (137) kaynak taranmıştır. Taranan kaynakların; ondört (14) tanesi tezlerden, doksandokuz (99) tanesi kitaplardan ve altı (6) tanesi ise önemli görüldüğü için kapsama dâhil edilenlerden [dört (4) makale ve iki (2) yüksek lisans tezi] oluşmaktadır. Kaynakların yayımlandıkları dönemler ve birbirleri ile ilişkileri dikkate alındığında bu kaynaklar, bireysel evre kaynakları ve kolektif evre kaynakları olarak dönemleştirilmişlerdir. Kaynakların yalnızca içeriklerine bakıldığında ise; doğrudan doğruya sistematik veriler sunanlarına, sistematik veri de içerenlerine ve nadiren sistematik veriler sağlayanlarına rastlanılmıştır. Aynı şekilde, incelenen kaynakların yazarlarının yaptığı sınıflamaların birbirine benzeyen ya da benzemeyen pek çok görüşü barındırdığı görülmüştür. Bu görüşlerin tamamının“sınıflamalarda doğrudan geleneksel dansları merkeze almadığı”anlaşılmıştır. Yalnızca dansın değil, dans ile ilişkili tüm unsurlarının bir araya getirilmesine dayanan sınıflamaların ise kendi içinde tutarsızlıklarının ya da karmaşalarının var olduğu gözlemlenmiştir. Çalışmanın sonuç bölümünde, yazarların kendi sınıflama söylemlerinden hareketle ve ortak bir çatıya sahip olan yeni bir sınıflama önerisine ulaşılmıştır. Bu öneride, geleneksel dansın doğrudan muhatap alınarak yapılacak sınıflamanın daha faydalı ve tutarlı olabileceği düşüncesinden yola çıkılmıştır. Netice itibari ile bu sınıflamada;“dansın kendisi”,“dans performansını sergileyen icracılar”,“dansa eşlik eden unsurlar”ve“dans performansının gerçekleştirildiği ortam”ana maddelerinden faydalanılmıştır. Henüz tüm geleneksel dansların kusursuzca sınıflanabilmesine olanak tanımayacağı öngörülen bu sınıflama önerisi, literatür incelemelerinde fark edilen yazar görüşlerinin tamamını tek çatı altında toplamayı başarabilmiştir. Dolayısıyla, tam bir çözüm önerisi sağlamamasına rağmen, bu çalışma sonrasında yapılacak yeni değerlendirmeler için başka bir bakış açısının daha oluşturulabilmesi ihtimalini kuvvetlendirmiştir. Bu çalışmanın başlamasındaki amaçlar arasında, belirgin bir ihtiyacın karşılanmasına ek olarak;“başlangıç varsayımları hakkında kanıtlara dayalı fikir sahibi olabilme düşüncesi”yatmaktadır. Neyse ki bu amaç da çalışmanın sonucunda gerçekleştirilebilmiştir. Çalışma tamamlandığında, geleneksel danslar alanında yapılan sistematik çalışmalar kapsamında;“sistematik çalışmaların tarihsel bir derinliğe ve birbirini takip eden bir kronolojiye sahip olduğu”,“kayda geçirme tekniklerinden yararlanılmış olduğu ve hatta kayda geçirme tekniklerinin çeşitlilik gösterdiği”, ayrıca“yapılan sınıflama çalışmalarının tek çatı altında toplanabileceği varsayımlarının”yeter sayıda bilimsel veri ile doğrulunun kanıtlandığı sonucuna varılmıştır.
Özet (Çeviri)
Even if there are previous historical studies on traditional dances, providing in-depth systematic conclusions from the literature and no comprehensive research on traditional dances has yet been undertaken. However, the need to examine literature or the need to reach the scientific conclusions of the literature examination is increasing day by day. To answer the purpose quickly, beyond choice, is now an important obligation. This study aims to examine the systematic approaches reflected in the works published in the field of traditional dances in order to compensate the need. In parallel with the aims of this study, the literature to be used in the research was composed of books published in the field of traditional dances, and doctoral theses or theses of the proficiency level in the arts. Due to the availability of some resources that cannot be reached despite the entire struggle, the scope of the review is limited to available resources. In this study which is a historical and systematic study, the sources covered by the literature have been identified using the historical method and the data obtained by examining the sources were evaluated by following a chronology from the beginning to the end. As the data contained in the sources contain more qualitative evaluations, discourse analyzes were made on the texts of the reviewed authors. The identification of systematic practices and discourses that authors did not stand out on their own, despite their systematic work or practice, is at the heart of the research topic. Historical method and discourse analysis results obtained from the data have been made meaningful by applying data mining. Embedded theories and classification approaches, which have not explicitly stated in the discourses of the authors, could be created. The earliest paper for this study belongs to the year 1900, and the last study refers to the year 2017. In this regard, in terms of the temporal extent of the resources studied, it can be argued that it is the most comprehensive literature research in the field of traditional dances. All inventories of systematization obtained on the basis of the scans have re-evaluated. Findings related to the techniques of dance/movement writing and classifications of traditional dances have been presented to the readers in four different chapter. The purpose, method, technique, original value etc. of the study details are in the first chapter. This chapter has an expanded explanation about all the researching method and time schedule. It can be claim that the research methodology of this study is a mixed type based on historical and systematic approaches; discourse analyzing, and data mining technique. In the second chapter, the dance/movement writing techniques determined in the light of the literature review initiated by Dr. Rıza Tevfik (Bölükbaşı) as part of the book are taken. In general perspective, dance/ movement writing methods can be divided into two categories. These are“for general readers”and“for the specialist readers of dance studies”. But it has different conditions in specific perspective and extraordinary details. In the examinations, it has been seen that it has twenty-four systematic dance/movement writing methods based on verbal explanation, but only seven of them has a system. Also, it has four dance/movement writing methods based on coding/symbol use, and twenty-one dance/ movement writing methods based on verbal expression by supported visual materials, and two mixed dance/movement explaining methods containing notating and video. In the second chapter, there are detailed reviews of all these dance/movement writing techniques with a total number of fifty three. The transfer of studies on the classification of traditional dances is provided in the third chapter. It has been stated that the classification of subject headings opened by the authors according to different viewpoints. It has been pointed“how topic title determined”, and“which the pages on which their works contain this information”In the second and third chapters, care has been taken to follow the entire transmission in chronological order. The reevaluation of the findings is included in the final chapter. However, coherent opinions of the authors can be found by the evaluation of the classification studies in chronological order, in spite of the occasional departure from the scientific dialectic, and this is the one of the important findings of the study. According to the final findings, a total of one hundred thirty seven (137) sources were reviewed in this study. Scanned resources are; ninety-nine (99) books, fourteen (14) theses, four (4) articles and two (2) master's theses, and the others. Given the periods in which the sources were published and their relation to each other, these sources have named as“individual period sources”and“collective period sources”. If only the contents of the resources are looked at; the sources are divided into those that provide“direct systematic data”, those that“contain systematic data at the same time”, and those that“rarely provide systematic data”. Likewise, it appears that the classifications of the authors in the reviewed sources have many views that are similar or dissimilar. It is understood that all of these opinions“do not directly center traditional dances in classifications”. It has been observed that there are inconsistencies or confusions within the classifications based on bringing together all the elements related to dance, not just dance. In the conclusion chapter of the study, it has been reached a new classification proposal with a common roof by moving from classifications discourse of the authors. This proposal is based on the idea that the classification to be done by directly addressing the traditional dance may be more beneficial and consistent. As a result, in this classification;“dance itself”,“performers who performed dance performance”,“elements accompanied to dance”and“environment in which dance performance takes place”were used. This classification proposal, which is not expected to allow all traditional dances to be classified perfectly, has succeeded to meet in making the whole of the noticed writers' opinions under one roof in the literature review. Therefore, although it does not provide a complete solution proposal, it reinforces the possibility that another viewpoint may be created for the new evaluations to be made after this study. In the beginning of this study, in addition to meeting a specific need, there is“the idea of being able to have an opinion based on evidence about initial assumptions”. Fortunately, this goal has also been achieved as a result of the study. This study has the following assumptions:“systematic studies in the field of traditional dances have a historical depth and successive chronology”,“ the dance/ movement writing methods of recording are varied and utilized”,“the classification studies made by the authors can be collected under one roof”. When this study is completed, it has come to the conclusion that the all assumptions have been proved to be sufficient with enough scientific data.
Benzer Tezler
- Motion capture teknolojisinin Türk halk dansları alanında uygulanması Sakarya/Geyve halk dansları örneği
Application of motion capture technology in the field of Turkish folk dances, Sakarya/Geyve folk dances example
NESLİŞAH DURGUT
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Halk Bilimi (Folklor)Sakarya ÜniversitesiSosyal Bilimler Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ UMUT ERDOĞAN
- Dans müzeleri ve Türkiye'de geleneksel dans müzesi için bir model önerisi
Dance museums and a model recommendation for a traditional dance museum in Turkey
GİZEM ATATOPRAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Bale ve DansEge ÜniversitesiTürk Halk Oyunları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET ÖCAL ÖZBİLGİN
- Türkiye'de Devlet Halk Dansları Topluluğu'nun sahnelediği dansların standartlaşma süreci ve güncel pratiklerdeki melezleşme sorunları
Standardization process of dances staged by the Turkish State Folk Dance Ensemble and hybridization problems in current practices
AHMET RIZA EVCİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Halk Bilimi (Folklor)Çankırı Karatekin ÜniversitesiSanat ve Tasarım Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUHAMMED EMİN SOYDAŞ
- Balkan siyasi göçlerinin Anadolu geleneksel oyunları üzerinde etkisi: Selçuk-Şirince örneği
The effects of the Balkan migrations on Anatolian traditional dances: Selçuk-Şirince sample
KADRİ DALLI
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Halk Bilimi (Folklor)Ege ÜniversitesiTürk Halk Oyunları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET ÖCAL ÖZBİLGİN
- Yerel giysi ve aksesuarlarının çağdaş giysi tasarımına etkisi üzerine bir örnek: Sivas yöresi
An example of the impact of local clothes and accessories on contemporary clothing design: Sivas province
MERVE ELÇİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Giyim EndüstrisiHaliç ÜniversitesiTekstil ve Moda Tasarımı Ana Sanat Dalı
DOÇ. DR. ŞÖHRET AKTEPE DAL