Geri Dön

Adalete erişim hakkı bağlamında yargı harçları

Litigation fees within the context of the right to access to justice

  1. Tez No: 508250
  2. Yazar: İBRAHİM BARIŞ SAYAR
  3. Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ MUSTAFA GÖKSU
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Hukuk, Law
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2018
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Gazi Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Özel Hukuk Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Medeni Usül İcra İflas Hukuku Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 223

Özet

Devlet tekel olarak elinde bulundurduğu adalet dağıtma yetkisini yargı organları aracılığı ile kullanmakta; adalet hizmetlerinin sunulması sırasında ortaya çıkan giderlerin bir kısmının bu hizmeti talep edenler tarafından karşılanması amacıyla da kanunla belirlenen miktar ve oranlarda harç almaktadır. Günümüzde hemen hemen tüm devletlerde yargı hizmetlerinden harç alınması masrafı karşılama ve yararlanma ilkeleri temelinde kabul görmektedir. Ülkemizde başlıca yargı harçları mahkeme harçları ile icra ve iflâs harçlarıdır. Hangi hallerde ve kimlerden harç alınacağı ile harçların miktar ve oranları gibi hususlar kişilerin hukuk düzeni içerisinde sahip oldukları hakları etkin bir şekilde kullanabilme ve adalet hizmetlerine erişebilmelerini temin eden adalete erişim hakkı önünde ciddi bir engel teşkil edebilmektedir. Bu kapsamda yargı harçları ile adalete erişim hakkı arasında âdil bir dengenin kurulabilmesi için başta Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi ve Anayasa Mahkemesi içtihatları ile olmak üzere birtakım ilkeler belirlenmiştir. Öte yandan yargı harçlarının özellikle ekonomik anlamda dezavantajlı bireyler için adalet hizmetlerine erişim önünde engel oluşturmaması amacıyla harçlardan istisna ve muafiyet ile adlî yardım gibi kurumlar geliştirilmiştir. Tahkim ve alternatif uyuşmazlık çözüm yöntemlerinin yaygınlaştırılması ve adalet dağıtımında teknolojiden yararlanılması da adalete erişimin maliyetinin azaltılmasında önemli rol oynamaktadır. Çalışmamızın ilk bölümünde harç kavramı, tarihsel gelişimi, mahkeme harçları ile icra ve iflâs harçları, harçlardan istisna ve muafiyet ile sorumluluk hususları, ayrıca çeşitli ülkelerdeki yargı harçları incelenmiş; ikinci bölümde harçların adalete erişim hakkı ile olan ilişkisi üzerinde durulmuş; son bölümde de adalete erişim hakkı önündeki ekonomik engellerin aşılmasını sağlayan çeşitli kurumlar incelenmiştir.

Özet (Çeviri)

The state uses its right to dispense justice over which it has a monopoly power through judicial organs and in order to ensure that a portion of the expenses incurred during the delivery of justice services are met by those who demand these services; it charges fees from the demanders at the amount and rate determined by law. Today, in almost all states, collection of fees from judicial services is accepted on the basis of“bearing the cost”and“utilization”principles. The main litigation fees in Turkey are court fees and compulsory enforcement and bankruptcy fees. Issues such as in which circumstances and from whom litigation fees will be charged and amount and rates of litigation fees may pose a serious obstacle to the right to access to justice which ensures that people can exercise their legal rights effectively and access judicial services. Within this scope, certain principles have been determined notably with the decisions of European Court of Human Rights and the Constitutional Court of Turkey in order to establish a fair balance between litigation fees and the right to access to justice. On the other hand, legal institutions such as exception to and immunity from litigation fees and legal aid have been developed so that litigation fees do not pose an obstacle especially to economically disadvantaged persons' rights to access to justice. Dissemination of arbitration and alternative dispute resolutions and use of developing technology in course of dispensation of justice also play an important role in reducing the cost of access to justice. In the first section of this study, the concept of judicial fees, its historical development, court fees and compulsory enforcement and bankruptcy fees, exception to and immunity from litigation fees, liability and litigation fees charged in various countries were examined. In the second section, the connection between litigation fees and the right to access to justice was analyzed and in the last section, legal institutions which enable to overcome economical obstacles to the right to access to justice were studied.

Benzer Tezler

  1. Vergilendirmeden kaynaklanan uyuşmazlıklarda yatırım tahkimi

    Investment arbitration in tax-related investment disputes

    ALEYNA KALENDER

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    HukukGalatasaray Üniversitesi

    Özel Hukuk Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ BALCA ÇELENER

  2. İş ilişkisinde cinsel ve cinsiyetçi taciz

    Sexual and sexist harassment at work

    ÇAĞLA ERDOĞAN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    HukukAnkara Üniversitesi

    Özel Hukuk Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. GAYE BAYCIK

  3. İdari yargılama hukukunda iptal davaları bakımından mahkemeye erişim hakkı

    Right to access to the court in terms of annulment cases in administrative procedural law

    MEHMET İNANÇ

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    HukukAnkara Üniversitesi

    Kamu Hukuku Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. MUSTAFA AYHAN TEKİNSOY

  4. Uluslararası tahkimde üçüncü taraf finansmanı

    Third party finance in international arbitration

    KENAN YILMAZ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    HukukGalatasaray Üniversitesi

    Özel Hukuk Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. İLHAN YILMAZ

  5. Rights of future generation: Right to environment and access to natural resources

    Gelecek nesillerin hakları: Çevre hakkı ve doğal kaynaklara erişim

    AFRA TEREN GÜRLÜLER

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2023

    HukukGalatasaray Üniversitesi

    Kamu Hukuku Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. DEMİRHAN BURAK ÇELİK