Geri Dön

Sosyal kabul arzusu yanlılığı: Ölçek karşılaştırmasına yönelik deneysel bir araştırma

Social desirability bias: An experimental scale comparison study

PDF İndir

  1. Tez No: 508363
  2. Yazar: AHMET DURMAZ
  3. Danışmanlar: ÖĞR. GÖR. İNCİ DURSUN
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: İşletme, Business Administration
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2019
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Gebze Teknik Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: İşletme Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 92

Özet

Anket yöntemi Sosyal Bilimlerin birçok alanında farklı kavramları ölçmede sıklıkla kullanılan bir yöntemdir. Ancak katılımcıların anketlere verdikleri cevaplar bazı yanlılıklara açıktır ve bu yanlılıklardan en önemlilerinden birisi sosyal kabul arzusu yanlılığıdır (SKAY). SKAY'ın özellikle pazarlama ve davranış ölçümlerinde dikkatle yaklaşılması gereken bir husus olduğu literatürde belirtilmektedir. Anket yöntemi ile toplanan verilerde SKAY, ölçümlerin geçerliliğine ve dolayısı ile bu ölçümlerle yapılan analizlerin geçerliliğine, bulgulardan yapılan çıkarımların doğruluğuna zarar vermektedir. Bununla beraber davranış bilimlerinin birçok alanında duygu, düşünce, niyet, tutum gibi gözlenemeyen kavramlara ilişkin veri toplamada anket yöntemine çok az alternatif bulunduğundan, araştırmacılar anket yöntemi ile elde ettikleri verinin ve yaptıkları çıkarımların kalitesini iyileştirmek için SKAY'nı ölçümlemeli veya en aza indirmeye çalışmalıdırlar. Yıllardır süren çalışmalar neticesinde SKAY'ın olumsuz etkileri ile mücadele edebilmek maksadıyla bazı metodlar öne sürülmüştür. Bunlardan bazıları SKAY'nı önlemek üzerine geliştirilmiş iken, diğerleri bu yanlılığı ölçmek ve gerekirse etkisini istatistiki olarak kontrol altına almak üzere kullanılmaktadır. Ankete verilen cevapların SKAY'na ne derece maruz kaldığını ölçümlemek amacı ile birçok ölçek geliştirilmiş olmakla beraber bu ölçeklerin yapısına, psikometrik özelliklerine ve etkililiklerine dair tartışmalar sürmektedir. Bu kapsamda, bu tez çalışmasının temel amacı halihazırda varolan farklı SKAY ölçeklerini karşılaştırarak, Türkçe çalışmalarda önemli bir sistematik hata kaynağı olan SKAY'nı etkili bir şekilde tespit edebilen, kısa ancak kapsamlı, geçerli ve güvenilir bir araç önerisinde bulunmaktır. Bu amacı yerine getirmek maksadıyla tek grup pre-test/post-test tasarımına sahip bir deneysel araştırma yürütülmüştür. Bu kapsamda, 118 katılımcı üzerinde bir ay arayla anket anonimliği unsuru manipüle edilerek iki anket uygulaması yapılmıştır. Bulgular, araştırmaya konu olan farklı SKAY ölçeklerinin tamamınının ikiden fazla boyuta sahip olduğunu ve boyutların SKAY unsurunu yakalamada aynı performansı göstermediğini ortaya koymuştur. Bununla beraber, SKAY'nı tespit etmede nispeten daha etkili, geçerlilik ve güvenilirlik açısından daha güçlü, teorik açından kapsamlı iki ayrı boyuta ve toplam dokuz soruya sahip bir ölçek ortaya çıkmıştır. Elde edilen sonuçların, özellikle sosyal açıdan hassas kavramların ölçümünde anket yöntemi kullanan araştırmacıların SKAY'nı tespit etme ve etkilerini kontrol etmede faydalı olacağı değerlendirilmektedir.

Özet (Çeviri)

Self-reporting is a frequently used method to measure various constructs in many areas of social science research. But the responses given by participants hold certain biases and literature provides abundant evidence that social desirability bias (SDB) is one of the most important types of bias which requires specialized attention particularly within the context of marketing and behavioural studies. SDB can severely plague the validity and accuracy of the measurements. However, in many areas of behavioral research, there is only a few alternatives to self-report surveys for collecting data about specific constructs which only the respondents may have the information about. Thus, researchers need to detect, minimize or adjust SDB to improve the quality of overall data and consequently the theoretical implications drawn from them. Throughout the decades of research, many methods have been set forth to cope with SDB. While some of them specialize in preventing it, others are used to detect and measure its effects. Social desirability scales are frequently used instruments to measure SDB in a data set. A number of scales have been presented thus far but none of them is without controversy. Moreover, even though researchers can find an answer to its existence, a clear guideline answering how much and where questions still have not been introduced. In this context, the main goal of the present dissertation is to provide literature an effective, comprehensive, reliable, valid and practicable method to detect SDB which is a critical source of systematic error by testing and comparing several existing social desirability scales. To achieve the purpose of this study single group pre-test, post-test design was adopted. Congruently, two survey applications with 1-month interval were implemented to 118 participants wherein anonymity was experimentally manipulated. According to the results, SDB scales composed of more than two dimensions and each dimension has manifested correlations with context variables in varying degrees. More importantly, a valid and reliable scale is obtained with two dimensions and nine questions with successful detection capability. It is expected that the results of this study will be beneficial to researchers who implement self-report measures in detecting SKAY and controlling its effects.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    186174

    Tommaso Campanella ve Thomas More'un ütopyalarının karşılaştırılması

    Comparing Thomas More and Tommaso Campanella's utopias

    MAHMUT AVCI

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2006

    FelsefeAtatürk Üniversitesi

    Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. OSMAN ELMALI

  2. Tez No

    853214

    The relations between L2 learners' mindsets, L2 grit and their social connectedness beliefs

    2. dil öğrencilerinin zihniyetleri, 2. dönem kazanç ve sosyal bağlılık inançları arasındaki ilişkiler

    MARWA AHMED HASAN HASAN

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2024

    İngiliz Dili ve EdebiyatıKarabük Üniversitesi

    İngiliz Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ÖZKAN KIRMIZI

  3. Tez No

    786734

    'Kimsenin Müslüman Kadınları' Müslüman kadınların alternatif medya platformları aracılığıyla karşı kamusal alan oluşturmaları: Türkiye ve Almanya örneği

    'Nobody's Muslim Women' construction of Muslim women's counter public sphere through alternative media platforms: The case of Turkey and Germany'

    SÜMEYRA SOYDAŞ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    Siyasal BilimlerGalatasaray Üniversitesi

    Radyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. ÖZLEM DANACI YÜCE

  4. Tez No

    692626

    Edebiyato modern ê Zazaki (Dewir, tewir u mewzu)

    Modern Zaza edebiyatı (Dönem, tür ve konu)

    İBRAHİM DAĞILMA

    Doktora

    Zazaca

    2021

    Doğu Dilleri ve EdebiyatıBingöl Üniversitesi

    Zaza Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ MUHAMMED ÇETKİN

  5. Tez No

    536056

    Aile ve çocuk arasındaki güvensiz bağlanmanın ortaokul son sınıf öğrencilerinde benlik algısı,sosyal anksiyete,depresif belirtiler arasındaki ilişkinin incelenmesi

    An examination of the relationship between self-perception, social anxiety and depressive symptoms among middle school students about insecure attachment between family and child

    FETHİYE ZALIM BAŞBEKLEYEN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2018

    Psikolojiİstanbul Gelişim Üniversitesi

    Psikoloji Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ FATİH BAL

Geri Dön