Koçgiri Aşireti'nde ölüleri anma ritüelleri
Commemoration rituals for the deads in Koçgiri Tribe
- Tez No: 510546
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ALİ SELÇUK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Halk Bilimi (Folklor), Folklore
- Anahtar Kelimeler: Koçgiri Aşireti, Ölüm, Mezar Töreni, Ritüel, Koçgiri Tribe, Death, Tomb Ceremony, Ritual
- Yıl: 2018
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Erciyes Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Kültürel Çalışmalar Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 241
Özet
Bir Kurmanci topluluğu olan Koçgiri Aşireti ile ilgili çalışmaların çoğunluğunun topluluğun siyasal tarihi, özellikle de“Koçgiri Olayı”üzerine yoğunlaştığını görmekteyiz. Topluluğun kültürü, özelde geçiş ritüllerinden ölüm ile ilgili çalışmaların yetersizliği araştırmamızın çıkış noktası olmuştur. Çalışma ile Koçgiri ve bölge aşiret köylerinin katılımıyla Mehe Mezelan (Mezarlar Ayı) olarak ifade edilen ve her yıl mayıs-haziran aylarında merkezi bir liste dâhilinde gerçekleştirilen mezar törenleri takip edilerek, topluluğun ölüm ile ilgili inanış ve ritüelleri ile ölüm algısı anlaşılmaya çalışılmıştır. Ayrıca şehirleşmeye bağlı olarak inanış ve ritüellerdeki değişimler ile törenlerin topluluğun aşiret temelli birlikteliğine olan etkilerinin anlaşılmaya çalışılması da cevap aradığımız diğer sorulardır. Bu amaçla çalışma 14 Mayıs - 11 Temmuz 2016 tarihlerinde K.Maraş-Göksun, Kayseri-Develi-Sarız, Adana-Tufanbeyli sınırlarında bulunan 23 Koçgiri köyünde, tören listesinde yer alan Darıdere (Kurmeş Aş.), Tavla (Sinemilli Aş.), Göynük (Şadian Aş.) köyleri ile beraber Mersin ve Adana Yüreğir Cemevlerini kapsayan sınırlı bir örneklem üzerinden yürütülmüştür. 2017 yılında 13 Mayıs – 29 Temmuz tarihleri arasında gerçekleştirilen törenler de kısmi zamanlı takip edilerek çalışma tamamlanmıştır. Nitel araştırma yöntem ve tekniklerinin kullanıldığı çalışmada veriler gözlem, doğrudan katılımlı gözlem ve derinlemesine görüşmelerle elde edilmiş, kartopu örnekleme tekniği kullanılmış, köylerde yetkin kişiler üzerinden yeni iletişim ağları kurulmuştur. Çoğunlukla ses kaydı yoluyla elde edilen veriler konu başlıklarıyla ilişkilendirilmiş, literatür katkısıyla yorumlayıcı yaklaşıma göre analiz edilmiştir. Buna göre topluluğun ölüm öncesi, ölüm ânı ve ölüm sonrası inanışları ile bunların ritüelik sunumlarının şekil ve içerik olarak değiştiği, ölü ve mezar etrafında ölü kültü ve atalar kültü merkezli şekillenen inanmaların geleneksel işlevinden, aşiret mensuplarının toplumsallaşma ve kültürlenme süreçlerinin ana aktörü olarak yeni bir işleve evrildiği görülmüştür.
Özet (Çeviri)
We saw that studies of the Koçgiri Tribe, which is a Kurmanci community, concentrated mainly on its political history and especially the“Koçgiri Event”. The starting point of our research is the insufficiency of studies about the tribe's culture particularly about death rituals which are the members of transitional rituals. Within the scope of our study we observed“the tomb month ceremonies”(which is called“mehe mezelan”in Kurdish) which are organized in every year between June and July with Koçgiri and the region tribe villages participations according to a central list, and we tried to understand the tribe's death rituals, beliefs and death perceptions. Also the changes in these rituals and beliefs that depending on urbanization and effects of the tomb ceremonies on tribe's togetherness were our study's another problems. For this purpose, we carried out our study on a limited sample in 23 Koçgiri villages which within the boundaries of K. Maraş-Göksun, Kayseri-Develi-Sarız and Adana-Tufanbeyli between the 14th of May and the 11th of June in 2016. Also Mersin and Adana-Yüreğir Cemevi and Darıdere (Kurmeş Tribe), Tavla (Sinemilli Tribe) and Göynük (Şadiyan Tribe) villages took part in our sample. Because they were in the ceremonial list too. We completed our study after we observed the ceremonies which were between the 13th of June and the 29th of July in 2017 from time to time. We collected the data by using quantitative research methods, observations, direct participatory observations and in-depth interviews. In observations we used the snowball sampling technique and we established new communication networks with capable people that we met in each village. The datas which were collected by voice recording associated with the topic titles and analyzed depending on interpretive approach with the contribution of the avaible literature. Accordingly, we discovered that the shape and meaning of the tribe's beliefs about the time before the death, the time of death and the time after the death, and thus their ritual presentations changed. We also saw that the beliefs around the dead and the tomb which based on the cult of ancestry and the cult of dead have evolved into a new function and operate as a main actor in the tribe's socializing and acculturation processes.
Benzer Tezler
- Oğuzların Avşar boyundan İzol Aşireti ve kültürel değerleri
Izol treatment and cultural values of the Oğuz from Avşar
ŞÜKRAN GÜRAY
- XIX. yüzyıldan Cumhuriyet'e kadar Doğu ve Güneydoğu Anadolu'daki isyanlar
In East and Southeast Anatolia rebellions until the Republic from 19 th century
AYHAN AYDIN
Doktora
Türkçe
1998
Türk İnkılap TarihiHacettepe ÜniversitesiAtatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ABDULHALUK M. ÇAY
- The Nature and characteristics of the major Kurdish movements: An analysis of Kurdish movements from the Bedirhan rebellion (1847) to the Sheikh Said rebellion (1925)
Başlıca Kürt ayaklanmalarının niteliği ve genel özellikleri: Bedirhan ayaklanmasından (1847) Şeyh Said ayaklanmasına (1925)Kürt hareketlerinin bir incelemesi
HACER SÖZBİR
- II. Meşrutiyet Dönemimden Lozan Barış Antlaşmasına kadar Kürt Teali ve Teavün Cemiyetinin faaliyetleri.
The Facilities of Kurdish Teali and Teavün community until from Meşrutiyet II Era to Lozan Peace Pact.
ZEYNEP KARADİŞ
- Sivas/İmranlı Cogi Baba, Doğançal ve Borular köylerindeki sandukalı mezarlar
Sarcophagus type tombs in Sivas/İmranlı Cogi Baba, Dogançal and Borular villages
ÜMRAN ERZURUMLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Sanat TarihiOndokuz Mayıs ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ TURGAY YAZAR
