Türk halk hikâyelerinde ak sakallı ihtiyar, derviş ve hızır tipi
The type of an old man with white beard, dervish and hizir in Turkish folk tales
- Tez No: 510670
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. SELMA SOL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Halk Hikâyesi, İnanç, İnanış, Fonksiyon, Ak Sakallı İhtiyar, Derviş, Hızır, Public Stories, Belief, Faith, Function, Old Men with White Beard, Dervish, Hızır
- Yıl: 2015
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Trakya Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 167
Özet
Halk anlatmaları, ait olduğu toplumun bütün an'anelerini, dünya ve hayat hakkındaki telâkkilerini yansıtan zengin hazinelerdir. Bu hazinenin kökleri, çok eski zamanlarda oluşmuş inanç ve inanışlardan mütevellittir. Sosyal hayat tezahürlerine bağlı olarak ak sakallı ihtiyar, derviş, Hızır tiplerinin üstlendikleri muhtelif fonksiyonlar ve onlara bağlı teşekkül eden inanç ve inanışlar da halk hafızasında yaşayarak, sözlü ve yazılı gelenek içerisinde günümüze kadar gelebilmiştir. Halk hikâyeleri bu doğrultuda ak sakallı ihtiyar, derviş ve Hızır'a dair inanç ve inanışları ihtiva ediyor oluşu ile bizleri bu konuda yakından aydınlatabilecek kıymette edebiyat verimleri olarak görülmektedir. Ak sakallı ihtiyar, derviş ve Hızır tiplerinin folklor (halk inançları ve gelenekleri) açısından dikkate değer olması, konunun tez niteliğinde ele alınıp incelenmesini değerli kılmaktadır. Bu çalışmada, halk hikâyelerinde yer alan ak sakallı ihtiyar, derviş ve Hızır tipinin mahiyeti, fonksiyonları ve onlar etrafında gelişen inanç ile inanışlar incelenmiştir. Bu doğrultuda çalışmanın birinci bölümünde,“Halk Hikâyesi”üzerinde durulmakta ve hikâye kelimesinin terminolojisi, halk hikâyesinin tanımı, teşekkül etmesi, muhtevası ve halk hikâyeleri üzerinde yapılan çalışmalar ortaya konmaktadır. İkinci bölümde, inanç, inanış kavramları açıklanmaya çalışılmış, kavramların birbiri ile olan ilişkisi üzerinde durulmuş; ak sakallı ihtiyar, derviş ve Hızır etrafında gelişen inanç ile inanışlar, Türk halk inançlarında ve anlatmalarında karşılaşıldığı biçimiyle ele alınmıştır. Üçüncü bölümde, incelenen hikâyelerin özetleri ve belirlenen halk hikâyeleri üzerinden ak sakallı ihtiyar, derviş ve Hızır tiplerinin üstlendiği fonksiyonlar, inanç ve inanışlardaki yeri ile birlikte verilmiştir. Sonuç olarak, Türk halk hikâyelerinde ak sakallı ihtiyar, derviş ve Hızır tiplerinin üstlendiği fonksiyonlar ile onlar etrafında teşekkül etmiş inanç ve inanışlar tespit edilmiştir.
Özet (Çeviri)
Public narrations are quite rich resources which reflect all traditions and beliefs on the world and the life of the society in. The roots of the resources are based on beliefs and faiths formed in very old times. Related to social life reflections, both various tasks of characters such as old men with white beard, Dervish (the tolerant person), Hızır (an immortal person believed to come in time of need) and beliefs and faiths resulted from these are still alive in the memory of public, so in the oral and written traditions, they have been kept alive so far. In this point, public stories are considered as efficient resources for literature due to the fact that beliefs and faiths towards old men with white beard, Dervish (the tolerant person), Hızır (an immortal person believed to come in time of need) are contained in public stories. As characters such as old men with white beard, Dervish (the tolerant person), Hızır (an immortal person believed to come in time of need) are vital for folklore (public beliefs and traditions), the subject is chosen to research as a theses. In this study, qualifications and roles of old men with white beard, Dervish (the tolerant person), Hızır (an immortal person believed to come in time of need) in public stories and also beliefs and faiths developed around them are studied. In the first part of this study,“Public Stories”are put emphasis on. Also, the terminology of the term“story”, the definition of public story, its forming, its content and studies on public stories are discussed in the first part. In the second part, the terms“belief and faith”are tried to be explained. Moreover, the relations between the two terms are clarified and beliefs and faiths formed around old men with white beard, Dervish (the tolerant person), Hızır (an immortal person believed to come in time of need) are handled in the encountered form of Turkish Public Beliefs and Turkish Stories. In the third/last part, the summaries of the stories that have been examined, roles of characters such as old men with white beard, Dervish (the tolerant person), Hızır (an immortal person believed to come in time of need) are presented within the form of Turkish belief and faith in the chosen public stories. As a result, roles of the characters such as old men with white beard, Dervish (the tolerant person), Hızır (an immortal person believed to come in time of need) and beliefs and faiths formed around these characters are determined in Turkish Public Stories.
Benzer Tezler
- Dede Korkut hikâyelerinde edatlar
Postpositions of Dede Korkut stories
ŞEYMA AK
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DilbilimNiğde Ömer Halisdemir ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ELÇİN YILMAZKAYA
- Türk halk hikâyelerinde adalet ve liyakat
Justice and merit in Turkish minstrel stories
FATMA ZEHRA ŞAHİN
Doktora
Türkçe
2023
Halk Bilimi (Folklor)Pamukkale ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA ARSLAN
- Türk halk hikâyelerinde arketipsel sembolizm
Türk halk hi̇kâyeleri̇nde arketi̇psel semboli̇zm
UĞUR AVA
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Türk Dili ve EdebiyatıBingöl ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. YILMAZ IRMAK
- Türk halk hikâyelerinde imtihan motifi üzerine bir inceleme
A study on exem motif in Turkish folk stories
MERVE BOZDOĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Halk Bilimi (Folklor)Niğde ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NEDİM BAKIRCI
- Türk halk hikâyelerinde aşk motifi
Love motif of turkish folk story
YASEMİN BÜŞRA AY
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Türk Dili ve EdebiyatıYıldırım Beyazıt ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUAMMER METE TAŞLIOVA